HÜSEYİN PAŞA ( Küçük ) – Onsekizinci Yüzyılın ikinci yarısı ile Ondokuzuncu Yüzyılın başında ünlü bir vezir,bir kaptanpaşa ;çerkes asıllıdır, hicrî 1172 (M.1758-1759) de doğmuşdur, pek küçük yaşda esirci eliyle İstanbula getirilmiş,Silâhdar İbrahim Paşaya satılmış,aşırı derecede güzelliğinden ötürü o vezir tarafından da devrin padişahı Üçüncü Sultan Mustafaya hediye edilmişdir,bu suretle hicrî 1181 (M.1767-1768) de 8-9 yaşlarında iken ve Sultan Mustafanın oğullarından Şehzâde Sultan Mehmede arkadaş olarak verilmişdir,o prensin ölümünden sonra da bir müddet kardeşi Şehzâde Selimin hizmetinde bulunmuşdur.İkinci efendisi pâdişah olunca (Üçüncü Sultan Selim) mâbeyinci,tebdilci,az sonra da Başçuhadar olarak sarayda büyük bir nüfuz sâhibi olmuşdur. 1206 da vezir rütbesi (M.1792) 33-34 yaşlarında iken vezir rütbesi ile saraydan çıkarılarak Kaptanpaşalığa tâyin edildi.Sultan Selim donanmaya,tersâneye sonderecede düşkün ,çok sevdiği Hüseyin Paşayı şahsen verdiği tâlimat ile deniz kuvvetlerinin başına getirmişdi.Aynı yıl içinde Birinci Abdülhamidin kızı Esmâ Sultan ile evlendirilerek dâmâd oldu.Esmâ Sultanın Hüseyin Paşaya âşık olduğu söylenir. Kaptanpaşalıkda ölümüne kadar on iki sene kaldı.Vazifeye başladığının tezine Akdenizde bizzat çıkdığı bir korsan tâkibi seferinde Karakaçan adındak...

HÜSEYİN PAŞA ( Küçük ) – Onsekizinci Yüzyılın ikinci yarısı ile Ondokuzuncu Yüzyılın başında ünlü bir vezir,bir kaptanpaşa ;çerkes asıllıdır, hicrî 1172 (M.1758-1759) de doğmuşdur, pek küçük yaşda esirci eliyle İstanbula getirilmiş,Silâhdar İbrahim Paşaya satılmış,aşırı derecede güzelliğinden ötürü o vezir tarafından da devrin padişahı Üçüncü Sultan Mustafaya hediye edilmişdir,bu suretle hicrî 1181 (M.1767-1768) de 8-9 yaşlarında iken ve Sultan Mustafanın oğullarından Şehzâde Sultan Mehmede arkadaş olarak verilmişdir,o prensin ölümünden sonra da bir müddet kardeşi Şehzâde Selimin hizmetinde bulunmuşdur.İkinci efendisi pâdişah olunca (Üçüncü Sultan Selim) mâbeyinci,tebdilci,az sonra da Başçuhadar olarak sarayda büyük bir nüfuz sâhibi olmuşdur. 1206 da vezir rütbesi (M.1792) 33-34 yaşlarında iken vezir rütbesi ile saraydan çıkarılarak Kaptanpaşalığa tâyin edildi.Sultan Selim donanmaya,tersâneye sonderecede düşkün ,çok sevdiği Hüseyin Paşayı şahsen verdiği tâlimat ile deniz kuvvetlerinin başına getirmişdi.Aynı yıl içinde Birinci Abdülhamidin kızı Esmâ Sultan ile evlendirilerek dâmâd oldu.Esmâ Sultanın Hüseyin Paşaya âşık olduğu söylenir. Kaptanpaşalıkda ölümüne kadar on iki sene kaldı.Vazifeye başladığının tezine Akdenizde bizzat çıkdığı bir korsan tâkibi seferinde Karakaçan adındaki meşhur bir korsanı bir deniz harbi ile yakalamış,onu,kanlı korsanlarını ve üç gemisini yakalayıp İstanbula getirmiş,taht şehrinin limanına ,korsanları gemilerinin direklerine sdırarak girmişdi ;bu başarısı ve nümâyişi Hüseyin Paşaya büyük bir şöhret sağlamışdı. Kaptanpaşalıkda mühim icraatda bulunmuşdu.Tersâne kaptanlarının aylıklarını arttırmış,gemisinde askerlerinin zabtu rabtında,gemilerinin her hususda bakımına dikkat eden,ve seferlerde üstün başarı gösteren kaptanları ve zâbitleri muntazaman terfi ettirmiş,bahriyelilerin de ücretlerini arttırmışdı.Tersânede ilk havuzları yaptırdı.O nun zamanına kadar inşâ edilen gemiler,yapısı tamamen bittikden sonra denize indirilir,kalyonların üst kısmı havâleli olduğundan,kızakdan denize inerken ekseriya tehlikeli kazâlar olurdu.Hüseyin Paşa bir fransız mühendisinin verdiği ıslah projesini hemen kabul ederek,yeni yapılan gemileri ,tekne yapısı bitinci denize indirtti,üst kısımları,direkleri,ve sâir ağırlıkları su üzerinde konulup tamamlandı.Gemi inşaatına öylesine hız verdi ki,arka arkaya bir kaç sene üç anbarlı üç kalyon birden denize indirdiği oldu.Seferlerde gemicilere erzak parası verilir,onlar da komanyalarını satın alırlar,gemilerde bâzan sekiz on yerde maltızlar,mangallarda ateş yakarak yemek pişirirlerdi. Bir kısmı da kuru peksimet alır,sefer boyunda onu yer,ve bedence kuvvetden düşerdi.Hüseyin paşa bu usl usulü kaldırdı,kalyonlarda mahfuz mutfak ocakalrı yapdırdı, aşı erzak bedeli dağıtma yerine ,behriyelilere,gemi aşcılarının pişirdikleri yemekler verdirtti. Kendisi de gemici hayatına o kadar intibak etmişdi ki,“Koca Korsan” denilen meşhur Kılıç Ali Qaşanın meşrebine uymuş,kaşlı gözlü,bıçkın levendleri şımartmış,onun zamanındadır ki,haytalık derecesine aslaa müssaa müsaade edilmeyerk,kalyoncuların külhânîliklerine göz yumulmuşdu. Tersânede “Çıplaklar” adı ile korsan nümâyişli gecnlerden mürekkeb bir merâsim kıt'ası kurmuşdu (B.:Çıplak,cild 7,sayfa 3924),halk o genclere “Hüseyin Paşa Çıplağı”,“Kaptanpaşa Çıplağı” derdi. Müverrih Cevdet Paşa şunları yazıyor : “Çabuk kızardı,yersiz gazab ederdi,pek çok düşman kazanmışdı.Mevkiine,ikbâline son derecede haris,düşkündü.Kendi sonsuz bir nüfuza sâhib olduğu halde başkalarının pâdişaha yaklaşmasını çekemezdi,öylelerini Sultan Selimin muhitinden uzaklaşdırmak için elinden geleni yapardı ,o hırs ile hiç rahat yüzü görmemişdir .Uzunca süren ikballinde eline pek çok mal ve para geçdiği halde tutamamışdır,aşırı derecede cömerddi,ölümünde terekesi borclarını karşılayamadı.Pek çok köle ve câriyesi vardı,onların masrafları da ağırdı.Donanma ile Mısıra gidip fransızların oaradan çıkarılmasından sonra ,nüfuzunu kullanarak kâhyası Husrev Ağayı (B.: Husrev Mehmed Paşa ,cild ,sayfa ) vezirlikle Mısır vâlisi tâyin ettirmişdi .Husrev Paşanın oradaki başarısızlığı Hüseyin Paşanın düşmanlarına fırsat verdi ,onların tahrikleri ile Sultan Selim eski teveccühü göstermez oldu,buna son derece üzülen Hüseyin Paşa da hastalandı,ve öldü ”. 23 şaban 1218 (8 aralık 1803) birçarşanba günü akşam üstü Esma Sultanın Kuruçeşmedeki yalısında ölmüşdü,44-45 yaşlarında idi,kabri Eyyubsultandadır.Esma Sultan sevgili kocasının ölümünden sonra kırkbeş yıl daha yaşadı,ve evlenmedi. Hüseyin Paşa 8-9 yaşlarında girdiği sarayda “Küçük Hüseyin” diye anıldığından çocukluğundan takılmış o lakabla anıla gelmişdi. Ölümüne Enderunlu Vâsıf Beyin söylediği tarihdir : Bülkerem Gazi Kaptan Hüseyin Pâşânın Keştii tuhu dümen tuttu yemi ukbâye Sûyi Tersânede ol merdi ulüvvüşşânın Hâl idi fülki teni sanki lebi deryâye Yelkeni zevraki cismin kapatub bâdi ecel Oldu gark âbı muhîti keremi Mevlâye İrcii emrini gûş eyliyicek âhir kâr Oldu bin can ile âzim İremi Âlâye Vâsıfâ Hakka niyâz ile didim târihin “ Gülşeni Adn ola mesken Kapudan Pâşâye ” 1218