Beşiktaşta Yıldız mahallesinde, kendi adını taşıyan caddenin üzerindedir. Bu caddeye Çırağan caddesi (Beşiktaş tramvay caddesi) kavşağından girildiğine göre yirmi otuz adım ileride sağ kola düşer Methal kapısı yine kendi adını taşıyan çıkmaz sokak üzerindedir (B.: Âsariye caddesi; Âsariye Camii çıkmazı). Asıl mâbed genişçe bir boru şeklinde yapılmış bir duvarın üzerinde kurşun örtülü tek ve küçük bir kubbeden ve kesme taştan bir minareden ibarettir. Bu yapıya cadde üzerinde ahşap bir hünkâr dairesi, çıkmaz sokak üzerinde de yine ahşap bir son cemaat yeri ilâve edilmiştir ki bu kısımlarla ibadethane arasında alt katta karışık, müsellesî birtakım dehlizcikler vücude gelmiştir. İkinci Mahmudun hayratından olup inşa tarihini gösteren kitabesi yoktur. İstanbul Ansiklopedisi adına ziyaret edildiğinde müezzinlerinden Bay Abdürrahman Özokur’un naklettiği bir rivayete göre Âsariye Camiinin yerinde vaktiyle Çömlekçizade Mescidi adıyle harap bir mâbed bulunup Sultan Mahmud onu yıktırarak bu camii yaptırmış. Hadikatül-cevamide Çömlekçizade Mescidi adıyle bir eser yoktur, fakat Beşiktaşta bir Çanakçı limanı Mescidi kayıtlıdır ki sayın müezzinin rivayetine yakın gibi görünüyor; Hadikada ki kayıt şudur: “Çanakçı limanı Mescidi der kurbu Beşiktaş — Bu mescid fevkanidir, bânisi Nazır Hüseyin Ağad...

Beşiktaşta Yıldız mahallesinde, kendi adını taşıyan caddenin üzerindedir. Bu caddeye Çırağan caddesi (Beşiktaş tramvay caddesi) kavşağından girildiğine göre yirmi otuz adım ileride sağ kola düşer Methal kapısı yine kendi adını taşıyan çıkmaz sokak üzerindedir (B.: Âsariye caddesi; Âsariye Camii çıkmazı). Asıl mâbed genişçe bir boru şeklinde yapılmış bir duvarın üzerinde kurşun örtülü tek ve küçük bir kubbeden ve kesme taştan bir minareden ibarettir. Bu yapıya cadde üzerinde ahşap bir hünkâr dairesi, çıkmaz sokak üzerinde de yine ahşap bir son cemaat yeri ilâve edilmiştir ki bu kısımlarla ibadethane arasında alt katta karışık, müsellesî birtakım dehlizcikler vücude gelmiştir. İkinci Mahmudun hayratından olup inşa tarihini gösteren kitabesi yoktur. İstanbul Ansiklopedisi adına ziyaret edildiğinde müezzinlerinden Bay Abdürrahman Özokur’un naklettiği bir rivayete göre Âsariye Camiinin yerinde vaktiyle Çömlekçizade Mescidi adıyle harap bir mâbed bulunup Sultan Mahmud onu yıktırarak bu camii yaptırmış. Hadikatül-cevamide Çömlekçizade Mescidi adıyle bir eser yoktur, fakat Beşiktaşta bir Çanakçı limanı Mescidi kayıtlıdır ki sayın müezzinin rivayetine yakın gibi görünüyor; Hadikada ki kayıt şudur: “Çanakçı limanı Mescidi der kurbu Beşiktaş — Bu mescid fevkanidir, bânisi Nazır Hüseyin Ağadır, evvelâ Kaptanı Derya Kara Mehmed Paşanın sahilhanesi ittisalinde vâki olup Paşa mescidi halen mevcut olduğu halde kaldırılarak fevkanî müceddeden bina edip eski yerini yalısına zam eylemiştir”. Bu satırların yazıldığı sırada Çanakçı limanı Mescidi üzerinde tetkikata imkân elvermediğinden kat’î hüküm verilemedi (B.: Çanakçı limanı mescidi). Türk yapı san’atının inhitat devri mahsulü camilerden biri olup minaresi ve ahşap ilâveleri olmasa ilk bakışta hattâ camiden ziyade kiliseye benzemektedir. Sağlam İslâm terbiyesi camilerde Kâbe istikametinde yapılmış bir mihrap duvarı görmek istiyor. Şirin bir yapı da değildir. Kubbesi sekiz yerinden çatlamış olup bilhassa hünkâr mahfeli üzerine rastlayan çatlak tehlikeli durumdadır. Halen içinde ibadet edilen camilerimizin yapı kıymeti ne olursa olsun yüzüstü bırakılmaması millî ve dinî bir şeref meselesi olduğundan Âsariye Camiinin de Beyoğlu Vakıflar Müdürlüğünce tez elden tamir ettirilmesi gerekir. İkinci Cihan Harbinin buhranlı devrinde Toprak Ofisi tarafından işgal edilmek üzere iken zeminin içine konulacak erzakın sikletine tahammül edemiyeceği anlaşılarak vazgeçilmiştir. Tereddütsüz söylenebilir ki bu işgal vâki olsaydı Âsariye Camii bu satırların yazıldığı sırada bir kat daha harap olurdu. Methal kapısının üstünde balkon şeklinde bir büyük mahfel, bunun sağında bir hünkâr mahfeli ve solunda da bir müezzin mahfeli vardır ki bunlar camiin içine doğru daire parçası şeklinde iki çıkıntı yapmışlardır. Mâbedin içi beyaz badanalı olup duvar içinde bir höcreden ibaret olan mihrabı, ahşap minberi ve ahşap vâaz kürsüsü filizi boya ile boyanmıştır. Duvarlarda müteadit levhalar ve mihrabın iki yanında ikisi orta, ikisi büyük dört tane sarı pirinç şamdan ve kubbenin ortasından sarkan bir demir top kandili vardır. Camiye çok temiz bakılmaktadır. Vaktiyle kilimlerinin altında gayet güzel Mısır hasırları varken Ofisin işgal etmek arzusunu gösterdiği günlerde sökülmüş, sökülürken büyük bir kısmı harap olmuş, geri kalan hasırlar da işgalden vazgeçilmesi üzerine son cemaat mahaline ve yukarıda bahsedilen küçük dehlizlere döşenmiştir. Âsariye camiinin kayde değer başka bir hususiyeti yoktur. 1 Ocak 1947 de 105 yaşında vefat eden imamı evveli Ziya Aytaç merhum bu camide yetmiş üç sene hizmet etmişti. Bu yıllar boyunca ayni seccade üzerinde namaz kılarmış, sağ ayağına yere kuvvetlice basmak itiyadında olan bu muhterem zatın son yıllarda seccadesinin sağ ayağını bastığı yeri aşınmış ve delinmiş imiş. Bibl.: REK ve ME, Gn. Beşiktaşda Âsâriye Çaddesinde ahşab evler, 1947 (Resim: Salih Sinan) Beşiktaşda Âsariye Çamii (Resim: Salih Sinan)