TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 2: Al-Aş
APRAHAM (Hacı)
Geçen asır ortalarında Kumkapılı bir ermeni genci olub bir gece içkili halde uyur iken Makruhi adındaki geçimsiz, şerîre takımından karısı eliyle tutuşturulub yakılmak suretiyle öldürülmüştür. Hicrî 1280 ve miladî 1864 yılında olan bu vak’a İstanbulda fevkalâde bir heyecan uyandırmış, adı meçhul bir halk şairi de o devrin âdetince hâdiseyi maktulün ağzından yirmi bir kıt’alık bir destanda nakil ve tesbit etmiştir ki ve bu manzumesine “Destânı karıların şerri belâsı” adını vermiştir. Bu destandan Hacı Aprahamın evlâdı henüz beşikte en çok bir yıllık evli, Kumkapıdakıyıkçı - balıkçı takımından ve muhakkak ki semtinin de tulumbacılarından ve geceleri evine sarhoş dönen akşamcılardan olduğu anlaşılıyor. Destan Tâhir Alangu tarafından “Çalgılı kahvelerdeki külhanbey edebiyatı” adındaki eserinde neşredilmiştir, oradan alıyoruz: Kazâi belâdan hergün her saat Cümlesin hıfzetsin cenâbı Bâri Seksen senesinde olan vukuat Biliniz Kumkapusu semtü civârı Sizlere haberleri vasfeyleyeyim Gençliğime doyamadım ben neyleyim Mukadder tâliimi söyleyim Dinler beyler bana olan zararı Bir pazar günü kalkdım gittim işime Zâlim ecel düştü benim peşime Bu iş girmiş idi benim düşüme O gün sağa sola kıldım nazarı Akşam oldu ben kıyıya indim Kayığın içini süpürdüm sildim Şuhuruma (şuuruma?) düşmüştü, bi...
⇓ Read more...
Geçen asır ortalarında Kumkapılı bir ermeni genci olub bir gece içkili halde uyur iken Makruhi adındaki geçimsiz, şerîre takımından karısı eliyle tutuşturulub yakılmak suretiyle öldürülmüştür. Hicrî 1280 ve miladî 1864 yılında olan bu vak’a İstanbulda fevkalâde bir heyecan uyandırmış, adı meçhul bir halk şairi de o devrin âdetince hâdiseyi maktulün ağzından yirmi bir kıt’alık bir destanda nakil ve tesbit etmiştir ki ve bu manzumesine “Destânı karıların şerri belâsı” adını vermiştir. Bu destandan Hacı Aprahamın evlâdı henüz beşikte en çok bir yıllık evli, Kumkapıdakıyıkçı - balıkçı takımından ve muhakkak ki semtinin de tulumbacılarından ve geceleri evine sarhoş dönen akşamcılardan olduğu anlaşılıyor. Destan Tâhir Alangu tarafından “Çalgılı kahvelerdeki külhanbey edebiyatı” adındaki eserinde neşredilmiştir, oradan alıyoruz: Kazâi belâdan hergün her saat Cümlesin hıfzetsin cenâbı Bâri Seksen senesinde olan vukuat Biliniz Kumkapusu semtü civârı Sizlere haberleri vasfeyleyeyim Gençliğime doyamadım ben neyleyim Mukadder tâliimi söyleyim Dinler beyler bana olan zararı Bir pazar günü kalkdım gittim işime Zâlim ecel düştü benim peşime Bu iş girmiş idi benim düşüme O gün sağa sola kıldım nazarı Akşam oldu ben kıyıya indim Kayığın içini süpürdüm sildim Şuhuruma (şuuruma?) düşmüştü, bir olacak bildim Aklıma getirdim ganî Settârı İş başında cabalayıp yoruldum Gelib evin avlusunda oturdum Kaşık düşmanına yiyinti sordum Dedi: “Bir şey yoktur, bir baş al bari” Evden çıktım çarşı boyunu buldum Üzüm, ekmek, bir de pişmiş baş aldım Üç beş refik ile çakır keyf oldum Geldim, girdim eve, çıkdım yukarı Dedim: “Daha var mı bir eksik, gedik?” Dedi: “Yoktur”; “Kurun sofrayı...” dedik Allah ne verdi ise oturub yedik Çıkdım sedir üstüne, kıldım kararı O hâli meraka olmağa kaadir Bir yandan söylenir sofra kaldırır Homur homur söylenir o yezid hınzır Anladım ki tutmuş o çıfıt damarı “Merâmın söyle” derim, söylemez Çocuk ağlar, süt verib de dindirmez Söz söylerim, kulak verib dinlemez Ben de hırsa geldim, kalkdım vurdum şamarı Dedi: “Tokat vurdun, sen belle bunu Gör ki sonra çıkacaktır oyunu...” Anladım ki fenaya varacak bu işin sonu Susub baş yasdığa koydum nâçârî Saat dörtdü ben uykudan uyandım Su var diye maşrabaya uzandım Meğer su yok imiş, evi arandım Âh etdim yürekten ben zârî zârî Anamın evi yakın, koştum yetişdim Açtılar kapuyu, girdim su içtim Durub naklettim, biraz iliştim Doldurub bardağı çıkdım dışarı Geldim eve girdim, bardağı koydum Sedirin üstünde tekrar uyudum Bir mahvelden sonra yanar duydum Tutuşturmuş kaçmış ol yezid karı Yanar canım ama çıkmaz feryâdım Aklıma getirdim yavrum evlâdım Beşiğe seğirttim ol dem anladım Atamadım ayağımdan şalvarı Makruhi etti mi bu işi bana Seğirdim aşağı ben yana yana Taşrada kimse yok ki su döksün bana İlişdi gözüme deryâ kenarı Gidemedim, döndüm yazık dostlarım Yandığımı duymuş sâdık dostlarım Suya seğirtmişler çabuk dostlarım Kuyunun başında kıldım kararı Duyub yetişmişler, iş işden geçmiş Anam der: “Vah oğlum, evlâdım pişmiş” Kimisi dedi: “Onun işi bitmiş” Her biri bir gûnâ kıldı nazarı Karındaşlarım karalar bağlasın Refiklerim ismim ansın ağlasın Göz yaşları ırmak gibi çağlasın Döksünler dâimâ âbı dîdârı Karı şerri böyle, yâranı safâ Helâlimden diye inanmayın hâ Bunların şerrinden saklasın Mevlâ Olmazmış hınzırların pîrî, pazarı Büyük karındaşım Somunuc Hampar Hayatımda benden bir matlûbu var Gitti bir de senden bana yâdigâr Bir taş diksin, gören desin budur mezarı Sene bin iki yüz seksende tamam Kerem gibi yandı bu Hacı Apraham Bu hâlimi görüb matlûbu itmam Ağlayıp söyledi hem bu hengâmı Destanın ifâdesinden söyleyenin de Ermeni asıllı olduğu anlaşılıyor. Bu destan, Kumkapulu fakir bir kayıkçının günlük ev hayatını da kısmen aydınlatmak bakımından kıymetli bir vesikadır.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM020605
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 2, pages 889-890
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD