EN
Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Hakkında
İstanbul Ansiklopedisi
Reşad Ekrem Koçu
Web Projesi
Arşiv
❯
K
❯
K35
Küplü maddesi
KÜPLÜ – Galatanın eski büyük gedikli meyhânelerinden ; husûsiyeti , içkilerinin büyük fıçılar yerine gaayetle büyük küpler içinde bulunması idi, adını da bu münâsebetle almışdı. İkinci Abdülhamid devrinde bu meyhâneden bahseden yazarlar ağız birliği ile derler ki: “Galatanın en büyük, fakat en süflî meyhânelerinden biriydi..”. Ahmed Rasim: “Müdâvimleri en azılı serserîler, kopuklardı; bir kısmı da ayyaş dilencilerdi..” diyor. Sermed Muhtar Alus da Ahmed Rasimin sözlerini tekrarlayarak: “Bütün süflî ayyaşlar burada.. yağ ölçekleri biçimindeki 50 dirhemlik teneke dolusu rakı 20 paraya.. Küplünün böyle bedavaya içki vermesinden küplere binen rakı îmalcileri hükûmetin kulağını bükmüşler, meyhâne dört beş kere basılmış, rakılar alınıp Sıhhiyede muâyene edilmiş, en ekstra meşhur rakılardan daha âlâ olduğu meydana çıkmış..” diyor. Gençliği hovardalık âlemlerinde geçmiş Merdivenköylü zengin çiftçi oğlu Bitli Tevfik Efendi de bize tevdi ettiği zengin ve çok kıymetli hâtıra notları arasında “Küplü” yü şu manzume ile anlatıyor: Galatada Küplü nâm meyhâne bir dânedir Mecmai kalenderan bir rezâlethânedir Dilberânı mühmelân cümle muglim esâfil Orda bâdenuş olur Küplü bir puthânedir Sâhibi cehennemlik çöp çatan bir kodoşdur Uşakları dilberi rûmîler mestânedir Köçek kesim geysudâr topuklu t...
⇓ Devamını okuyunuz...
KÜPLÜ – Galatanın eski büyük gedikli meyhânelerinden ; husûsiyeti , içkilerinin büyük fıçılar yerine gaayetle büyük küpler içinde bulunması idi, adını da bu münâsebetle almışdı. İkinci Abdülhamid devrinde bu meyhâneden bahseden yazarlar ağız birliği ile derler ki: “Galatanın en büyük, fakat en süflî meyhânelerinden biriydi..”. Ahmed Rasim: “Müdâvimleri en azılı serserîler, kopuklardı; bir kısmı da ayyaş dilencilerdi..” diyor. Sermed Muhtar Alus da Ahmed Rasimin sözlerini tekrarlayarak: “Bütün süflî ayyaşlar burada.. yağ ölçekleri biçimindeki 50 dirhemlik teneke dolusu rakı 20 paraya.. Küplünün böyle bedavaya içki vermesinden küplere binen rakı îmalcileri hükûmetin kulağını bükmüşler, meyhâne dört beş kere basılmış, rakılar alınıp Sıhhiyede muâyene edilmiş, en ekstra meşhur rakılardan daha âlâ olduğu meydana çıkmış..” diyor. Gençliği hovardalık âlemlerinde geçmiş Merdivenköylü zengin çiftçi oğlu Bitli Tevfik Efendi de bize tevdi ettiği zengin ve çok kıymetli hâtıra notları arasında “Küplü” yü şu manzume ile anlatıyor: Galatada Küplü nâm meyhâne bir dânedir Mecmai kalenderan bir rezâlethânedir Dilberânı mühmelân cümle muglim esâfil Orda bâdenuş olur Küplü bir puthânedir Sâhibi cehennemlik çöp çatan bir kodoşdur Uşakları dilberi rûmîler mestânedir Köçek kesim geysudâr topuklu tavşanlardır Her biri bir gavgaaya müstakil behânedir İsmü resmiyle târif ve tasviri ne mümkin Birer mukaşşer bâdâm cilâyı peymâneidr Müşterisi hammallar mavunacı kayıkcı Sanma burda îtibar servetü sâmânedir Tersâneli ve Haddehâneli bahriyeliler, yine haşarılıkları ile tanınmış topçular, kayıkcılar, sandalcıların bıçkın meşrebleri, rıhtım, gümrük hammalları, türlü ayak işleri görüp, bostan sergileri kurup geçinir ve Tulumbacı adı altında toplanmış ele avuca sığmaz gencler, ruhlarının sanat gıdasını “Amerika Tiyatrosu”, “Avrupa Tiyatrosu”, “Kuşlu Tiyatrosu” gibi Galatanın yarı batakhâne tiyatrolarından alırlardı; oralarda gözlerinin, kulaklarının cilâsı da kantocu kızlar olurdu. Sahnede bozuk bir Türkçe ile “terennüm” eden musevî, ermeni, rum kızları idi; türkçeleri bozuk, fakat kantoları ile ayak takımının duygularına tercüman olmasını pek iyi bilirlerdi; işte “Küplü” nün ayak takımından müşterileri o büyük ve eski meyhânede toplayan, o kantocu kızların tiyatro sahnelerinden okudukları “Küplü Kantoları” olmuşdur; kesin hüküm verilemez, belki de meyhânenin sâhibi tarafından para ile tatmin edilmişdir. Üç küplü Kantosu vardır ki devrinde yıllarca ağızlarda dolaşmışdır: Tırabulus kuşak belde Kadeh yarası elde Severim ben böyle bir civanı Küplü'nün tavşan oğlanı Dalfesinden savrulmuş Kâkülü Moskof samuru Vur bir tokat enseye Çiz rakıyı veresiye Dokunma Panayot keseye Bu kantodaki Panayot'un Küplü'nün barbasının adı olması muhtemeldir. Öbür iki meşhur kanto da şunlardır: Kadeh kırmak el sarmak Hovardaya hovardaya pek şandır Küplüye gitmeyenler Gidip bir tek çakmalı Gami dilden atmalı Veresiye vermezse Tezgâhdara çatmalı Külhanbeylik omuzdaşlık Aman bize pek şandır * Gece gündüz gezmek merak İşimiz boşuna dolaşmak Sabah erken Küplünün kapusu İnsanı divâne eder rakısı Olmaz Simon böyle Param kadar çal be.. Getir rakı mezeleri Durmadan içmeli Biri çatsa hazır çıngar Of of yandım aman Yandım aman yandım aman Küplüdeki tavşan oğlan Yamandır yaman Tiyatro sahnelerinden Küplüye dâvet edilen haşarılar, hovardalar, bıçkınlar o meyhânenin çalgıcıları ve hânendeleri tarafından da aynı edâda kantolarla koltuklanırlardı: Kabadayıyım kabadayı Kabadayıyım Tosun dayı Severim hovardayı... Hayda! Meyhânede çakarım Peykesinde yatarım Ben camları kırarım Hır çıkarır kaçarım Severim hovardayı... Hayda!
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Kupür, Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
KÜPLÜ
Kod
K35A008
Tema
Folklor
Konular
Küplü, Galata, Meyhane, Gin mill, Ahmet Rasim
Tür
Kupür, Belge
Biçim
Baskı, Daktilo yazısı, El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Küf-Küz bölümü için yazılmış metin
Not
Belgenin üzerine kesilmiş gazete kupürleri yapıştırılmıştır. Belgenin üstüne tükenmez kalemle düzeltmeler yazılmıştır.
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Kupür, Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
  İş birliğiyle
Kullanım Şartları
Çerez Politikası
KVKK