On sekizinci asır başında Türkiye tabiiyetini ve islâm dinini kabul etmiş maceraperest bir fen adamı - askerdir; Asıl adı ile Claude Alexandre Comte de Bonneval, (Klod Aleksand kont dö Bonneval) 1675 de, Fransanın on yedinci asırdaki teşkilâtına göre merkezi Limoges (Limoj) şehri olan Limousin (Limuzen) eyaletinde, ecdadı ortaçağ şövalyelerinden gelen asil bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi; henüz çocuk denilecek bir yaşta iken, akrabasından Fransa Amirali Tourville’in teşvik ve himayesile Fransa bahriyesine neferlikle girdi; birkaç yıl içinde mülâzimliğe yükseldi; Dieppe (Diyep), La Hogue (Lahog), Cadix (Kadiks) deniz muharebelerinde yararlıkları görüldü, 1698 de bahriyeden ayrılarak kara hizmetine geçti, 1701 de İtalya muharebelerinde bulundu; İvrée müstahkem şehrinin zaptında eşsiz kahramanlığı kendisine hem büyük bir şöhret, hem de devrin Harbiye ve Bahriye Nazırı Chamillard’ın husumetine mal oldu, Kıral On dördüncü Louis’nin gizli bir nikâhla evlendiği Madam de Maintenon hakkında hakaret yollu sözler sarfettiği rivayeti ile ordudan ihraç edildi; kendisini müdafaa etmek niyetile gittiği Pariste, düşmanlarının ölümüne kadar yürümeğe kastettiklerini görerek İtalyaya kaçtı (1706), bir müddet Venedikte serseri hayatı sürdükten sonra Avusturya İmparatorluğu hududunu geçerek bu ...

On sekizinci asır başında Türkiye tabiiyetini ve islâm dinini kabul etmiş maceraperest bir fen adamı - askerdir; Asıl adı ile Claude Alexandre Comte de Bonneval, (Klod Aleksand kont dö Bonneval) 1675 de, Fransanın on yedinci asırdaki teşkilâtına göre merkezi Limoges (Limoj) şehri olan Limousin (Limuzen) eyaletinde, ecdadı ortaçağ şövalyelerinden gelen asil bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi; henüz çocuk denilecek bir yaşta iken, akrabasından Fransa Amirali Tourville’in teşvik ve himayesile Fransa bahriyesine neferlikle girdi; birkaç yıl içinde mülâzimliğe yükseldi; Dieppe (Diyep), La Hogue (Lahog), Cadix (Kadiks) deniz muharebelerinde yararlıkları görüldü, 1698 de bahriyeden ayrılarak kara hizmetine geçti, 1701 de İtalya muharebelerinde bulundu; İvrée müstahkem şehrinin zaptında eşsiz kahramanlığı kendisine hem büyük bir şöhret, hem de devrin Harbiye ve Bahriye Nazırı Chamillard’ın husumetine mal oldu, Kıral On dördüncü Louis’nin gizli bir nikâhla evlendiği Madam de Maintenon hakkında hakaret yollu sözler sarfettiği rivayeti ile ordudan ihraç edildi; kendisini müdafaa etmek niyetile gittiği Pariste, düşmanlarının ölümüne kadar yürümeğe kastettiklerini görerek İtalyaya kaçtı (1706), bir müddet Venedikte serseri hayatı sürdükten sonra Avusturya İmparatorluğu hududunu geçerek bu devletin hizmetine girdi. Avusturya orduları başkumandanı meşhur Prens Eugéne tarafından generallik ile taltif edildi, kendi milletine karşı, düşman kuvvetlerinin başında Provence (Provans) ve Dauphiné (Dofine) muharebelerine girdi; 1709 da Şimalî İtalya, 1710 - 1712 yıllarında da Flandre muharebelerinde bulundu, fevkalâde hizmetlerinden ötürü İmparator Altıncı Charles (Şarl) tarafından İmparatorluk Genelkurmay heyetine tayin edildi. 1815 de, Avusturya generali olarak Türkiye muharebelerine iştirak etti; Petervaradin meydan muharebesinin Avusturyalılar tarafından kazanılmasında başlıca âmillerden biri oldu; İmparator tarafından kendisine Mareşallik rütbesi verildi; fakat çok geçmeden, sığındığı bu memleketteki ilk hamisi Prens Eugéne’in aleyhinde bulunması kendisini süratle gözden düşürdü; üzerinden bütün rütbeleri alınarak beş yıl hapse mahkûm oldu; İmparatorluğa yaptığı hizmetlerden dolayı mahkûmiyetinin tezine affedildi ise de dilini tutmadı, Avusturyada ikametinin bir gün hayatına mal olabileceğini de düşünerek Venendiğe kaçtı; Venedikte iki yıl kaldı, Polonya hükûmetine başvurdu, Polonyalılar, Avusturya İmparatorunun husumetinden korkarak iltica teklifini reddetti. Fransaya dönmek istedi, cesaret edemedi. Nihayet son selâmet çaresini Türkiyeye sığınmada buldu. 1729 yazında bir kervana katılarak Türkiyenin Bosna eyaletine geçti. O zamanlar, Türkiyede, Avusturya idaresinden kaçmış pek çok Macar mültecisi vardı. Bosna valisi Comte de Bonneval’i de mülteci bir Nemçe Mareşali olarak kabul etti ve İstanbula yazarak talimat istedi. İstanbuldan uzun bir zaman cevap alınamadı, bunun üzerine de büyük maceraperest, islâm dinini kabul etti, resmî memurların huzurunda icap eden merasimden sonra Ahmed adını aldı ve İstanbula ikinci bir müracaatta bulundu; bu sefer, “Mühtedi Ahmed Bey” in İstanbula gönderilmesi için emir geldi. Fakat tam hareket edeceği sırada, İstanbulda, Sadırazam Nevşehirli İbrahim Paşanın felâketine ve üçüncü Ahmedin tahttan indirilmesine varan ihtilâl koptu; Bosna defterdarı verilmesi emredilen harcirahı vermedi, Ahmed Boneval Bey bir Yahudi faizciden para alarak yola çıktı; Edirneye varmıştı ki Gümülcüna kasabasında oturmağa memur edildiğine dair bir emir geldi. 21 eylül 1731 (19 rebiülevvel 1144) de Topal Osman Paşa Sadırazam oldu, orduda, ciddî bir talim ve terbiye ile büyük bir inkılâp yapmak istedi; yardımcı olarak ilk hatırladığı isimlerden biri de Mühtedi Ahmed Bey oldu ve hemen Gümülcünadan İstanbula getirtildi. Ahmed Bey de ilk iş olarak Kumbaracı ocağının asrın ihtiyaçlarına göre kurulmasını tavsiye etti ve derhal faaliyete geçti. Osman Paşa yerine Sadırazam olan Hekimoğlu Ali Paşanın zamanında bir müddet ihmal edildi ise de vazifesindeki muvaffakıyet ve gayretleri ile bu vezirin de itimadını kazandı, kendisine Kumbaracıbaşılık ve Mirmiranlık (paşalık) unvanı ve rütbesi verildi. Babıâlide de Hekimoğlunun âdeta bir siyasî müşaviri oldu. (H. 1148) 1735 de Hekimoğlunun azli ile siyasî nüfuzunu kaybett ive Babıâliden uzaklaştırıldı. Avusturya ve Rusya seferlerinin başlaması üzerine, bir ara (H. 1150) 1737 de Yeğen Mehmed Paşa sadaretinde Avusturya hakkındaki malûmatından istifade edilmek istendi. Sonra tekrar gözden düştü, hattâ (H. 1152) 1739 da maiyetindeki kumbaracıların isyanı behanesile Kumbaracıbaşılıktan azledilerek Kastamonuya sürüldü. Bir yıl kadar orada kaldı; affedilip İstanbula dönüşünde tekrar Kumbaracıbaşı oldu. Siyasî işlere karıştırılmamakla beraber, memuriyetine ve Avrupada olan siyasî hâdiseler üzerine Babıâliye, üzerinde ehemmiyetle durulması gereken raporlar verdi. Bir taraftan da tekrar Fransaya dönmek imkânlarını araştırdı; hattâ, Türkiyeden kaçmak imkânlarını elde etmiş iken hastalandı ve öldü (H. 1160 = M. 1747). Kabri Galata Mevlevihânesindedir. Türkiyede on sekiz senelik ikametinde Türkçe öğrenmemişti. Tercümen vasıtasile konuşur, lâyihalarını da fransızca yahut lâtince olarak yazar, divanı hümayun tercümanı tarafından türkçeye çevrilirdi. Siyasî raporlarının başına da ekseriya “Serkumbaracıyan Ahmed Paşa kullarından gelen havadistir” diye bir başlık konulurdu. Kullandığı mühüre, devrin modasına uygun olarak bir beyit hakkedilmişti; ki bu mühür bu mühtedi Fransız asilzadesinin yâranı arasında pek zarif kimselerin bulunduğunu gösterir: Dini islâmdır atâyi mütteal Ulu nimet sana Ahmed bu nevval Bibl.: Ârif, Tarihi Osmanî Encümeni Mecmuası. Kumbaracı Ahmed Paşa (Resim: H. Çizer)