GÜMÜŞ EUDOXİA ANITI Günümüze gelemiyen Gümüş Eudoxia Anıtı Ayasofya’nın batısında,Bizansın senato binası önünde bulunuyordu.Bu anıt İstanbul valisi Marcellius Simpilcius tarafından 403 yılında imparator Arkadios’un (395-408) karısı Eudoxia için dikilmişti.Porfir bir sütun üzerindeki Eudoxia’nın heykeli gümüştendi.Bu yüzden de anıt “Gümüş Eudoxia” ismi ile tanınmıştı. Gümüş Eudoxia anıtının açılış töreni Bizans tarihinde kanlı bir olaya sahne olmuştur.Anıtın tamamlanmasını kutlayan eğlencelerin gürültüsü, Ayasofya da bulunan İoannes Khrysosthomos’u rahatsız etmişti.Bunun üzerine İoannes Khrysosthomos imparatoriçeyi acı bir dille tenkit etmiş, saray ile kilisenin arasını açmıştı.Aradaki gerginlik öylesine ileri gitmişti ki,bir takım çatışmalar sonunda Ayasofya yakılmış,İoannes Khrysosthomos ise sürgüne gönderilmişti. İmparatoriçe Eudoxia’nın heykeli M.S.VI’ncı yüzyıla kadar yerinde kalmıştır.İmparator İustinianus (527-565) zamanında yerinden indirilmiş ve buraya imparatoriçe Theodora’nın heykeli konmuştur.Anıt üzerine sıra ile dikilen imparatoriçe Theodora’nın heykeli konmuştur.Anıt üzerine sıra ile dikilen imparatoriçe Eudoxia ile Theodora’nın heykellerinden hiç bir kalıntı günümüze gelemediğinden burlarla ilgili yeterince bilgiye sahip bulunmuyoruz.Bununla beraber 1848 yılında an...

GÜMÜŞ EUDOXİA ANITI Günümüze gelemiyen Gümüş Eudoxia Anıtı Ayasofya’nın batısında,Bizansın senato binası önünde bulunuyordu.Bu anıt İstanbul valisi Marcellius Simpilcius tarafından 403 yılında imparator Arkadios’un (395-408) karısı Eudoxia için dikilmişti.Porfir bir sütun üzerindeki Eudoxia’nın heykeli gümüştendi.Bu yüzden de anıt “Gümüş Eudoxia” ismi ile tanınmıştı. Gümüş Eudoxia anıtının açılış töreni Bizans tarihinde kanlı bir olaya sahne olmuştur.Anıtın tamamlanmasını kutlayan eğlencelerin gürültüsü, Ayasofya da bulunan İoannes Khrysosthomos’u rahatsız etmişti.Bunun üzerine İoannes Khrysosthomos imparatoriçeyi acı bir dille tenkit etmiş, saray ile kilisenin arasını açmıştı.Aradaki gerginlik öylesine ileri gitmişti ki,bir takım çatışmalar sonunda Ayasofya yakılmış,İoannes Khrysosthomos ise sürgüne gönderilmişti. İmparatoriçe Eudoxia’nın heykeli M.S.VI’ncı yüzyıla kadar yerinde kalmıştır.İmparator İustinianus (527-565) zamanında yerinden indirilmiş ve buraya imparatoriçe Theodora’nın heykeli konmuştur.Anıt üzerine sıra ile dikilen imparatoriçe Theodora’nın heykeli konmuştur.Anıt üzerine sıra ile dikilen imparatoriçe Eudoxia ile Theodora’nın heykellerinden hiç bir kalıntı günümüze gelemediğinden burlarla ilgili yeterince bilgiye sahip bulunmuyoruz.Bununla beraber 1848 yılında anıtın mermer kaidesi tesadüfen bulunmuştur.Kaide önce Haga Eirene de o zamanlar yeni kurulan müzeye götürülmüşse de bugün Ayasofya Müzesi bahçesinde Env.221 noya kayıtlı olarak teşhir edilmektedir. Gümüş Eudoxia anıtının kaidesi kare bir postament ile yuvarlak bir gövdeden ibarettir.Üzerinde manzum kitâbelerde ise mealen şunlar yazılıdır: “Hükümdarların hukuk görüştüğü yerdeki bu porfir sütuna ve gümüşten imparatoriçeye bak.Adını ve ne olduğunu öğrenmek ester misin ? Eudoxia’dır Bunu diktiren kimdir ? Büyük konsüller soyundan mükemmel şehir eparkhosu Simplikos.” Diğer taraftaki latince kitabenin daha iri yazıldığı dikkate alınacak olursa,anıtın esas cephesinin burası olması kuvvetle muhtemeldir.Burada da “Şehir praefectus’u Clarissimus Simplicus’dan hükümdar Aelia Audoxia’ya” ibaresi yazılıdır. Bibliyografya: Prof.Semavi Eyice,Arslanhane ve çevresinin arkeolojisi,“İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yıllığı” İst.1964,S.11-12,s.23-33; A.Thierry,St.Jean Chrysostome et L’İmpératrice Eudoxie,Paris 1918. Erdem YÜCEL