Garb anlamında resim sanatının Türkiyede öncülerinden ve kalem sahibi askerlerden; 1808 de İstanbulda doğdu, kapu kâhyalığında bulunmuş İrfanzâde İsmail Rifat Efendi adında bir zatın oğludur ki kendisi de muasırları arasında “İrfanzâde” aile unvaniyle anılmıştır; on dört yaşında Maliye kalemine kâtip olmuş, 1826 da Yeniçeriliğin kaldırıldığında on sekiz yaşında iken kendi isteği ile yeni kurulan Asakiri Mansûrei Muhammediyeye kâtip yazılmış, 1829 da yine kendi isteği ile nefer olarak silâhlı askerin “tüfenkci” sınıfına geçmiş ve ordu hizmetinde ilk basamak olan neferlikten çalışkanlığı, namuskârlığı, merdliği ve cesareti ile son kademe olan müşirliğe (mareşalliğe) kadar yükselmiştir. Ordudaki hizmetinin yanında Türk kültürüne, ve bu arada bilhassa Türkiye tarihine bir müdekik ressam olarak hizmeti ise çok büyüktür; adına âbide yapılması gereken, şânına lâyık bir yere heykeli dikilecek adamdır. Tarih kaynakları üzerinde yarım asra yakın, kırk yıl çalışarak Osmanlı kıyafetlerini resimlerle tesbit etmiş, yaptığı resimlerin tariznamesi olarak da üç cildlik bir metin kaleme almış ve eserine “Mecmuai Tesâviri Osmaniye” adını vermiştir. Bu kıymetli eserin 1862 de türkçe ve fransızca olarak ancak birinci cildi basılmıştır; bu cild her yerinde ona yakın müteaddid figürleri ihtiva eden 16 ...

Garb anlamında resim sanatının Türkiyede öncülerinden ve kalem sahibi askerlerden; 1808 de İstanbulda doğdu, kapu kâhyalığında bulunmuş İrfanzâde İsmail Rifat Efendi adında bir zatın oğludur ki kendisi de muasırları arasında “İrfanzâde” aile unvaniyle anılmıştır; on dört yaşında Maliye kalemine kâtip olmuş, 1826 da Yeniçeriliğin kaldırıldığında on sekiz yaşında iken kendi isteği ile yeni kurulan Asakiri Mansûrei Muhammediyeye kâtip yazılmış, 1829 da yine kendi isteği ile nefer olarak silâhlı askerin “tüfenkci” sınıfına geçmiş ve ordu hizmetinde ilk basamak olan neferlikten çalışkanlığı, namuskârlığı, merdliği ve cesareti ile son kademe olan müşirliğe (mareşalliğe) kadar yükselmiştir. Ordudaki hizmetinin yanında Türk kültürüne, ve bu arada bilhassa Türkiye tarihine bir müdekik ressam olarak hizmeti ise çok büyüktür; adına âbide yapılması gereken, şânına lâyık bir yere heykeli dikilecek adamdır. Tarih kaynakları üzerinde yarım asra yakın, kırk yıl çalışarak Osmanlı kıyafetlerini resimlerle tesbit etmiş, yaptığı resimlerin tariznamesi olarak da üç cildlik bir metin kaleme almış ve eserine “Mecmuai Tesâviri Osmaniye” adını vermiştir. Bu kıymetli eserin 1862 de türkçe ve fransızca olarak ancak birinci cildi basılmıştır; bu cild her yerinde ona yakın müteaddid figürleri ihtiva eden 16 parça resim levhası ile resimlerin izahnamesini ihtiva etmektedir; figürler kara kalemle çizilmiş ve renkli olup resim levhaları ile fransızca metin Parisde, türkçe metin de İstanbulda Tasviri Efkâr matbaasında basılmıştır. Ön sözünde müellifin “Türkiyede ilk resimli kitap” olarak takdim ettiği bu eserin yüzüncü neşir yılı yaklaştığı halde geri kalan resimlerle iki cildlik metninin hâlâ basılmamış olması, yurdumuzda himmet erbabı kıtlığının pek acı bir delîlidir. Türk müzelerinin temel taşını koyan büyük vezir Fethi Ahmed Paşa (B. : Fethi Ahmed Paşa), Yeniçerilik devrinin Devlet ricalı ve askerlerinin esvaplar giydirilmiş mankenlerinden bir kıyafet galerisi kurmak istediği zaman bu Ârif Paşanın bilgisinden istifade etmiş, tarihî esvaplar onun çizdiği resimlere göre hazırlanmış, mankenlerde yine onun resimlerine göre ve Ârif Paşa bizzat gönderilerek Viyanada yaptırılmış ve galeri İstanbulda Sultan Ahmed de müstakil bir bina içinde “Yeniçeri kıyafethânesi” adı ile açılmıştı. Bu güzel galeri İikinci Meşrutiyet devrinde Aya İrini kilisesinde bulunan askerî müzeye nakledilmiş, mankenler özel bakımdan mahrum kalınca yıpranmış, esvaplar rutubet ve haşerat ile çevrilip dökülmüştür; zamanımızdaki durumları meçhulümüzdür; maalesef çok ihmal edilmiş, aslında ise millî medarı iftiharımız olan Askerî Müzede son yıllarda görülen ciddî çalışmalar, umulur ki ressam Ârif Paşanın ikinci büyük eseri olan bu mankenleri de tamamen yok olmaktan kurtarır. Burhan Olker Ressam Ârifi Paşa (Resim: Nezih)