Abdülmecid ve Abdülâziz devirlerine dair pek kıymetli ve orijinal malûmatı ihtiva eden “Hâtırai Âtıf” müellifi; Ağnam müdürü Ali Şakir Raif Efendinin oğludur; (1252) 1836 da İstanbulda doğdu; bir kaleme çırağ edilmek için lâzım gelen tahsili görerek Meclisi Valâ Mektubî kalemine girdi ve burada serhalifeliğe kadar yükseldi. Validesi İkinci Mahmudun hazinedarlarından zevcesi de Abdülmecidin cariyelerinden idi, bu kadınlar dolayısiyle saraya intisabı vardı, (H. 1288) 1871 de Mabeyni Hümâyûn kâtipliğine alındı, (H. 1290) 1873 de Mabeyn Başkâtibi oldu, (H. 1292) 1857 de bu vazifesine ilâve olarak Hazinei Hassa Nazırı tâyin edildi; Abdülâzizin hal’inde üç yıl ma’zul kaldı. (H. 1297) 1879 da kendi isteği ile Amasya mutasarrıflığına, (H. 1301) 1883 de Karesi valiliğine tâyin edildi; bu vilâyetin lâğvı üzerine İstanbula geldi, tekaüt oldu. Son yıllarını Horhordaki konağında, maişet darlığı ve sıkıntılar içinde geçirdi. (H. 1335) 1916 da öldü; vasiyeti üzerine Edirnekapı dışında İbni Kemalin kabri civarına defnedildi. Kendi sahasında sağlam bilgi sahibi ve doğru, fevkalâde terbiyeli bir memurdu. Büyük Edib biyograf Mahmud Kemal İnal, Türk Tarih Encümeni mecmuasına yazdığı bir makalede “Hâtırai Âtıf” ın nasıl kaleme alındığını anlatır ki yukarıdaki malûmat da bu makaleden alınmıştır. “Mehm...

Abdülmecid ve Abdülâziz devirlerine dair pek kıymetli ve orijinal malûmatı ihtiva eden “Hâtırai Âtıf” müellifi; Ağnam müdürü Ali Şakir Raif Efendinin oğludur; (1252) 1836 da İstanbulda doğdu; bir kaleme çırağ edilmek için lâzım gelen tahsili görerek Meclisi Valâ Mektubî kalemine girdi ve burada serhalifeliğe kadar yükseldi. Validesi İkinci Mahmudun hazinedarlarından zevcesi de Abdülmecidin cariyelerinden idi, bu kadınlar dolayısiyle saraya intisabı vardı, (H. 1288) 1871 de Mabeyni Hümâyûn kâtipliğine alındı, (H. 1290) 1873 de Mabeyn Başkâtibi oldu, (H. 1292) 1857 de bu vazifesine ilâve olarak Hazinei Hassa Nazırı tâyin edildi; Abdülâzizin hal’inde üç yıl ma’zul kaldı. (H. 1297) 1879 da kendi isteği ile Amasya mutasarrıflığına, (H. 1301) 1883 de Karesi valiliğine tâyin edildi; bu vilâyetin lâğvı üzerine İstanbula geldi, tekaüt oldu. Son yıllarını Horhordaki konağında, maişet darlığı ve sıkıntılar içinde geçirdi. (H. 1335) 1916 da öldü; vasiyeti üzerine Edirnekapı dışında İbni Kemalin kabri civarına defnedildi. Kendi sahasında sağlam bilgi sahibi ve doğru, fevkalâde terbiyeli bir memurdu. Büyük Edib biyograf Mahmud Kemal İnal, Türk Tarih Encümeni mecmuasına yazdığı bir makalede “Hâtırai Âtıf” ın nasıl kaleme alındığını anlatır ki yukarıdaki malûmat da bu makaleden alınmıştır. “Mehmed Âtıf Bey erbabı fazilet ve istikametten bir zatı muhterem idi. Pederim Mehmed Emin Paşa merhumla Meclisi Valâyi Ahkâmı Adliyede sebkeden refakatinin istilzam eylediği muhabbet, bu abdi acize intikal etmişti. Horhordaki konağında ve fakirhanede teşerrüf edildikçe, sarayda görüp işittiği vekayiden, bilhassa Sultan Abdülâziz merhumun hal’ine müteallik mevaddan bahsederdi. Bu bahislerden hâtıramda kalanlar, yahut kaydedebildiklerim ne kadar doğru olursa olsun aslına tamamiyle tevafuk edemiyeceğini ve vesaiki mutebereden addolunamıyacağını düşündüm. Mesmuat ve müşahedatını - ahlâfa yadigâr olmak üzere - bizzat yazmasını müşarünileyhten rica ettim. Sinnüsalinden ve ademi iktidarından bahs ile itizar eylediyse de ısrarıma mukavemet edemiyerek “muavenet ederseniz yazmağa çalışırım” dedi. O günden itibaren işe başlandı, İki kısımdan mürekkeb olarak “Hâtırai Âtıf” namiyle bir eser vücuda geldi”. Mahmud İnal’ın da pek aydın olarak belirttiği gibi Hâtırai Âtıf, Abdülmecid ve bilhassa Abdülâziz devirleri için en kıymetli malûmat kaynaklarından biridir.