Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ANTİKA, ANTİKA EŞYA, ANTİKACILIK, ANTİKACILAR
Bir memleket ve millet adına bağlanmadan, eski çağların yadigârları, sanat eserleri, bunların arasında ayrıca altın, gümüş ve mücevher ile de kıymetlenmiş eşya İstanbulun servet sahipleri tarafından daimâ rağbetle aranmıştır, baha biçilmez kolleksiyonlar toplanmış, bu sanat hazinelerinden niceleri, eski ahşap Büyükşehir için âfet olmuş yangınlarda mahvolmuş, bir kısmı ihtilâllerde yağma edilerek eclâf elinde dağılmış, niceleri de kadir ve kıymet bilmez mirasçılar tarafından dağıtılmıştır. Yalnız Osmanlı hânedânının hazinesidir ki bir millî müze olarak muhafaza edilebilmiştir (B. : Topkapusu Sarayı).
Antika kelimesi dilimize italyancadan girmiştir, halk ağzına düşüp yerleşmesi de on dokuzuncu asırdadır; Hüseyin Kâzım Bey meşhur lûgatında antika için “eski zamandan kalma tuhaf ve nâdir şeyler, edvârı kadîmeden kalma oyma taşlar, heykeller ve meskûkât” diyor ki antikacılığın mevzuu yukarıdaki tarif ile ölçülemeyecek kadar geniştir. Eski metinlerde “antika” kelimesine “giranbahâ tuhaf tefârik” tâbirine rastlanır.
İstanbulda, dolayısı ile Türkiyede antikacılığın müstakil bir ticaret sahası oluşu da on dokuzuncu asırda başlar. Daha önceleri antika eşya çeşidli mevzular üzerinde alım satım ile meşgul esnaf ve tüccar elinden ve Büyük Kapalı Çarşıda İç Bedestan esnafından alınırdı. İç Bed...
⇓ Read more...
Bir memleket ve millet adına bağlanmadan, eski çağların yadigârları, sanat eserleri, bunların arasında ayrıca altın, gümüş ve mücevher ile de kıymetlenmiş eşya İstanbulun servet sahipleri tarafından daimâ rağbetle aranmıştır, baha biçilmez kolleksiyonlar toplanmış, bu sanat hazinelerinden niceleri, eski ahşap Büyükşehir için âfet olmuş yangınlarda mahvolmuş, bir kısmı ihtilâllerde yağma edilerek eclâf elinde dağılmış, niceleri de kadir ve kıymet bilmez mirasçılar tarafından dağıtılmıştır. Yalnız Osmanlı hânedânının hazinesidir ki bir millî müze olarak muhafaza edilebilmiştir (B. : Topkapusu Sarayı).
Antika kelimesi dilimize italyancadan girmiştir, halk ağzına düşüp yerleşmesi de on dokuzuncu asırdadır; Hüseyin Kâzım Bey meşhur lûgatında antika için “eski zamandan kalma tuhaf ve nâdir şeyler, edvârı kadîmeden kalma oyma taşlar, heykeller ve meskûkât” diyor ki antikacılığın mevzuu yukarıdaki tarif ile ölçülemeyecek kadar geniştir. Eski metinlerde “antika” kelimesine “giranbahâ tuhaf tefârik” tâbirine rastlanır.
İstanbulda, dolayısı ile Türkiyede antikacılığın müstakil bir ticaret sahası oluşu da on dokuzuncu asırda başlar. Daha önceleri antika eşya çeşidli mevzular üzerinde alım satım ile meşgul esnaf ve tüccar elinden ve Büyük Kapalı Çarşıda İç Bedestan esnafından alınırdı. İç Bedestana bir antikacılar çarşısı denmekte tereddüt edilir, zirâ hâlen de Bedestanda antikacılık mevzuunun dışında pek çok şey bulunmaktadır, buraya zamanımızın görünüşünden alarak “Bir turistler çarşısı, antika heveskârları çarşısı” demek daha uygundur. Şurası da bir hakikattir ki Bedestana bazan hakikaten pek kıymetli ve nâdir şeyler düşmektedir ve yine bir hakikattir ki, Bedestandan yeri bir müze vitrini olacak bir şeyi kıymetinin çok altında bir bedelle almak mümkün olduğu halde alelâde bir eski mal için astronomik bir fiat söylenir. Bedestandaki antikacılık bilgisi tamamen semâîdir.
Zamanımızın bilgisine güvenilir antikacılardan Nureddin Yatman İstanbul Ansiklopedisine tevdi ettiği kısa notta antikacılar hakkında şu malûmatı veriyor:
“Şehrimizin şöhretli antikacıları İstanbul cihetinde Kapalıçarşı ve Mahmudpaşada, Beyoğlu semtinde de Tepebaşında yerleşmişler idi. Teessüs tarihlerine göre sıralamak icap ederse en başa 1855 yılı etrafında ticarete başlamış olan Antoine Brimo’yu koymak lâzımdır. Diğerleri tarih sırasına göre şu zâtlerdir:
1856 da Hasan Bey ve Leon, Kapalıçarşıda Aynacılar Caddesinde
1857 de Uzun İsak, Tepebaşında
1857 de İlya, Kapalıçarşıda
1860 da Sustiel, Tarakcılarda
1860 da Sadullah, Levi ve Mandil Şirketi, Mahmudpaşada
1865 de Spenyan, Tepebaşında
1870 de Hacı Osman Bey, Kapalıçarşıda
1875 de Tapinos, Kapalıçarşıda
1881 de Bitar ve Akaui, Kapalıçarşıda, Aynacılarda
1883 de Marko Rozental, Kapalıçarşıda, Aynacılarda
1890 da Yervant Begyan, Abudefendi Hanında
1890 da Moiz Levi, Tepebaşında
1891 de Salomon Gerson, Tepebaşında
1891 de Küçük Moiz, Tepebaşında
1894 de Pardo, Abudefendi Hanında
1900 de Hayim, Tepebaşında
1908 de Sâdık Efendi, Kapalıçarşıda
1910 da Robert Barzilay, Kapalıçarşıda
1910 da Schlidt, Tepebaşında
1914 de N. Rüşdi Bingül,, Kapalıçarşıda
1920 de Riza Bey, Kapalıçarşıda
İstanbul Ansiklopedisi bu isimlere 1946 da Tepebaşında İstanbulun bir sanat mahfili mağazasını açan Nureddin Yatmanı ilâve eder (B. : Yatman, Nureddin).
Bu müesseselerden hâlen devam ede gelenler Sadullah, Levi ve Mandil Şirketi ile Ritar ve Akaui, Hayim ve Nureddin Yatmanın antikacı mağazalarıdır.
Bilgili bir antikacı olduğu muhakkak olan merhum Nureddin Rüşdi Büngül 1939 da “Eski Eserler Ansiklopedisi” adı ile kendi iş mevzuunda değerli bir eser bırakmıştır. Bu eserde alfabetik sıralanmış maddeler antikacılık mevzuunu kâfi derecede toplamıştır ki aynen naklediyoruz:
Ağabani, Abanozdan mâmul eşya, Ağırşak, ağızlık, ağzıaçık, Âhar, Akarsu, Akçe, akçe tahtası, Akikden mâmul eşya, Alem, Anahtar, Anberden mâmul eşya, Arma, Arşın, Asâ, Atlasdan mâmul eşya, Âvîze, Ayna, Aznavurişi eşya, Ayakkabı, Bafun (Fagfun), Bağadan mamûl eşya, Bağlama, Bakara, Bakırdan mamûl eşya, Balta, Bardak. Başlık, Bayrak, Bâzubend, Benderyan işi, Beşik, Beykoz işi, Bıçak, Bilezik, Billûr eşya, Bohça, Buhurdan, Bronz eşya, Bürümcük, Cam eşya, Câmedan, Cenbiye, Cild (kitap cildi), Cirid, Çadır, Çakmak, Çağşır, Çamçak, Çanak, Çan, Çapula, Çatma, Çekmece, Çerçive, Çeşmi bülbül, Çevre, Çini, Çomak, Çorap, Çubuk, Çuba, Dama, Darbuka, Davul, Değirmen, Demirhindi, Divit, Dirhemlik, Dolap, Domina, Duvak, Dümbelek, Ebrû, Eldiven, Edirne işi, Engüştüne (yüsük), Eseri İstanbul, Fağfur eşya, Fahri oyması, Falaka, Falnâme, Fener, Ferman, Fes, Fildişi eşya, Fincan, Gemi modeli, Gergef, Gürz, Gümüş eşya, Gülabdan, Halı, Hamâil, Hâre, Harita, Havan, Heybe, Hereke işi, Hokka, İğ, İmâme, İşleme eşya, İbrik, Jipe, Kafes, Kadife, Kaftan, Kalem, Kalemdan, Kalemtraş, Kama, Kamçı, Kalkan, Kandil, Karagöz, Kaşağı, Kaşık, Kaatıa, Kavanoz, Kavukluk, Kehrûbâ eşya, Keman, Kemer, Keşkül, Kılıtç, Kın, Kilim, Kilid, Kitablık, Kolçak, Kuka, Kur’anı Kerim, Kutnu, Kuş, Kutu, Köstek, Küp, Kubacı, Körük, Lâmba, Lâke eşya, Lâlelik, Levha, Lüle, Makas, Mangal, Maktaa, Manyaluka, Masa, Maşa, Maşallah, Maşlah, Marpuç, Mercan eşya, Mertebânî, Micmer, Misk, Miğfer, Minaytür, Mızrak, Mühür, Mühre, Müttekâ, Nâka, Narçil, Nargile, Necef eşya, Ney, Usturlab, Ûd ağacı eşya, Ok, Oya, Oyma, Pala, Panzehir, Para, Paravana, Penbezar, Pençei âli abâ, Perde, Porselen eşya, Rahle, Rebab, Reşme, Saat, Saçak, Sedef eşya, Sandık, Saksonya, Savatlı eşya, Seccade, Selimiye, Semâver, Serâser, Seylan, Sikke, Sitil, Sofra, Sorguç, Sürahi, Süzanî, Şal, Şamdan, Şemsiye, Satranç, Çalvaş, Şavul, Şebrıçağ, Şetâri, Şişe, Tabaka, Taktuka, Tavan göbeği, Teber, Tepelik, Tepsi, Tabanca, Terâzi, Terlik, Tesbih, Tezhib işleri, Testi, Telli, Telkâri, Tirdan, Tirkeş, Tırtıl (Titrek), Tulga, Tuğ, Tuğra, Tüfenk, Vazo, Verdi Muhammedî, Viyana işi, Üzengi, Yay, Yazı takımı, Yağlık, Yatak yüzü, Yasdık, Yelek, Yelpâze, Yeşim eşya, Zarf, Zemzemlik, Zerbeft, Zergerdan (Gergeden boynuzu) eşya, Zeykir, Zil, Zilli maşa, Zırh. (B. : Büngül, Nureddin, Rüşdi; Eski Eserler Ansiklopedisi).
Topkapı Sarayı Müzesinden antikacılık mevzuunda birkaç örnek: 1 — İpek, altın ve gümüş sırma işlemeli çevre; 2 — Oymalı gümüş buhurdan; 3 — Murassâ altın bilezik; 4 — Sırma işlemeli kadife terlik; 5 — İpek işlemeli mest; 6 — Kabzası ve kın paftaları nakışlı gümüşdan tabancalı kılıç; 7 — Oymalı fildişi maktâ; 8 — Deve edirinden işlemeli eldiven; 9 — Mercan saplı gergeden boynuzu kaşık; 10 — Gümüş gülâbdan; 11 — Altın kakmalı tabanca, 12 — Altın kalemtraş; 13 — Altın kâğıd makası.
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM020574
Theme
Other
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 2, pages 877-880
Note
Image: volume 2, page 878
See Also Note
B. : Topkapusu Sarayı; B. : Yatman, Nureddin; B. : Büngül, Nureddin, Rüşdi; Eski Eserler Ansiklopedisi
Theme
Other
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.