Birinci Cihan Harbinden evvel sütçü; sabah ve akşam üzeri şehri devre çıkan ve öğle zamanlarını istirahatle geçiren bir seyyar satıcıdır. Sabah daha ortalık ağarırken işe başlar, bir sırığın iki ucuna geçirdiği güğümlerini omuzlar, eline okkalık, yarım okkalık, yüz drhemlik ölçülerini alır; bağırmağa başlardı: “Sütçü!... Süt!... Sütçü!...” Akşam devre çıktığı vakit sırığın yalnız bir tarafında güğümler asılıdır, öbür tarafına, üzerine sıra sıra yoğurt kâseleri istif edilmiş bir tabla takar yine dolaşmağa başlar. Sütçü yine “Sütçü Süt!” diye bağırır, yoğurt kelimesini ilâveye lüzum görmezdi, öyle ya, akşam sütçüsünde yoğurt da bulunduğu herkesce malûmdur. O zaman her sütçünün bir mıntakası ve bu mıntakada malûm ve muayyen müşterileri vardı. Okkası kırk para ile altmış para arasında satılan süt ekseriya peşin para ile satılamaz, çeteleye çentilirdi. Bugünkü neslin belki yalnız adını işittiği çeteler âdî bir tahta parçasından ibâret olup, o devirde sütçünün, ekmekçinin hesapları aydan aya çetele ile görülürdü. Sütçü kendisine kapı aralığından bir kâse ile beraber uzatılan çeteleyi alır, sütü ölçer, boşaltır, sonra çeteleye verdiği mikdarı çizer, yani bir okka için tahta üzerine iki tarafı örülmüş derin bir çentik, yarım okka için yalnız bir tarafa vurulmuş bir çentik (B.: Çetele). İ...

Birinci Cihan Harbinden evvel sütçü; sabah ve akşam üzeri şehri devre çıkan ve öğle zamanlarını istirahatle geçiren bir seyyar satıcıdır. Sabah daha ortalık ağarırken işe başlar, bir sırığın iki ucuna geçirdiği güğümlerini omuzlar, eline okkalık, yarım okkalık, yüz drhemlik ölçülerini alır; bağırmağa başlardı: “Sütçü!... Süt!... Sütçü!...” Akşam devre çıktığı vakit sırığın yalnız bir tarafında güğümler asılıdır, öbür tarafına, üzerine sıra sıra yoğurt kâseleri istif edilmiş bir tabla takar yine dolaşmağa başlar. Sütçü yine “Sütçü Süt!” diye bağırır, yoğurt kelimesini ilâveye lüzum görmezdi, öyle ya, akşam sütçüsünde yoğurt da bulunduğu herkesce malûmdur. O zaman her sütçünün bir mıntakası ve bu mıntakada malûm ve muayyen müşterileri vardı. Okkası kırk para ile altmış para arasında satılan süt ekseriya peşin para ile satılamaz, çeteleye çentilirdi. Bugünkü neslin belki yalnız adını işittiği çeteler âdî bir tahta parçasından ibâret olup, o devirde sütçünün, ekmekçinin hesapları aydan aya çetele ile görülürdü. Sütçü kendisine kapı aralığından bir kâse ile beraber uzatılan çeteleyi alır, sütü ölçer, boşaltır, sonra çeteleye verdiği mikdarı çizer, yani bir okka için tahta üzerine iki tarafı örülmüş derin bir çentik, yarım okka için yalnız bir tarafa vurulmuş bir çentik (B.: Çetele). İlk Cihan Harbi sıralarında sütçü ve çetele sokaklardan kayboldu, 1918 Mütarekesinden sonra sütçü tekrar meydana çıktı, fakat çetelesiz olarak. Güğümler sırttan indi, elde taşınmağa başlandı. Kâse yoğurdu seyyar sütçülerde bulunmaz oldu. Bir aralık İstanbul Belediyesi süte su katılmasını men etmek maksadiyle açılmaz güğümler yaptırdı, sütçülere üzeri kırmızı etiketli olan bu güğümleri tevzi etti; başka çeşit güğümlerde süt satılmasını menetti; fakat sütçü esnafın söylediklerine inanmak lâzım gelirse, temizlenmesi çok güç olan ve daha doğrusu tamamiyle temizlenmesi imkânsız olan bu güğümler ancak kısa bir zaman piyada görüldü, sonra yerini yine eski güğümlere bıraktı. Bugün Büyükşehrin hayatı tamamiyle değişmiştir, onun için sabahleyin süt satan sütçü yoktur, yalnız öğleden itibaren gece geç vakitlere kadar dolaşan elinde iki güğümü, litreleriyle ekserisi taşralı mahdut sayıda sütçü kalmıştır. Muzaffer Esen Sütcüler, 1874 (Resim: C. Biseo)