On altıncı asrın seçkin ulemasından; Şeyhülislâmların sekizincisi, Türkiye tarihinin popüler şöhretlerinden; asıl adı ile Alâeddin Ali Cemali Efendi, aslı Karamanlıdır; ilk medrese tahsilini memleketinde, Mevlâna Hamzadan görmüştür, genç yaşında İstanbula gelmiş ve Molla Hüsrevin derslerine devam etmiştir; Molla Muslihiddine intisap etmiş ve bu zatın kızile evlenmiştir; uzun müddet Edirnede Alibey medresesinde tedris ile meşgul oldu; izzetinefsine düşkünlüğü gurur sanıldığından, yıllarca müderrislik ile Bursa, Amasya, İznik medreselerinde dolaştı; bilgi ve fazileti ise dillere destan oldu, (H. 908) 1522 de, Erdalzade Hamidüddin Efendi yerine Şeyhülislâm tayin edildi; Yavuz Selim tarafından ilim ve kemaline gösterilen hürmit, Ali Efendiye büyük bir nüfuz kazandırdı; doğruluk ve hak uğrunda sonsuz metanet ve cesareti, bu faziletini süsliyen güler yüzü ve tatlı dili, zarafeti ile, muasırları tarafından gazaplı bir aslana benzetilen Yavuz Selimi avucunun içine aldı. Yirmi üç yıl Müftilik eden Ali Efendi (H. 932) 1525 de öldü. Kabri, Zeyrekte, evinin civarında yaptırdığı sibyan mektebinin avlusundadır. Âhid Öztokat İstanbul Ansiklopedisine gönderdiği bir notta şunları yazıyor: «Halk ağzında, Zenbilli Ali Efendinin kerameti söylenir. Meselâ bir bün padişah efendiyi acele görmek ister v...

On altıncı asrın seçkin ulemasından; Şeyhülislâmların sekizincisi, Türkiye tarihinin popüler şöhretlerinden; asıl adı ile Alâeddin Ali Cemali Efendi, aslı Karamanlıdır; ilk medrese tahsilini memleketinde, Mevlâna Hamzadan görmüştür, genç yaşında İstanbula gelmiş ve Molla Hüsrevin derslerine devam etmiştir; Molla Muslihiddine intisap etmiş ve bu zatın kızile evlenmiştir; uzun müddet Edirnede Alibey medresesinde tedris ile meşgul oldu; izzetinefsine düşkünlüğü gurur sanıldığından, yıllarca müderrislik ile Bursa, Amasya, İznik medreselerinde dolaştı; bilgi ve fazileti ise dillere destan oldu, (H. 908) 1522 de, Erdalzade Hamidüddin Efendi yerine Şeyhülislâm tayin edildi; Yavuz Selim tarafından ilim ve kemaline gösterilen hürmit, Ali Efendiye büyük bir nüfuz kazandırdı; doğruluk ve hak uğrunda sonsuz metanet ve cesareti, bu faziletini süsliyen güler yüzü ve tatlı dili, zarafeti ile, muasırları tarafından gazaplı bir aslana benzetilen Yavuz Selimi avucunun içine aldı. Yirmi üç yıl Müftilik eden Ali Efendi (H. 932) 1525 de öldü. Kabri, Zeyrekte, evinin civarında yaptırdığı sibyan mektebinin avlusundadır. Âhid Öztokat İstanbul Ansiklopedisine gönderdiği bir notta şunları yazıyor: «Halk ağzında, Zenbilli Ali Efendinin kerameti söylenir. Meselâ bir bün padişah efendiyi acele görmek ister ve saraya gelmesi için yüğrek bir at gönderir; Ali Efendi huzuruna çıkan Kapıcıbaşıya: — Sen dön, getirdiğin hayvanı da götür, bizim bineğimiz daha yüğrektir! der. Kapıcıbaşı tersyüzüne döner, tam Babıhümayuna geldiğinde, bir de ne görsün, efendi lâğar bir hayvana binmiş, saray kapısından önü sıra girmekte!” Rivayet edilir ki, sabahleyin, Zeyrekteki evinin penceresinden sokağa bir zenbil sarkıtırmış; müşkülü olan, bir kâğıda yazıp içine atarmış, efendi, akşam olunca zenbilini çeker, kâğıtları okur, herkese ayrı cevap yazar, ertesi sabah bu cevaplarla dolu zenbili tekrar pencereden salıverir imiş.. Bundan ötürüdür ki, kendisine Zenbilli Müftü denilmiş.. Biri Galatada biri İstanbulda iki mescidi vardır (B. : Müftüali Mescidi; Alaca Mescid). Bibl. : İlmiye Salnamesi Zeyrekde Zenbillialiefendi Mektebi, 1946. (Resim: Nezih)