Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
AHMED AĞA (Vardakosta)
Seyyid” lik ile de meşhurdur; on sekizinci asrın sonunda namlı musikişinaslardan, Üçüncü Selimin müsahiplerinden, Amasya kazalarından birinde doğmuştu; İstanbul sarayına çocuk denilecek yaşlarda gelmişti. Pek genç iken mevlevi tarikatine girmiş, sıkca devam ettiği Yenikapı ve Galata mevlevihaneleri, musikiye karşı olan istidadının pek parlak bir surette gelişmesine fırsat vermişti. Galata mevlevihanesinde asrın büyük şairi Şeyh Galibin yakın dostlarından oldu; bu şairin bazı manzumeleri ile beraber hicaz, nihavend ve saba makamlarında üç mevlevi âyini besteledi; ki bunlardan sonuncusu bugün tamamen unutulmuş bulunmaktadır.
Vardakosta Ahmed Ağanın hicaz peşrevi ve sazsemaisi, suzidilâra peşrevi, rahat-ül-ervah peşrevi ve sazsemaisi, suzinâk ve suzidil besteleri, muhayyer sünbüle, şarkısı, mevlevi âyinlerile beraber klâsik Türk musikisinin şaheserleri arasında sayılır. Bu büyük artist “Darbı hüner” adını verdiği on dokuz darblı bir de usül bulmuş: “Ferahfeza” terkibini de o icat etmiştir. Şiir ile de uğraşmış, fakat muasırları tarafından manzumeleri “üstâdâne” görülmemişti; öyle ki, Esrar Dede, tezkerei mevleviyesinin şiir üstadları ceridesi olduğunu söyledikten sonra Musahib Ahmed Ağanın şiirlerini kaydetmediğini yazar.
1794 (H. 1209) da öldü. Galata mevlevihanesine bitişik kabris...
⇓ Read more...
Seyyid” lik ile de meşhurdur; on sekizinci asrın sonunda namlı musikişinaslardan, Üçüncü Selimin müsahiplerinden, Amasya kazalarından birinde doğmuştu; İstanbul sarayına çocuk denilecek yaşlarda gelmişti. Pek genç iken mevlevi tarikatine girmiş, sıkca devam ettiği Yenikapı ve Galata mevlevihaneleri, musikiye karşı olan istidadının pek parlak bir surette gelişmesine fırsat vermişti. Galata mevlevihanesinde asrın büyük şairi Şeyh Galibin yakın dostlarından oldu; bu şairin bazı manzumeleri ile beraber hicaz, nihavend ve saba makamlarında üç mevlevi âyini besteledi; ki bunlardan sonuncusu bugün tamamen unutulmuş bulunmaktadır.
Vardakosta Ahmed Ağanın hicaz peşrevi ve sazsemaisi, suzidilâra peşrevi, rahat-ül-ervah peşrevi ve sazsemaisi, suzinâk ve suzidil besteleri, muhayyer sünbüle, şarkısı, mevlevi âyinlerile beraber klâsik Türk musikisinin şaheserleri arasında sayılır. Bu büyük artist “Darbı hüner” adını verdiği on dokuz darblı bir de usül bulmuş: “Ferahfeza” terkibini de o icat etmiştir. Şiir ile de uğraşmış, fakat muasırları tarafından manzumeleri “üstâdâne” görülmemişti; öyle ki, Esrar Dede, tezkerei mevleviyesinin şiir üstadları ceridesi olduğunu söyledikten sonra Musahib Ahmed Ağanın şiirlerini kaydetmediğini yazar.
1794 (H. 1209) da öldü. Galata mevlevihanesine bitişik kabristana gömüldü. Şeyh Galib ölümüne şu tarih kıt’asını yazmıştır:
Müsahib Seyyid Ahmed ol hünermend
Ki olmuştu bu devire pîri Fârab
Dirîga eyleyüp ahengi rihlet
Sâdayi irciiden oldu bitâb
Karar itti makamı Mevlevide
Ola âyini rahmetten safâyâb
Olur tarihi fevti Galib
“Müsahib oldu hâmûşana ahbab”
(1209)
Hal tercemesi bilginlerinden merhum Nurullah Pertev Beyin şu notunu Mahmud Kemal İnal son eseri “Hoş Sedâ” da neşretmiştir: “..saba, hicaz, nihâvend makamlarından âyini şerifleri vardır; rivayet olunur ki, âyinlerini Selimi Sâlisin huzurunda okumuş, bu keyfiyet padişahın “Sûzidilârâ” nâmı ile yeni bir makam vücuda getirmesine sebep olmuştur”.
Vardakosta Ahmed Ağa Üçüncü Selimin “tavşan” denilen dilber köçek oğlanlardan Yorgaki için yazdığı şu şarkıyı da mâhur makamında bestelemişti:
Misâli goncei handan
Tebessümle gelir ol can
Ne candır âfeti tâban
Ne âfet, âfeti devran
Perişan saçları anber
Vücudu pek beyaz dilber
Dudağı hem sözü şekker
Ne âfet âfeti devran
Görenler tarzu etvârın
Oyunda raksü raftârın
Fedâ eyler bütnü vârın
Ne âfet âfeti devran
Sarılsam sîneme çeksem
Eziyyet etmese öpsem
Lebin sorma, öpebilsem
Ne âfet âfeti devran
Yaşı onbeş hilâl kaşı
Ayın ondördü kardaşı
Bütün dilberlerin başı
Ne âfet âfeti devran
Virir âşıklara hâlet
Güzel tavşan kamer tal’at
Adı Yorgaki hem âfet
Ne âfet âfeti devran
(B. : Selim III; Yorgaki, Köçek).
Bibl. : S. N. Ergun, Türk Dinî Musikisi; M. K. İnal, Hoş sadâ.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM010691
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 1, pages 324-325
See Also Note
B. : Selim III; Yorgaki, Köçek
Bibliography Note
Bibl. : S. N. Ergun, Türk Dinî Musikisi; M. K. İnal, Hoş sadâ.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.