Bayazıtta Üniversite avlusunun gündoğusundaki kapısının karşısında, Mercan Caddesi ile Fuatpaşa Caddesi kavşağının köşesindedir; Ağa Mecidi adlı ile de anılır. İlk yaptıran Eskisaray ağası Yakub Ağadır ki 1547 (H. 954) de ölmüştür. Bugün Üniversitenin Bayaziddeki merkez binasiyle etrafındaki geniş avlu, Birinci Cihan Harbinde Harbiye Nezareti, daha evvel de Serasker Kapısı, Avlu da askerin merasim ve talim meydanı idi. Vak’ai Hayriyeden evvel de burada “Eskisaray” diye anılan büyük ve tarihî bir saray bulunmakta idi (B. : Eskisaray). Eskisarayda ölenlerin cenaze namazları bu Ağa Mescidinde kılınırdı, cenaze hizmetleri de mescidin imamlarına tahsis edilmişti. Bir yangında harab olan mescidi, 1863 (H. 1280) de Sadrıâzam Âlî Paşa kârgir, sekiz köşeli ve fevkaanî bir küçük cami olarak ihya etmişti, altındaki dükkânların arasında, köşede bir de sebil yaptırmıştı. Mimarı İtalyan Bariori’dir. Fuadpaşa caddesi üzerinde de devlet hazinesinden hizmetlerine karşılık olarak kendisi için muhteşem bir de konak yaptırılmıştı ki, paşaya içinde oturmak nasib olmıyan bu saray yavrusu bir ara Mercan İdadisi, sonra Erkânı Harbiyei Umumiye dairesi olmuş, yanmış (B. : Aksaray yangını), enkazı 1946 da kaldırılan harabesi halk ağzında “Yanık saray” diye anılagelmişti. Âlî Paşa Camii de büyük Mercan yang...

Bayazıtta Üniversite avlusunun gündoğusundaki kapısının karşısında, Mercan Caddesi ile Fuatpaşa Caddesi kavşağının köşesindedir; Ağa Mecidi adlı ile de anılır. İlk yaptıran Eskisaray ağası Yakub Ağadır ki 1547 (H. 954) de ölmüştür. Bugün Üniversitenin Bayaziddeki merkez binasiyle etrafındaki geniş avlu, Birinci Cihan Harbinde Harbiye Nezareti, daha evvel de Serasker Kapısı, Avlu da askerin merasim ve talim meydanı idi. Vak’ai Hayriyeden evvel de burada “Eskisaray” diye anılan büyük ve tarihî bir saray bulunmakta idi (B. : Eskisaray). Eskisarayda ölenlerin cenaze namazları bu Ağa Mescidinde kılınırdı, cenaze hizmetleri de mescidin imamlarına tahsis edilmişti. Bir yangında harab olan mescidi, 1863 (H. 1280) de Sadrıâzam Âlî Paşa kârgir, sekiz köşeli ve fevkaanî bir küçük cami olarak ihya etmişti, altındaki dükkânların arasında, köşede bir de sebil yaptırmıştı. Mimarı İtalyan Bariori’dir. Fuadpaşa caddesi üzerinde de devlet hazinesinden hizmetlerine karşılık olarak kendisi için muhteşem bir de konak yaptırılmıştı ki, paşaya içinde oturmak nasib olmıyan bu saray yavrusu bir ara Mercan İdadisi, sonra Erkânı Harbiyei Umumiye dairesi olmuş, yanmış (B. : Aksaray yangını), enkazı 1946 da kaldırılan harabesi halk ağzında “Yanık saray” diye anılagelmişti. Âlî Paşa Camii de büyük Mercan yangınında yandı. 1952 ye kadar, kırk yıl harab halde kalmış, 1952 de tâmir edilerek ibâdete açılmıştır. Karaktersiz melez bir mimarînin mahsulü olan binâda sanat kıymeti olarak tek parça Yesarizâde Mustafa İzzet Efendinin kaleminden çıkmış olan kitabesidir. Bibl. : Hadikatül Cevâmi, I; REK, Gezi notu. Mercanda Âlîpaşa Camii (Resim: Nezih) Mercanda Âlîpaşa Camii (Plan-kroki : Nezih)