Geçen asır sonlarında yaşamış seçkin bir şair ve namlı birgazeteci; asıl adı Alidir, (H. 1231 - 1232) 1815 - 1816 arasında İstanbulda doğdu; babası, Mahmudpaşa başında kahvecilik yapan Mehmed Ağadır; on yedi yaşına kadar babasının kahhanesinde çıraklık etti, bir taraftan da aşk ile okumağa çalıştı; Sultanahmet camiinin mahfil dairesinde İkinci Mahmud tarafından açılmış «Mektebi İrfan” ı bitirdiği de rivayet olunur. On yedi on sekiz yaşlarında iken divan kaleminde, bir müddet sonra da bu kaleme bağlı mühimme odasında kâtip oldu; Mahmudpaşa Camiinde devrin âlimlerinden İranlı Mirza Safâdan Farsça öğrendi. (H. 1261) 1845 de kâtiplik hizmetiyle Şama gitti ve bu şehirde asrın büyük şeyhlerinden Kuşadalı İbrahim Efendiye intisap etti; ki, kendisini terbiye eden şeyhine hürmet duygusunu şu manzumede ifade etmiştir: Ey gönül tahtına sultanı cihan Kuşadalı Âşıkın hânei kalbinde nihan Kuşadalı Görünür ârife vechi ahadiyet sende Cânı can, cânı cihan, cânı cenan Kuşadalı Secde kıldım göricek iki kaşın mihrabın Bülbüli sırden irüb gûşe ezan Kuşadalı Ziybi destarım idüb bağı beka güllerini Olmuşum ben dahi bir gülşeni can Kuşadalı Kendini kendine verdim arada Âli hiç Cismü can, çeşmü lisan, kevnü mekân Kuşadalı Bir müddet (galiba iki ay) sonra İstanbula döndü; komşusu olup konağı üdebâ ve şu...

Geçen asır sonlarında yaşamış seçkin bir şair ve namlı birgazeteci; asıl adı Alidir, (H. 1231 - 1232) 1815 - 1816 arasında İstanbulda doğdu; babası, Mahmudpaşa başında kahvecilik yapan Mehmed Ağadır; on yedi yaşına kadar babasının kahhanesinde çıraklık etti, bir taraftan da aşk ile okumağa çalıştı; Sultanahmet camiinin mahfil dairesinde İkinci Mahmud tarafından açılmış «Mektebi İrfan” ı bitirdiği de rivayet olunur. On yedi on sekiz yaşlarında iken divan kaleminde, bir müddet sonra da bu kaleme bağlı mühimme odasında kâtip oldu; Mahmudpaşa Camiinde devrin âlimlerinden İranlı Mirza Safâdan Farsça öğrendi. (H. 1261) 1845 de kâtiplik hizmetiyle Şama gitti ve bu şehirde asrın büyük şeyhlerinden Kuşadalı İbrahim Efendiye intisap etti; ki, kendisini terbiye eden şeyhine hürmet duygusunu şu manzumede ifade etmiştir: Ey gönül tahtına sultanı cihan Kuşadalı Âşıkın hânei kalbinde nihan Kuşadalı Görünür ârife vechi ahadiyet sende Cânı can, cânı cihan, cânı cenan Kuşadalı Secde kıldım göricek iki kaşın mihrabın Bülbüli sırden irüb gûşe ezan Kuşadalı Ziybi destarım idüb bağı beka güllerini Olmuşum ben dahi bir gülşeni can Kuşadalı Kendini kendine verdim arada Âli hiç Cismü can, çeşmü lisan, kevnü mekân Kuşadalı Bir müddet (galiba iki ay) sonra İstanbula döndü; komşusu olup konağı üdebâ ve şueranın toplandığı bir mahfil gibi olan Meclisi Maliye reisi Lebib Efendinin delâletiyle Meclisi Muhasebei Maliyeye kâtip oldu. Çok geçmedi, memuriyeti bıraktı, «Ceridei Havadis” e muharrir oldu. Orada Hafız Müşfik ile tanıştı ve bu kalender meşreb, harabat ehli şairin en yakın dostlarından biri oldu. İşrete düştü; bir rivâyete göre, bir Ramazanda rakıdan vazgeçmesini, raki yerine esrar içmesini tavsiye eden bir ahbabının sözüyle de esrara başladı. Anasının ölümünden sonra olacak, (H. 1267) 1851 de Mahmudpaşadaki evini satmıştı; son günlerini derin bir sefalet içinde geçirdi; bekâr idi, Samurkaş Ali adında bir mahbubu ile yaşıyordu (B. : Ali, Samurkaş), teverrüm etti ve (H. 1273) 1857 de henüz kırk kırk bir yaşlarında iken öldü; Silivrikapı dışına gömüldü; taş dikilmediğinden kabir kayboldu. Ziya Paşa, ölümüne şu tarih kıtasını söylemiştir: Bir yegâne şaire kıydı yine Çarhi gerdûni sitemker hayf ü hayf Ağlayub tarihi fevtin söyledim Göçdi Âlii suhanver hayf ü hayf. Orta boylu, zaif ve nahif, iri gözlü, kumral sakallı, güzel bir alamdı. Fevkalâde hassas, zarif ve mağrur idi. Makaleleri ve şiirleri, gazete ve mecmua sayfalariyle ahbap ve dostların not defterlerinde, hayatı gibi perakende ve perişan oldu, çoğu kayboldu, unutuldu. (H. 1268) 1852 de Ceridei Havadis matbaasında basılmış «Hançerli Hanım hikâyei garibesi” tek matbu eseridir. Bugün dillerde dolaşan: Neşve tahsil ettiğin sâger de senden gamlıdır Bir dokun bin ah dinle kâsei fağfurdan beyti, bu Âli Efendinindir. Hayatı hakkında muasırları ağzından bazı fıkralar naklonur: Âli Efendi, babasının ölümünden sonra bir kavas ile evlenen anasiyle beraber oturmuş, Hürmüz adında bir hizmetçi kıza gönül vermiş; bunu hoş görmiyen anası karlı bir gecede kızcağızı sokağa atmış.. Hürmüz zatülcenbe tutularak ölmüş.. Şair, biçare mâşukasının öldüğü gün ağlayarak Hersekli Arif Hikmet Beyin evine gitmiş ve feci vakayı şu kıtasiyle anlatmış: Bir garibüddiyar idi Hürmüz Çalışırdı Hüda muhabbetine Bir yezidin elinde oldu şehid Gitti Hakkın civarı rahmetine Bir akşam arkadaşlariyle meyhaneye gitmişler; içeri bir dilenci girmiş, Âliye: — Az sadaka çok belâ defeder! diye avuç açmış. Âli yanındakilerden birine on para vermesini söylemiş, meteliği alan dilenci uzaklaşırken beriki: — Böyle şeylere inanır mısın? diye sormuş, Âli; — İşte, sadakayı verdik, belâ defoldu! demiş. Bibl. : Mecmuai Ebüzziya; Tarih Encümeni Mecmuasında İbnülemin Mahmud Kemal İnalin Âli Efendi Makalesi.