Devlet adamı, Türk Mareşali, riyaziye ve heyet bilgini, İkinci Abdülhamid ve Birinci Meşrutiyet devrinin büyük şöhretlerinden; (H. 1255) 1839 da Bursada doğdu, babası Katırcıoğlu Halil Ağa, meşhur Katırcıoğlu Mehmed Paşa sülâlesindendir (B. : Mehmed Paşa, Katırcıoğlu). Bursada Işıklar askerî idadisinde okudu; (H. 1277) 1860 da erkânı harb yüzbaşı rütbesile yüksek askerî tahsilini bitirdi. İki sene kadar Serdarı Ekrem Ömer Paşa maiyetinde Karadağ muharebesinde bulundu. (H. 1279) 1862 de kolağası rütbesile Mektebi Harbiyenin fünunu askeriye muallimliğine tayin edildi. Bir sene sonra binbaşı, (H. 1282) 1865 de kaymakam oldu ve şehzade Yusuf İzzeddine muallim tayin edildi. Bu prensin hocası sıfatile Abdülâzizin Avrupa seyahatine iştirak etti. Kıt’a hizmeti ile Karadağ ve Arnavutlukta dolaşarak (H. 1286) 1869 da miralay ve Dâri Şûrayı Askerî âzası oldu; (H. 1287) 1870 de Asir isyanını tenkiline memur edilerek livalığa terfi etti, bir sene sora ferik oldu; ayni yıl içinde Yedinci ordu müşirliği ile beraber Yemen valisi tayin edildi (H. 1290) 1873 de İstanbula dönerek Nafia nazırı, aynı yıl içinde Girid valisi ve kumandanı, fakat daha yola çıkmadan İkinci ordu müşiri oldu, Şumnuya gitti, (H. 1291) 1874 de Dördüncü ordu kumandanı ve Erzurum valisi tayin edildi. Bosna ve Hersek isyanı üz...

Devlet adamı, Türk Mareşali, riyaziye ve heyet bilgini, İkinci Abdülhamid ve Birinci Meşrutiyet devrinin büyük şöhretlerinden; (H. 1255) 1839 da Bursada doğdu, babası Katırcıoğlu Halil Ağa, meşhur Katırcıoğlu Mehmed Paşa sülâlesindendir (B. : Mehmed Paşa, Katırcıoğlu). Bursada Işıklar askerî idadisinde okudu; (H. 1277) 1860 da erkânı harb yüzbaşı rütbesile yüksek askerî tahsilini bitirdi. İki sene kadar Serdarı Ekrem Ömer Paşa maiyetinde Karadağ muharebesinde bulundu. (H. 1279) 1862 de kolağası rütbesile Mektebi Harbiyenin fünunu askeriye muallimliğine tayin edildi. Bir sene sonra binbaşı, (H. 1282) 1865 de kaymakam oldu ve şehzade Yusuf İzzeddine muallim tayin edildi. Bu prensin hocası sıfatile Abdülâzizin Avrupa seyahatine iştirak etti. Kıt’a hizmeti ile Karadağ ve Arnavutlukta dolaşarak (H. 1286) 1869 da miralay ve Dâri Şûrayı Askerî âzası oldu; (H. 1287) 1870 de Asir isyanını tenkiline memur edilerek livalığa terfi etti, bir sene sora ferik oldu; ayni yıl içinde Yedinci ordu müşirliği ile beraber Yemen valisi tayin edildi (H. 1290) 1873 de İstanbula dönerek Nafia nazırı, aynı yıl içinde Girid valisi ve kumandanı, fakat daha yola çıkmadan İkinci ordu müşiri oldu, Şumnuya gitti, (H. 1291) 1874 de Dördüncü ordu kumandanı ve Erzurum valisi tayin edildi. Bosna ve Hersek isyanı üzerine (H. 1292) 1875 de Hassa ordusu erkânı harp reisi olarak İstanbula çağrıldı; Karadağlılara karşı kazanılan parlak muvaffakıyetler üzerine bir altın kılıç ile taltif edildi. (H. 1293) 1876 da tekrar Girid ve kumandanlığına tayin edildi; (H. 1294) 1877 de Rusya harbinin başlaması üzerine Dördüncü ordu müşiri ve bütün Anadolu askerî harekâtı başkumandanı tayin edildi. Üstün Rus kuvvetlerine karşı kazandığı şanlı muharebeler üzerine bir altın kılıç ve Gazi unvanile taltif olundu, (H. 1295) 1878 de İstanbula davet olunarak Çatalca müdafaa hattı kumandanlığına tayin edildi. Harpten sonra merkezde ve taşrada komisyonlara memur edildi. Valilik ve kumandanlıklarda bulundu, (H. 1300) 1882 de Almanya İmparatoriçesile torunu Prens Vilhelme (ileride İmparator Vilhelm II) şefkat ve murassa Osmanlı nişanlarını götürdü ve Alman askerî münevralarında bulundu. (H. 1301) 1883 de İtalya kıralına verilen imtiyaz nişanını vermek üzere İtalyaya giti; (H. 1303) 1885 de Mısır fevkalâde komiseri tayin edildi ve yirmi üç yıl bu vazifede kaldı. (H. 1326) 1908 de İkinci Meşrutiyet inkılâbında âyan âzası ve reis vekili oldu; fevkalâde komiserlikten istifa etti. Bir müddet sonra âyan reisi oldu; Meşrutiyetin en gürültülü bir devrinde sadrazam oldu (B. : Büyük kabine). Fakat pek kısa bir zaman sonra istifaya mecbur oldu, 1918 de öldü. Kabri Fatih camii haziresindedir. Gazi Ahmed Muhtar Paşa Cemiyeti Tedrisiyei İslâmiye ve Darüşşafakayı kuranlardan biridir (B. : Cemiyeti Tedrisiyei İslâmiye; Darüşşafaka). Mısırdaki fevkalâde komiserliği esnasında şimdiki Mısır Kral hanedanı ile bir akrabalık kurmuş, oğlu Mahmud Muhtar Paşaya bu aileden Prenses Nimet Hanımefendiyi almıştı, ki bu hayırsever Prenses, Birinci Cihan Harbinde İstanbulda Hilâliahmerin kadınlar kolu birinci reisliğini yapmış, şefkat ve cömertliği ile büyük şehir fakirlerinin hayır duasını almıştır. Eserleri: “Riyazül Muhtar fî ilmil evkati vel edvar” ve bunun “Mir’atül mîkat” adındaki zeyli, “Islahüttakvim” “Takvimi Sinin” “Takvimi Mâlî”, “Sergüzeşti hayatımın cildi sanisi”, “1294 Anadoluda Rus Muharebesi”. Gazi Ahmed Muhtar Paşa (Resim : H. Çizer)