HÜSEYİN KÂZIM BEY , “ŞEYH MUHSİNİ FÂNΔ - Kademe kademe memuriyetlerde bulunmuş,vâlilikler yapmış,gazecilik yapmış,mabus olmuş,nazır bakan olmuş bir ilim adamı,dil bilgini;dinî konudaki eserlerini “Şeyh Muhsini Fânî” takma adı ile yayınlamışdı,bu isimle “Nûrül Beyan” adındaki Kur'an tercemesinin mütercimlerinden biri,ve kendi adı ile “Büyük Türk Lugatı” nın müellifi ; 1870 de İstanbulda doğdu ,ikinci Sultan Abdülhamid devrinde valilikler yapmış Kadri Bey adında bir zâtin oğludur ki onun da babası İkinci Sultan Mahmud ve Sultan Abdülmecid zamanları vezirlerinden Hacı Edhem Paşadır; babasından ve dedesinden kalmış büyük servet ile ömrü boyunca geçim sıkıntısı çekmemiş bir zât idi. İstanbulda sibyan mektebinde,Soğukçeşme Askerî Rüşdiyesinde,ve İzmirde İngiliz Ticâret Mektebinde okudu,sonra tahsiline hususî olarak devam etti,arabca ,farsca,fransızca , ingilizce öğrendi ,italyanca,eski yunanca,ve anadili türkçenin muhtelif lehçelerini öğrendi,ve bir ara ziraat tahsili için Fransada bulundu. Memuriyet hayatına 17 yaşında iken İzmirde vilâyet muhâsebe kaleminde kâtiblikle başlamışdı,sonra İstanbula gelerek önce Mâliye,sonra Hariciye nezâretlerinde çalışmışdı.1903 de memuriyetden çekilerek Magnisada dededen kalma büyük çiftliğinde ziraat ile meşgul olmuşdu. Mşrutiyetin ilânında Tevfik Fi...

HÜSEYİN KÂZIM BEY , “ŞEYH MUHSİNİ FÂNΔ - Kademe kademe memuriyetlerde bulunmuş,vâlilikler yapmış,gazecilik yapmış,mabus olmuş,nazır bakan olmuş bir ilim adamı,dil bilgini;dinî konudaki eserlerini “Şeyh Muhsini Fânî” takma adı ile yayınlamışdı,bu isimle “Nûrül Beyan” adındaki Kur'an tercemesinin mütercimlerinden biri,ve kendi adı ile “Büyük Türk Lugatı” nın müellifi ; 1870 de İstanbulda doğdu ,ikinci Sultan Abdülhamid devrinde valilikler yapmış Kadri Bey adında bir zâtin oğludur ki onun da babası İkinci Sultan Mahmud ve Sultan Abdülmecid zamanları vezirlerinden Hacı Edhem Paşadır; babasından ve dedesinden kalmış büyük servet ile ömrü boyunca geçim sıkıntısı çekmemiş bir zât idi. İstanbulda sibyan mektebinde,Soğukçeşme Askerî Rüşdiyesinde,ve İzmirde İngiliz Ticâret Mektebinde okudu,sonra tahsiline hususî olarak devam etti,arabca ,farsca,fransızca , ingilizce öğrendi ,italyanca,eski yunanca,ve anadili türkçenin muhtelif lehçelerini öğrendi,ve bir ara ziraat tahsili için Fransada bulundu. Memuriyet hayatına 17 yaşında iken İzmirde vilâyet muhâsebe kaleminde kâtiblikle başlamışdı,sonra İstanbula gelerek önce Mâliye,sonra Hariciye nezâretlerinde çalışmışdı.1903 de memuriyetden çekilerek Magnisada dededen kalma büyük çiftliğinde ziraat ile meşgul olmuşdu. Mşrutiyetin ilânında Tevfik Fikret ve Hüseyin Câhidle birlikte “Tanin” gazetesini kurdu,fakat gazetenin imtiyaz sahibi olan T.Fikretin imtiyazı kendisine devrederek ayrılmasından az sonra H.Kâzım Bey de Tanini bırakdı,meşrutiyet devrinin İttihat ve Terakki sözcüsü olan o meşhur gazetesi Hüseyin Cahide kaldı ve İttihad ve Terakki Fırkasının organı oldu basın organı oldu.1909 da Serez mutasarrıfı,1910 da Habe vâlisi oldu,1911 de bir ay kadar İstanbul Şehireminliği Belediye Başkanlığı yapdı ,1912 seçiminde Saruhandan mebus seçildi,fakat meclisi mebusanda az kaldı,tekrar idâri hizmete dönerek,kısa süren Selânik valiliğinden sonra İstanbula döndü ve Birinci Cihan Harbi yıllarını ,oradaki kütübhânelerde hazırlamakda olduğu büyük lugatı için teddiklerde bulunmak üzere Suriyede geçirdi.Mütârekeden sonra işgal yıllarında yapılan seçimde Aydın mabusu oldu.Tevfik Paşa kabinesinde Ticaret ve Ziraat Nazırlığına tayin edildi,sonra Evkaf Nazırı oldu ve bu nazırlıkda iken Ankarada Mustafa Kemal Paşa ile temas etmek üzere İzzet ve Salih paşalarla birlikde Ankaraya gönderilen heyet arasında bulundu.Ankara dönüşünden az sonra siyâsî hayatdan tamamen çekildi.Boğaz içinde yine babadan dededen kalma Beylerbeyindeki güzel ve mükellef yalısına çekildi,meşhur büyük lugatını tamamlamakla meşgul oldu ki adını aslaa unutturmayacak bir eserdir. 1934 de tebdili hava için gittiği Tarsusda öldü,nâşi İstanbula getirilerek Beylerbeyinde Küplüce Mezarlığında defnedildi. Eserleri şunlardır : “Nûrül Beyan”,Kur'an tercemesi,tercemenin aslı adı tesbit edilemeyen bir zâtin olup bir arkadaşı ile birlikde tashih ederek kendi isimleri ile yayınlamışlardır (Şeyh Muhsini Fânî ve Ayıntablı Mustafa Efendi) ;“Hak ve Hakikat” (Ş.M.Fânî); “Felâha Doğru” (Ş.M.Fânî) ;“İstikbâle Doğru” (Ş.M.Fânî) ;“Yirminci Asırda İslâmiyet” (Ş.M.Fânî) ;“10 Temmuz İnkilâbı ve Netâyici” ;“Bağlar Arasında”,“Çiftcilik Nasihatları” ; “İlmi Ziraat” ;“Ziraat Dersleri” ; “Bağcılık” ;“Ziraat Albomu” ;“Çiftci Çocuğu” ; “Anadolu Köylüsüne Çiftci Öğüdü” ;“Çiftcilik Dersleri” ;“Amelî ve Nazarî Ziraat Derslei” ;“İlmi İktisâdı Zirâî”;“Ziraati Mütenâvibe”;“Ziraatde İnkilâb” ;“Paates Ziraati” ;“ Pancar Ziraarti” ; “Mahdum Kuli Dîvânı Şerhi” ; “Büyük Türk Lugarı”. “Büyük Türk Lugatı” Millî Eğitim Bakanlığı tarafından büyük kıt'ada dört cild hâlinde yayınlanmıdır ;ilk iki cildi arab asıllı türk harfleriyledir.Eser,yeniden ve çok dikkatli bir rötuşdan,tashihden ve tanzimden sonra yeniden basılmaya muhtacdır.Dilimize arabcadan geçmiş kelimelerde en büyük hata,bir çok isim ve sıfatların ayrı maddeler hâlinde kaydedilmeyip kök kelimenin içinde yazılmış olmasıdır,meselâ “Hammal” ve “Hâmile” maddeleri yokdur,her ikisi de “Haml” kökünde,“Haml” maddesinde kaydedilmişdir, arabca ve farscayı bilmeyenler,bu büyük lugatın mevcud baskısından kolayca faydalanamazlar. Hüsnü KINAYLI