Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
AHMED PEHLİVAN (Cihanpehlivanı Kara)
Geçen asır sonunun en namlı pehlivanlarından, Türk pehlivanları arasında harikulâde gücünden, kuvvetinden başka vücut ve yüz güzelliği dillere destan olmuş bir yiğittir; 1871 de Ruscuğun Razgrad kazasının Umurköy nahiyesinde doğdu; çocukluğunda başlayan güreş hevesi, vücut yapısının süratle serpilip gelişmesi üzerine pehlivanlığa döküldü, yirmi, yirmi bir yaşlarında İstanbula geldi, devrin namlı pehlivanlarından Hergelecinin yanında çalıştı; kısa zaman içinde Türkiyenin güreş semasında en parlak yıldızı oldu. Dört defa Avrupaya gitti. Avusturya, Almanya ve Fransayı dolaştı, içlerinde Rus Hakinşmid ve Fransız Pol Pons bulunan otuz yedi namlı pehlivanı yendi; hiç yenilmedi; 1899 da kendisine Cihanpehlivanlığı kemeri verildi. Güzel bir Fransız kızı kendisine âşık olarak peşisıra İstanbula gelmiş ve burada Ayşe Zarife adile müslüman olup Kara Ahmedle evlenmişti. Bütün ömrünce bir defa bile sırtı yere gelmemiş olan bu namlı pehlivan, dördüncü seyahatinden dönüşünün ikinci günü, henüz otuz, otuz bir yaşlarında kalb durmasından öldü. Spor tarihimiz üzerinde zengin bilgisi ile tanınmış olan merhum Vefalı Saim Ağabey (Saim Turgud Aktansel), Kara Ahmedin ölümünü şöyle anlatır:
“İlk defa kendi kalbinin oyununa yenilen koca pehlivana, bu meşum kriz, Aksarayda Yeşiltulumbada kahvehânede oturu...
⇓ Devamını okuyunuz...
Geçen asır sonunun en namlı pehlivanlarından, Türk pehlivanları arasında harikulâde gücünden, kuvvetinden başka vücut ve yüz güzelliği dillere destan olmuş bir yiğittir; 1871 de Ruscuğun Razgrad kazasının Umurköy nahiyesinde doğdu; çocukluğunda başlayan güreş hevesi, vücut yapısının süratle serpilip gelişmesi üzerine pehlivanlığa döküldü, yirmi, yirmi bir yaşlarında İstanbula geldi, devrin namlı pehlivanlarından Hergelecinin yanında çalıştı; kısa zaman içinde Türkiyenin güreş semasında en parlak yıldızı oldu. Dört defa Avrupaya gitti. Avusturya, Almanya ve Fransayı dolaştı, içlerinde Rus Hakinşmid ve Fransız Pol Pons bulunan otuz yedi namlı pehlivanı yendi; hiç yenilmedi; 1899 da kendisine Cihanpehlivanlığı kemeri verildi. Güzel bir Fransız kızı kendisine âşık olarak peşisıra İstanbula gelmiş ve burada Ayşe Zarife adile müslüman olup Kara Ahmedle evlenmişti. Bütün ömrünce bir defa bile sırtı yere gelmemiş olan bu namlı pehlivan, dördüncü seyahatinden dönüşünün ikinci günü, henüz otuz, otuz bir yaşlarında kalb durmasından öldü. Spor tarihimiz üzerinde zengin bilgisi ile tanınmış olan merhum Vefalı Saim Ağabey (Saim Turgud Aktansel), Kara Ahmedin ölümünü şöyle anlatır:
“İlk defa kendi kalbinin oyununa yenilen koca pehlivana, bu meşum kriz, Aksarayda Yeşiltulumbada kahvehânede otururken gelmişti. Can havliyle yerinden fırlamış, kahvehâne bahçesinin kenarındaki demir parmaklıklara nasıl sarıldıysa, demir çubukları balmumu gibi bükerek birbirine geçirmişti. Sonra bu buçukları doğrultmak istemişler, bir tanesini bile eliyle eski haline getirebilecek tek adam bulunamamıştı.”
Kahvehânede bu eğribüğrü çubuklar, koca pehlivandan hazin bir hâtıra olarak kalmıştı. Nekadar yazıktır ki Yeşiltulumbadaki bu kahvehane, yola gelip kaldırılırken pehlivanın parmaklıkları da yok olup gitti.
Kabri Eyyübdedir. Piyer Loti kahvehânesine giden yolun altbaşında, sol kolda sed üzerindedir. Demir parmaklıkla çevrilmiş olan kabrin baş taşı, bir cihanpehlivanının şanına lâyık azamettedir, kabartma çiçekler ve bir nişan motifi ile süslenmiştir, dokuz beyitlik kitabesi şudur:
Hüve Hallâkul bâki
Bahadırlıkta meşhurî cihandır
Kara Ahmed Cihanın pehlivanı
Azimet itti semti Avrupâya
Zebun itti bütün zor âveranı
Dinildi ittifakı âlem üzre
Anın şanında Dünya Pehlivanı
Nice yıllarla evrakı havadis
Cihane fahrie neşritti ânı
Gelince Avrupâdan şanı galib
Sürura gark iderdi cümle ihvanı
Zemine arkası hiç gelmemişken
Felek yıktı yere ol Kahramanı
Livâyı Ruscuğun Razgad kazası
Umurköy dür anın asıl mekâm
Oku bir Fatiha geç öyle zair
Ki kalmaz kimseye bu dehri fâni.
Sukuti penç ile kaydoldu tarih
“Cihan Arslanı terk itti Cihanı”
(Sene 1320) 1902
Bibl.: Saim Turgud, Not; REK, Gezi notu.
Kara Ahmed Pehlivan
(Resim: S. B.)
Kara Ahmed Pehilvanın kabri taşı
(Resim: A. Bülend Koçu)
Edirnekapıda Ahmedpaşa Türbesi
(Resim: Nezih)
Ayasofyada mermer küp ve genç hâfız
(Warwick Goblenin suluboya resminden S. Bozcalı eli ile)
Tema
Kişi
Emeği Geçen
S. Bozcalı, A. Bülend Koçu, Nezih
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Kod
IAM010929
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Emeği Geçen
S. Bozcalı, A. Bülend Koçu, Nezih
Tanım
Cilt 1, sayfalar 440-442
Not
Görsel: cilt 1, sayfa 441
Tema
Kişi
Emeği Geçen
S. Bozcalı, A. Bülend Koçu, Nezih
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.