Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
ARSLANHANE, ARSLANCILAR, ARSLANCILAR KETHÜDASI
Topkapı Sarayında, Sarayburnu ile Ahırkapı arasında bir yer Arslanhane adiyle anılır ki, On yedinci asır sonlarına kadar, Türkiye İmparatorlarının sadece bir haşmet nümayişi olarak beslettikleri arslan, kaplan, ayı ve sırtlan gibi büyük yırtıcı hayvanlar burada muhafaza olunurdu. Viyana bozgunundan sonra Arslanhane kaldırılmış, yerine küçük birtakım kasırlar inşa edilmişti. On dokuzuncu asır sonlarına doğru, bir ara, Abdülâziz de arslan beslemeğe merak ederek Arslanhaneyi ihya etmişti. İmparatorluğun son vakanüvisi Abdürrahman Şeref Efendi nakleder.
“Abdülâziz Topkapı sarayını sevmez imiş; ufak tefek köşklere de rağbet etmezmiş.. Bunu fırsat bilen Başmabeyincisi Galip Paşa, ki sonra Mektebi Harbiye Nâzırı olmuştur. eski Arslanhanenin yerinde ve civarındaki bulunan köşkleri (İshakiye köşkü, İncili köşk ve Sultan Mahmud köşkü) ağır ve lüzumsuz masraflara sebep oluyor diye yıktırmış... Hayvanlara meraklı olan Abdülâziz de, bu yıkılan Sultan Mahmud köşkünün yerine yeni bir arslanhâne yaptırmış... Beşir adında bir ihtiyar arslanı pek severmiş... Zincirini çözdürerek, bahçede, hiç korkmadan arslanla eğlenirmiş..”.
Vakanüvis, bu notlarının sonunda “Hayvanat hücrelerinin bölme yerleri arka duvarında hâlâ görür, tesadüfattandır ki, Bizans zamanında ve evaili Osmanide dahi arslanhane orala...
⇓ Devamını okuyunuz...
Topkapı Sarayında, Sarayburnu ile Ahırkapı arasında bir yer Arslanhane adiyle anılır ki, On yedinci asır sonlarına kadar, Türkiye İmparatorlarının sadece bir haşmet nümayişi olarak beslettikleri arslan, kaplan, ayı ve sırtlan gibi büyük yırtıcı hayvanlar burada muhafaza olunurdu. Viyana bozgunundan sonra Arslanhane kaldırılmış, yerine küçük birtakım kasırlar inşa edilmişti. On dokuzuncu asır sonlarına doğru, bir ara, Abdülâziz de arslan beslemeğe merak ederek Arslanhaneyi ihya etmişti. İmparatorluğun son vakanüvisi Abdürrahman Şeref Efendi nakleder.
“Abdülâziz Topkapı sarayını sevmez imiş; ufak tefek köşklere de rağbet etmezmiş.. Bunu fırsat bilen Başmabeyincisi Galip Paşa, ki sonra Mektebi Harbiye Nâzırı olmuştur. eski Arslanhanenin yerinde ve civarındaki bulunan köşkleri (İshakiye köşkü, İncili köşk ve Sultan Mahmud köşkü) ağır ve lüzumsuz masraflara sebep oluyor diye yıktırmış... Hayvanlara meraklı olan Abdülâziz de, bu yıkılan Sultan Mahmud köşkünün yerine yeni bir arslanhâne yaptırmış... Beşir adında bir ihtiyar arslanı pek severmiş... Zincirini çözdürerek, bahçede, hiç korkmadan arslanla eğlenirmiş..”.
Vakanüvis, bu notlarının sonunda “Hayvanat hücrelerinin bölme yerleri arka duvarında hâlâ görür, tesadüfattandır ki, Bizans zamanında ve evaili Osmanide dahi arslanhane oralarda idi” diyor. (Tarihi Osmani Encümeni Mecmuası, Topkapı Sarayı makalesi).
Eski Arslanhane hakkında ise Evliya Çelebi kıymetli malûmat veriyor: Aşağıdaki satırlar, Seyahatnamenin birinci cildinden alınmıştır:
“Esnafı Kârhanei Arslanciyan — kârhane bir adet olup neferi yüzdür. Bunlar da avcıların ve çobanların alayında geçerlerken Arslançıbaşı ile Kürkçübaşının bir anda gitmesi fermanı şehriyari iktizasındandır. Pirleri Hazreti Alidir ki, cümle arslanlar gelip hâkipâyına yüz sürmüşlerdir. Ellerinde ceylân etinden afyonlu ve darılı macunlar ve Bağdad kargısı âsalarla böğazlarında pıranga kalınlığında dört zincir bulunan on adet arslan, beş adet bebir, o iki adet kaplan ve daha nice kurt, sırtlan, tilki, çakallarla geçerler. Bir arslan gazaba gelip halk üzere hücum etse,, arslanı elindeki darılı ceylân etini burnuna soktukta mestü sâkin olur; başka türlü zaptı mümkün değildir.
“Kethüdayı Arslancıyan — elli adet arslancı, arslan, kaplan, ayı, kurt, sırtlan nam hayvanları zincirleriyle keşan ber keşan çekip herbiri ejder misal insanlar üzre hamle ederler. Bunlar arslan ve kaplan vesair hayvan postlarını debağat ettiklerinden kürkçü alayında alay etmelerine fermanı padişahî olmuştur. Kürkçülerin Rum ve Müslüman dilberleri pür silâh olup Avcıbaşı, Parscıbaşı, Arslancıbaşı, Kürkçübaşı (Atbaşı) beraber gidip arkalarından sekiz kat mehterhane çalınır.”
Burhan Olker
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Yazar/Üreten
Burhaneddin Olker
Kod
IAM020817
Tema
Diğer
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 2, sayfa 1060
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.