Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ANA
Tanzimatdan Cumhuriyete kadar süren bir devir içinde İstanbul ağzında, Büyükşehrin ayak takımı da dahil, “anne” şeklinde kullanılmış, hattâ “ana” diye hitap kabalık bilinerek ayıplanmış, “muhacir!.. Anadolu uşağı!..” diye tezyif edilmiştir. Cumhuriyetten sonradır ki asîl “ana” kelimesi İstanbul ağzına tekrar yerleşmiş bulunmaktadır.
Ana kelimesi üzerine bazı darbımeseller de İstanbul argosuna girmiştir:
Ana kuzusu — Son derecede kurnaz, hilekâr olduğu halde saf ve mâsum görüneni kasid yoluyla “Ağzı süt kokuyor!.. Anakuzusu!” denilir.
Ana baba evlâdı — Hâneberduş güruhu haksızlık, aşırı horlanma karşısında şikâyet yollu kullanılır, “biz de ana baba evlâdıyız..” der; çoğunun nesebi meçhul olduğundan aralarında piç olmayanlar için kullanılır, meselâ “Sarı, ana baba evlâdıdır...” denilir.
Anasından doğduğu gibi — İffet müdafaası yolunda kullanılır: “Çocuğa iftira etme.. anasından doğduğu gibidir!..” denilir.
Anasını ağlatmak — Bilhassa zâbıta elinde aşırı tazyik görme, bu arada hatırı sayılır dayak yeme için kullanılır: “Aynasızlar anamı ağlattı” denilir ve ekseriya bu darbı mesel muharref olarak kullanılır, “anamı bellediler” denilir.
Zamanımızın günlük sohbet dilinde sık sık kullanılan diğer darbı meselle şunlardır:
“Anasına bak, kızını al, kenarına bak, bezini al”, “Ağlarsa anam a...
⇓ Read more...
Tanzimatdan Cumhuriyete kadar süren bir devir içinde İstanbul ağzında, Büyükşehrin ayak takımı da dahil, “anne” şeklinde kullanılmış, hattâ “ana” diye hitap kabalık bilinerek ayıplanmış, “muhacir!.. Anadolu uşağı!..” diye tezyif edilmiştir. Cumhuriyetten sonradır ki asîl “ana” kelimesi İstanbul ağzına tekrar yerleşmiş bulunmaktadır.
Ana kelimesi üzerine bazı darbımeseller de İstanbul argosuna girmiştir:
Ana kuzusu — Son derecede kurnaz, hilekâr olduğu halde saf ve mâsum görüneni kasid yoluyla “Ağzı süt kokuyor!.. Anakuzusu!” denilir.
Ana baba evlâdı — Hâneberduş güruhu haksızlık, aşırı horlanma karşısında şikâyet yollu kullanılır, “biz de ana baba evlâdıyız..” der; çoğunun nesebi meçhul olduğundan aralarında piç olmayanlar için kullanılır, meselâ “Sarı, ana baba evlâdıdır...” denilir.
Anasından doğduğu gibi — İffet müdafaası yolunda kullanılır: “Çocuğa iftira etme.. anasından doğduğu gibidir!..” denilir.
Anasını ağlatmak — Bilhassa zâbıta elinde aşırı tazyik görme, bu arada hatırı sayılır dayak yeme için kullanılır: “Aynasızlar anamı ağlattı” denilir ve ekseriya bu darbı mesel muharref olarak kullanılır, “anamı bellediler” denilir.
Zamanımızın günlük sohbet dilinde sık sık kullanılan diğer darbı meselle şunlardır:
“Anasına bak, kızını al, kenarına bak, bezini al”, “Ağlarsa anam ağlar, kalanı yalan ağlar”, “Anamın yorduğu dağ ardına, karımın yorduğu başıma”, “Anasının ipliğini pazarda satmış”, “Anasının karnında dokuz ay on gün nasıl durmuş”, “Anasının nikâhını ister”, “Ana gibi yâr olmaz, Bağdad gibi diyâr olmaz” “Ananın babanın yüz akı - yüz karası”.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM020468
Theme
Folklore
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 2, pages 799-800
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.