KÜPELİNİN KAHVEHÂNESİ VAK'ASI – 1885 ile 1890 arasında Marmara sâhilinde Çatladıkapuda kale duvarı dışında bir haşerat yatağı olan Küpeli'nin kahvehânesinde başından geçen ağır bir hâdiseden sonra Menbaülirfan Mektebi talebesinden Ali Şefkatî Bey adında 19 yaşında bir gencin evvelâ aklını kaybetmesi,üç gün kadar sonra da intiharı vak'asıdır ki 50 kıt'alık bir destanla anlatılmışdır. Şefkatî Beyin babası saraya mensub ve devrin pâdişahı İkinci Sultan Abdülhamidin çok sevdiğibir zât olub âile şeref ve haysiyetini korumak için felâketzede adamın recası üzerine vak'anın gazetelerde yayınlanması bir irâdei seniye ile yasaklanmış,mahkeme gizli celselerle yürütülmüş,mütecâvizlerden 17 kişi 5-20 yıl arasında ağır habse mahkûm olmuşlardır. “Küpelinin Kahvehânesi Vak'ası” adındaki destanın kimin rafaından yazıldığı bilinmiyor.Çakmakcılarda Agopyan Hanında Aramyan Matbaasında ruhsat alınmadan basılırken ihbar üzerine toplatılıp imhâ edilmiş(500 nüsha),Üsküdarlı Âşık Razinin evrâkı metrukesi arasında belki de yegâne nushası görülmüşdür.Âşık Râzi vak'a üzerine duyduklarını da ayrıca bir deftere kaydetmiş. Yedisi 35-40 yaş arasında onu da 15-20 yaş arasında mürâhik gencler olan mahkûmlar hakkında da gaayet kısa notlar kaydetmişdir,aşağıdaki satırları oradan alıyruz: “Küpelinin Kahvehânesi Çatl...

KÜPELİNİN KAHVEHÂNESİ VAK'ASI – 1885 ile 1890 arasında Marmara sâhilinde Çatladıkapuda kale duvarı dışında bir haşerat yatağı olan Küpeli'nin kahvehânesinde başından geçen ağır bir hâdiseden sonra Menbaülirfan Mektebi talebesinden Ali Şefkatî Bey adında 19 yaşında bir gencin evvelâ aklını kaybetmesi,üç gün kadar sonra da intiharı vak'asıdır ki 50 kıt'alık bir destanla anlatılmışdır. Şefkatî Beyin babası saraya mensub ve devrin pâdişahı İkinci Sultan Abdülhamidin çok sevdiğibir zât olub âile şeref ve haysiyetini korumak için felâketzede adamın recası üzerine vak'anın gazetelerde yayınlanması bir irâdei seniye ile yasaklanmış,mahkeme gizli celselerle yürütülmüş,mütecâvizlerden 17 kişi 5-20 yıl arasında ağır habse mahkûm olmuşlardır. “Küpelinin Kahvehânesi Vak'ası” adındaki destanın kimin rafaından yazıldığı bilinmiyor.Çakmakcılarda Agopyan Hanında Aramyan Matbaasında ruhsat alınmadan basılırken ihbar üzerine toplatılıp imhâ edilmiş(500 nüsha),Üsküdarlı Âşık Razinin evrâkı metrukesi arasında belki de yegâne nushası görülmüşdür.Âşık Râzi vak'a üzerine duyduklarını da ayrıca bir deftere kaydetmiş. Yedisi 35-40 yaş arasında onu da 15-20 yaş arasında mürâhik gencler olan mahkûmlar hakkında da gaayet kısa notlar kaydetmişdir,aşağıdaki satırları oradan alıyruz: “Küpelinin Kahvehânesi Çatladıkapuda kale bedeni dışında lebi deryâda bir Dârülnedvei Haşerât idi,kumarhâne,esrar tekkesi,her gece içinde en azdan yirmi onbeş yirmiye yakın şerir yatardı.Yeri gaayet sapa olduğundan beş sene kadar orada envâi mel'anet icrâ edilmiş,zabtiyenin gözünden gizlenmişdir.Mel'anetleri Şefkatî Beyin intiharından sonra meydana çıkmışdır.O vak'adan mahkûm olan 17 kişi şunlardır (Tophâne Müşürlüğüne gönderilmiş bir tâmimden alınmış ;Âşık Râzi Bey Tophâne Müdürlüğü kâtiblerindendir): 1.Kanbur Cemil Bey,“Tulumbacı Cemil Bey” de denilir.Gaayet zengin bir mirasyedi olub kahvehânenin sahibi,orada toplanmış eşirrânın reisi; tevkifinde 40 yaşlarında idi,muhâkemesi sırasında tevkifhânede iken felc geldi ve orada öldü.Servetini fisku şenaat yollarında harcamışdır. 2.Küpeli diye meşhur mâzisi kirli eski bir köçek,aslı kıbti idi,40 yaşlarında kadar acı bir kuvvete sâhib; kumarbaz ve esrarkeş,kahvehânenin ocakcısı ve Kanbur Cemilin adamı,unutulmuş olan asıl adı İbrahim olub 15 sene prangabendliğe mahkûm oldu ve cezasını çekmek üzere Sinob Zındanına gönderildi. 3.Acem Riza ,35 yaşlarında ;tulumbacı,esrarkeş ve kumarbaz,Kanbur Cemilin adamlarından.Muhâkeme devam ederken tevkidhânede eski bir ırza tecâvüz intikaamı yolunda Fıstık Ömer adında hırsızlıkdan sanık bir genc tarafından şişle vurularak öldürüldü. 4.Çolak Hayri,35 yaşlarında,kumarbaz ve esrarkeş,gencliği uygunsuzluk yolunda işlenmiş suçlardan hapishânede geçmiş bir sabıkalı,20 sene prangabendliğe mahkûm oldu,cezâsını çekmek üzere Rodos Zındanına gönderildi. 5.Bulgar Hasan ,25 yaşlarında; Kanbur Cemilin adamlarından,Bulgaristan muhâcirlerinden her türlü şenaati irtikâb edebilecek tıynetde biri,15 sene pranga bendliğe mahkûm oldu,Sinob Zındanına gönderildi. 6.Derviş Ali,35 yaşlarında;esrarkeş,Özbek Dervişi kıyâetinde yalın ayak dolaşır hâneberduş bir serseri,uygunsuzluk yolunda sabıkalı,15 sene prangabendliğe mahkûm oldu,Rodos Zındanına gönderildi. 7.Kürd Haydar ,30 yaşlarında; esrarkeş ve kumarbaz;gümrükde hammal iken ahlaksızlığı yüzünden gediği çalınmış,Kanbur Cemilin fedâisi olarak daima yanında dolaşır bir serseri,15 sene prangabendliğe mahkûm oldu,Rodoz Zındanına gönderildi. 8.Arab Abdullah,18 yaşında,ahlaksızlığı yüzünden Haddehâneden tard edilmiş bir genc,5 sene pranga bendliğe mahkûm odlu. 9.İnebolulu Çakır Mustafa,18 yaşında,ahlaksızlığı yüzünden Haddehâneden tard edilmiş bir genc,5 sene prangabendliğe mahkûm oldu. 10.Mektebli Râif ,17 yaşında,ahlaksızlığı yüzünden Hadikatül Maarif Mektebinden tard edilmiş,5 sene hapse mahkûm edildi. 11.Yorgancı Mustafa,19 yaşında,Kanbur Cemilin uşağı,15 sene prangabendliğe mahkûm edildi,Sinoba gönderildi. 12.Laz Harun,20 yaşında,Vezir İskelesi dolmuş kayıkcılarından,15 sene prangabendliğe mahkûm oldu. 13.Safranbolulu Veli,15 yaşında,bir fırında pasacı,5 sene hapse mahkûm oldu. 14.Kasımpaşalı İsmail Hakkı,15 yaşında,bir kahveh^nede çırak,5 sene hapse mahkûm oldu. 15.Küçükpazarlı Süleyman,15 yaşında,Hacıkadın Hamamında dellâk şâkirdi,5 sene hapse mahkûm oldu. 16.Tatar Zekeriya,17 yaşında,Eminönü Balıkpazarında seyyar limonculuk yapar bir hâneberduş,5 sene hapse mahkûm oldu. 17.Lofcalı Yusuf,17 yaşında,Fatih Medreselerinde bir odada yatar kalkar softa,5 sene hapse mahkûm oldu. “ Bu vak'adan sonradırki sivil ve askerî bilumum talebenin ve bıyığını burmamış genclerin kahvehânelere girip oturması,ve yine bilumum talebenin yanlıranda velileri olmadan çarşı hamamlarına ve deniz hamamlarına girip yıkanmaları,tulumbacı ve ayak takımından kimselerle dolaşmaları yasak edilmişdi ”. Âşık Râzi toplattırılmış ve Çenberlitaş Hamamının külhanında yakılarak imhâ edilmiş destanın bir nushasını yakın dostu olan bir zabtiye memurundan tedârik ettiğini yazıyor. 50 kıt'alık destanın 10 kıt'ası gaayetle müstehcendir ;diğer bazı kıtalarının da bazı mısra ve beyitleri öyledir.Destan şu kıt'a ile bitiyor: Ol civan ki seçmez akran emsâli İşte böyle olur anın ahvâli İbret olsun Ali Şefkatî Beyin Genclere bu hâli pür melâli Vâsıf HİÇ