Klâsik Türk resminin büyük kıymetlerinden bir peyzajcı, arkadaşlarının arasındaki lâkabı ile “Menâzırcı Ziya Bey”, ayni zamanda kıymetli matematik ve astronomi bilgini; 1869 da İstanbulda Fatihte Kıztaşında doğdu; babası Mustafa Rıza Efendi adında bir zâtdır; ilk tahsilini Saraçhanebaşındaki Taşmektepte yaptı, sonra Kocamustafapaşa Askerî Rüşdiyesini bitirdi ve oradan Kuleli Askerî İdadisine girdi, (H. 1305) 1887 de Harbiyeden piyade mülâzimi olarak çıktı. Resme daha çocuk denilecek yaşlarda iken başlamıştı; İdadi ve Harbiyede iken de riyaziyedeki kuvveti ile seçkin bir şöhret olmuştu; sırasile Edirne Askerî İdadisinde resim muallimi, İstanbulda Kocamutafapaşa ve Soğukçeşme Askerî Rüşdiyelerinde frasızca muallimi oldu; bir taraftan da Sanayii Nefise mektebine devama başladı; bu sırada muhakkak ki garip ve garip olduğu kadar şirin iştir, Sanayii Nefise mektebinin de riyaziye muallimliğine tayin edildi; bu mektebin hem muallimi hem talebesi oldu. Daha sonra sırasile Tophane Resimhânesi müdürlüğüne, Matbaai Askeriye müdürlüğüne, Evkaf Müzesi müdürlüğüne, Kuleli ve Halıcıoğlu Askerî liseleri kozmoğrafya ve riyaziye muallimliklerine tayin edildi. Son olarak da İnkilâb Müzesi müdürlüğüne getirildi; bu vazifede iken 16 nisan 1938 de öldü. Nâşı, vasiyeti üzerine, âlâyişsiz, yakın dostlar...

Klâsik Türk resminin büyük kıymetlerinden bir peyzajcı, arkadaşlarının arasındaki lâkabı ile “Menâzırcı Ziya Bey”, ayni zamanda kıymetli matematik ve astronomi bilgini; 1869 da İstanbulda Fatihte Kıztaşında doğdu; babası Mustafa Rıza Efendi adında bir zâtdır; ilk tahsilini Saraçhanebaşındaki Taşmektepte yaptı, sonra Kocamustafapaşa Askerî Rüşdiyesini bitirdi ve oradan Kuleli Askerî İdadisine girdi, (H. 1305) 1887 de Harbiyeden piyade mülâzimi olarak çıktı. Resme daha çocuk denilecek yaşlarda iken başlamıştı; İdadi ve Harbiyede iken de riyaziyedeki kuvveti ile seçkin bir şöhret olmuştu; sırasile Edirne Askerî İdadisinde resim muallimi, İstanbulda Kocamutafapaşa ve Soğukçeşme Askerî Rüşdiyelerinde frasızca muallimi oldu; bir taraftan da Sanayii Nefise mektebine devama başladı; bu sırada muhakkak ki garip ve garip olduğu kadar şirin iştir, Sanayii Nefise mektebinin de riyaziye muallimliğine tayin edildi; bu mektebin hem muallimi hem talebesi oldu. Daha sonra sırasile Tophane Resimhânesi müdürlüğüne, Matbaai Askeriye müdürlüğüne, Evkaf Müzesi müdürlüğüne, Kuleli ve Halıcıoğlu Askerî liseleri kozmoğrafya ve riyaziye muallimliklerine tayin edildi. Son olarak da İnkilâb Müzesi müdürlüğüne getirildi; bu vazifede iken 16 nisan 1938 de öldü. Nâşı, vasiyeti üzerine, âlâyişsiz, yakın dostlarının ve vefalı talebelerinin iştirakile kaldırılarak Merkezefendi mezarlığına gömüldü. Aşağıdaki satırlar küçük oğlu Necmeddin Akbulutun kaleminden çıkmış samimî notlardır: “Babam Ahmed Ziya Bey merhumu, ölünceye kadar çalışır gördüm; okur, yazar, resim yapardı; bir meşgalenin yorgunluğunu, yeni bir meşgalenin zevki ile giderirdi. Takvim, heyet, riyaziye, menâzır üzerine büyüklü küçüklü yüze yakın telifi, altmıştan fazla tercemesi vardır. Atölyesi Kandillideki evimizin alt katında indi, sureti mahsusada yaptırmıştı; dostlarını atölyede kabul ederdi; hem çalışır, hem konuşur, sohbetlerini zarif hikâyeler, fıkralarla süslerdi. Sayılı nargile tiryakilerinden idi; ağzında marpuç ve elinde palet nargile tokurdatarak resim yapması hemen daima gördüğümüz hallerindendir. Geceleri, bilhassa kış geceleri evimizin misafirsiz kalmadığını bilmem; soba üstünde kendi elile kestane pişirmek veya mısır patlatmak da bir zevki idi. İşretle ülfeti yoktu, enfiye tiryakisi idi; düşündüğü zamanlar durmadan enfiye çekerdi, kocaman mavi enfiye mendili de elinden düşmezdi. Birinci sınıf bir marangozdu, demirciydi, dükkân açmış olsaydı İstanbulun en namlı bir mücellidi olurdu. Evin içinde iki oda, türlü sanatlara ait avadanlıklarla dolu idi. Hattat idi, icâzetnâmesi meşhur Hacı Sami Efendidendir; Hacı Sami Efendi en samimî dostlarından biriydi. Takvim ile iştigali, bu alandaki şöhreti ve Takvimi Ziya’sı cümlenin malûmudur; bir ara Kandilli Rasathanesinde müdür muavinliği de yaptı, Fatin Hoca ile dostluğu kardeşlik derecesine varmıştı; Fatin Hoca da bize geldiğinde halvet olurlar, saatlerce başbaşa konuşurlardı. Ölümünden sonra, Mısır Prensesi Fevziye o zamanlar Veliahd olan şimdiki İran Şehinşahı Mehmed Riza Pehlevî ile evlendiğinde “Büyükadadan Hayırsız Adanın Görünüşü”, “Hayırsızada”, “Evkaf Müzesi Bahçesi” ve “Süleymaniye” adındaki tabloları Cumhuriyet hükûmeti tarafından satın alınmış ve düğün hediyeleri arasında İrana gönderilmişti. Bende de aziz bir yadigâr olarak birçok tabloları vardır, bunların içinde “Tenekeci Yahudi” ile “Arnavutlar” ve “Kandilliden Bebeğe Bakış” ı pek severim. Her sabah İstanbula muayyen vapurla inerdi, Kandilli iskelesi memuru saat ayarını ondan alırdı. Yarım asrı aşan muallimlik hayatında pek çok talebe yetiştirmişti; İsmet İnönü, merhum General Salih Omurtak ve merhum Başvekil Refik Saydam, iltifatlarile babacığımı ihtiyarlık günlerinde şâd etmiş talebelerindendir.” Eğitim Bakanlığının sanat takviminde, “Bayezid İmareti” adındaki meşhur bir tablosu münasebetile şu tenkid hükümleri yazılıdır: “1937 de Dolmabahçedeki resim ve heykel müzesinin açılması bu sanatkârın eserleri üzerine bilhassa genç neslin dikkatini çekmişti. Kendiisi Şeker Ahmed Paşa, Seyyid Bey, Zekâi Paşa okuluna mensuptur. Eserlerinde geçici ışık - gölge oyunlarına kapılmadan doğrudan doğruya eşyanın ana renk ve formunu göstermiştir. Zevksizliğe düşmeden büyük bir sabır ve mevzuunun en ufak teferrüatını işlemesi eserlerinin bellibaşlı hususiyetidir.” Ahmed Ziya Akbulut (Resim: H. Çizer)