Zamanımızın şöhretlerinden bir kalender; halk arasında Âşık Cemal diye tanınmış olup, lâkabını soyadı olarak tescil ettirmiştir. 1875 e doğru İstanbulda doğmuştur; müteaddit zevceleri ve bunlardan doğmuş birçok çocuğu olan Evkaf Baş Mümeyyizi Trabzonlu Kanbur Mustafa Beyin oğludur. Babasını küçük yaşta iken kaybetmiş, üvey ana ve üvey baba elinde klâsik tahsili ihmal edilmiş, serazâd büyümüş, pek genç yaşında da Kocamustafapaşa civarında Ramazan Efendi dergâhına intisap etmiş; bu sıralarda da, bir baba dostu olan Selânik Evkaf Muhasebecisi Ahmed Fahreddin Beyin kızı ile evlenmiş, Selâniğe gitmiştir. Henüz on dokuz yaşlarında bulunan Cemal, kaynatasının ısrariyle Mektebi İdadiye başlamış, fakat bir taraftan da yine tekkelerden ayrılamamış, bu arada esrara alışmıştır. Bu hali aile geçimsizliğine sebep olmuş, kalenderane hürriyetin her türlü elem ve ıztırabını, mazbut aile refah ve saadetine tercih eden genç adam, bir gün bir hiç yüzünden çıkan kavga ile karısını ve küçücük oğlunu terkederek İstanbula dönmüş, İstanbulda da, babasından kendi hissesine düşen mühimce bir mirası tasfiye ederek postunu tekkeye sermiş, esrar tiryakiliğine bir de ayyaşlık katarak coşkun dalgaların üstünde nereye gittiğinden bîhaber bir tahta parçasına dönmüştür. Birgün, şeyhinin Tepebağı köşkünde, Muzaffer...

Zamanımızın şöhretlerinden bir kalender; halk arasında Âşık Cemal diye tanınmış olup, lâkabını soyadı olarak tescil ettirmiştir. 1875 e doğru İstanbulda doğmuştur; müteaddit zevceleri ve bunlardan doğmuş birçok çocuğu olan Evkaf Baş Mümeyyizi Trabzonlu Kanbur Mustafa Beyin oğludur. Babasını küçük yaşta iken kaybetmiş, üvey ana ve üvey baba elinde klâsik tahsili ihmal edilmiş, serazâd büyümüş, pek genç yaşında da Kocamustafapaşa civarında Ramazan Efendi dergâhına intisap etmiş; bu sıralarda da, bir baba dostu olan Selânik Evkaf Muhasebecisi Ahmed Fahreddin Beyin kızı ile evlenmiş, Selâniğe gitmiştir. Henüz on dokuz yaşlarında bulunan Cemal, kaynatasının ısrariyle Mektebi İdadiye başlamış, fakat bir taraftan da yine tekkelerden ayrılamamış, bu arada esrara alışmıştır. Bu hali aile geçimsizliğine sebep olmuş, kalenderane hürriyetin her türlü elem ve ıztırabını, mazbut aile refah ve saadetine tercih eden genç adam, bir gün bir hiç yüzünden çıkan kavga ile karısını ve küçücük oğlunu terkederek İstanbula dönmüş, İstanbulda da, babasından kendi hissesine düşen mühimce bir mirası tasfiye ederek postunu tekkeye sermiş, esrar tiryakiliğine bir de ayyaşlık katarak coşkun dalgaların üstünde nereye gittiğinden bîhaber bir tahta parçasına dönmüştür. Birgün, şeyhinin Tepebağı köşkünde, Muzaffer Bey namında bir zat kendisine beş telli bir saz hediye etmiş, ötedenberi saza, âşıklığa hevesi olan Cemal da: “Gönül bir, dost bir, Allah bir!” deyip sazın dört telini çıkarmış, nihayet, tesbit edilemiyen hayat fırtınalariyle Büyükşehrin sokaklarına düşmüş, omuzunda sazı, göğsünde “Tek telli saz şairi Âşık Cemal” levhası, semt semt, kahvehane kahvehane, üst baş dökük, perişan dolaşmağa başlamıştı; ve bu hal yıllarca, bütün meraretiyle devam etmişti. Bazan muhatablarının görünüşüne göre, mahfuzatını karıştırıp bozarak, yahut sanat kıymetinden mahrum tulûat yollu şeyler (şiirler?) söylerdi. Aşağıdaki satırlar bunlardan bir örnektir: Fikriyâ senin dildeki bu narını Söndürmez asla ol yedi deryâ Derunun nehri Ceyhuni çağlar Hep aşki yardır seni böyle mest iden Melek simâ, saçı leylâ Muhal, tesviri muhal şu hali pür melâlin Vakıf ancak halime cihande gani Mevlâ! Hakkı Göktürk