Büyük zaferden sonra İtilâf devletlerinin İstanbuldaki işgal kuvvetleri henüz çekilmemiş bulunduğu devirde, İstanbul Cemiyeti Umumiyei Belediyesi 28 şubat 1339 da da Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti Reisi Gazi Mustafa Kemal Paşaya Büyükşehrin tabiî hemşehriliğini vermişti. O zaman, Gazi Paşa, İstanbul Belediyesine şu tarihî yazıyı göndermişti: “Bugün İstanbulun necib halkının yeni bir eseri itimad ve teveccühüne mahzar olmakla bahtiyar bulunuyorum. Âzası ve rüesası İstanbul halkının intihabgerdesi olan Cemiyeti Umumiyei Belediye, haiz olduğu salâhiyeti temsiliyeye istinaden 28 Şubat 1339 tarihindeki ictimaında ittihaz edilmiş bir karar ile bana İstanbulun tabiî hemşehriliğini tevcih eylemiştir. Türk ve Müslüman İstanbulun ruh, irfan ve nezahetine yaraşan tezhibatiyle de bir nefisei sanat ve marifet olan emiyeti müşarünileyhanın mazbatasını, bu nişanei teveccüh ve muhabbeti büyük bir hürmet ve tahassüsle, heyeti mahsusası elinden aldım. Bu vesile ile güzel İstanbulu, onun temiz ve hassas halkının feyiz ve faziletini bütün şümulü ile bir daha yâd ettim. “İstanbul, Mücadelei Milliyemizin devamı müddetince millî ve vatanî aşkımızın, kudsî ve yüksek bir mihrabı olmuştur. Bundan sonra da hiç bir hâdise, hiç bir kuvvet ruhumuzu bu mihrabı mukaddesten çeviremeyecektir. “Bugün her Tü...

Büyük zaferden sonra İtilâf devletlerinin İstanbuldaki işgal kuvvetleri henüz çekilmemiş bulunduğu devirde, İstanbul Cemiyeti Umumiyei Belediyesi 28 şubat 1339 da da Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti Reisi Gazi Mustafa Kemal Paşaya Büyükşehrin tabiî hemşehriliğini vermişti. O zaman, Gazi Paşa, İstanbul Belediyesine şu tarihî yazıyı göndermişti: “Bugün İstanbulun necib halkının yeni bir eseri itimad ve teveccühüne mahzar olmakla bahtiyar bulunuyorum. Âzası ve rüesası İstanbul halkının intihabgerdesi olan Cemiyeti Umumiyei Belediye, haiz olduğu salâhiyeti temsiliyeye istinaden 28 Şubat 1339 tarihindeki ictimaında ittihaz edilmiş bir karar ile bana İstanbulun tabiî hemşehriliğini tevcih eylemiştir. Türk ve Müslüman İstanbulun ruh, irfan ve nezahetine yaraşan tezhibatiyle de bir nefisei sanat ve marifet olan emiyeti müşarünileyhanın mazbatasını, bu nişanei teveccüh ve muhabbeti büyük bir hürmet ve tahassüsle, heyeti mahsusası elinden aldım. Bu vesile ile güzel İstanbulu, onun temiz ve hassas halkının feyiz ve faziletini bütün şümulü ile bir daha yâd ettim. “İstanbul, Mücadelei Milliyemizin devamı müddetince millî ve vatanî aşkımızın, kudsî ve yüksek bir mihrabı olmuştur. Bundan sonra da hiç bir hâdise, hiç bir kuvvet ruhumuzu bu mihrabı mukaddesten çeviremeyecektir. “Bugün her Türk ve Müslüman kalbi, İstanbul aşkının, İstanbul hasret ve iştiyakının bir harimidir Dört beş asırlık mesaii milliyemizin mahsulü, bu güzide medinemizde toplanmıştır. Kabiliyeti milliyemizin müebbed ve beliğ birer nişânesi olan bunca âbidat ve müessesat hep oradadır. “Vaktiyle bu güzel beldede oturan ve mukadderâtı millete tahakküm etmek isteyen hükümdarlar ve zimamdarlara daima millete karşı vefakâr ve hamiyetkâr davranmamışlardır. Bu bir hakikati tarihiyedir ki kimse inkâr edemez. “Vatanımıza bir silsilei mesaib dâvet eylemiş bulunan dahiyei istibdadın kahr ve istisali vücubuna, yine İstanbulun bu faciaları yakından gören münevver ve hassas halkı herkesten ziyade kani bulunuyordu; bundan hiç bir zaman şüphe etmedim “23 Nisan 1336 tarihinden itibaren mukadderatı millete fiilen vaziyet etmiş olan Türkiye Büyük Millet Meclisi 1 Teşrinisani 1338 tarihli karariyle hâkimiyet ve saltanatın bilâ kaydü şart millete ait bulunduğunu bir daha tasrih ve ilân eylediği zaman İstanbulun hamiyetkâr sinesinden ne büyük heyecanı tasvib ve kabul kopmuştu! İstanbul halkı henuz mevâni ve tazyikaatı hariciyeden bilkülliye halâs bulmamış olmasına rağmen hiç bir şey o güne kadar kalbinde sakladığı hissiyatı necibesini heyecan ve galeyan halinde izhar etmesine ve bu münasebetle millî istiklâl ve hâkimiyete olan alâkai şedidesini göstermesine mâni olamamıştı. İstanbul vatanperverliğinin yeni ve yüksek bir eseri tecellisine daha şahit bulunuyoruz: Hâkimiyetimizin, millî itilâ ve istiklâlimizin tarsîni için Türkiye Büyük Millet Meclisinin verdiği tecdidi intihabat kararı üzerine bugün bütün hakayiki müdrik olan münevver İstanbul halkının yâr ve ağyara karşı müttehid ve mütesanid bir kütlei milliye halinde çalıştığı ve şayanı memnuniyet bir neticei mes’udeye vasıl olmak üzere bulunduğu kemali şükranla görülmektedir. Böyle bir halkın samimî ve vicdanî bir delili muhabbeti olarak tevcihettiği tabiî hemşehriliği kendim için büyük bir sebebi mefharet e şeref addederim. “Milletimizin ruhu asîlinde ötedenberi gördüğüm feyiz ve gabiliyetten kuvvet almak, millî mücadelemizin esasını ihzar eylemek üzere bundan dört sene evvel İstanbulu terk ettiğim gün, duyduğum yeis ve hicranı asla unutamıyorum; halbuki ayrılık sair aksamı vatan ile beraber esir ve muztarib inliyen İstanbulun halâsına matuf bir çare idi. “Cenabı Hakka çok şükür olsun ki, büyük milletimizin azim ve iradesi muvaffak oldu. Âmali milliyemiz tahakkuk ve tecelli etti, ediyor ve daha edecektir. “Düne nisbetle bugün daha hür hava teneffüs eden İstanbulun tamamen halâs’ı uzak değildir. İstanbul bu halâsı ile yalnız işgal ve esarette kurtulmuş olmakla kalmıyacak, belki Türkiye camiasında artık anavatana ve millete avdet eylemek gibi yeni bir hayat ve saadete kavuşacaktır. “Müstebid sultanların ihtiras ve dârâtına makar olmak İstanbul için şerefli bir vaziyet değildi. Hür ve mukadderatına kendisi hâkim büyük Türkiyenin münevver ve kıymetli bir mediseni olduğu zamandır ki İstanbul en tabiî feyz ve faziletiyle en hakikî mevkii bülendine yükselecektir. “Bu muazzam neticeleri elde etmek için bütün millet ve memleketimizle beraber İstanbulun da pek çok çektiğini biliyoruz; fakat şurası da inkâr edilemez ki musibetler, ıztırablar bizim için azim ve kuvvet menbaı oldu. İstiklâl ve hâkimiyeti yedi iktidar ve inhisarına alış olan milletin sayei himmetinde kariben bu ıztırab ve mihnetlerin, bu tahribat ve hasaratın telâfi edileceğine emin olabiliriz. “Bu samimî vesile ile tabiî hemşehriliğinin müftehiri olduğum İstanbulun artık hak edilmiş saadetli bir devrei hayat içinde hür ve mes’ud yükselmesine intizaren büyük, küçük bütün halkına en har ve samimî iştiyaklarımın tebliğini rica ederim efendim”.