İkinci Abdülhamid devri sonralarında, destancılar, renk renk kâğıtlara, iri puntulu harflerle basılmış destanlar satar, en ziyade Köprü üzerinde bulunurlardı. İpsiz sapsızın dik âlâları, kafalarına vişne çürüğü fesi, omuzdaş kuşağının ucu dışarıya sarkık, ayaklarında yumurta ökçeli şıbıdıklar; Semaî kahvesindekilerin ağziyle makamlı makamlı tuttururlar. Destanların hepsi külhanbeylik maceraları üzerindeydi. Meselâ “Sandıkçı Şükrünün destanı”, Yorgancı Sadık destanı”, “Zampara destanı”. Bunların bâzısı mizah vadisinde olurdu. Esrarkeşlerin dalgaya tutulunca türlü türlü hülyalara kapılışlarına; evli erkeğin karısına karşı kılıbıklığına kaynananın geline tebelleşliğine filân dairdi. Bazan da acıklı, âdeta mersiyemsi: Civan çağında verem kurbanı olan Çiroz Alinin, Feshanede makine arasında parçalanan Âtıfın ölümünü nakleder. Faraza şöyle başlar: Gûş eden ağlasın zulmü feleği Hangi ferdin olmaz ciğeri süzân Ne hale uğradı dünya meleği Bıraktı cümlenin kalbine hicran (Komiser Hüsamettin destanından) 1304-1305 Sermed Muhtar Alus