İstanbulda yaşayan tanınmış Azerbaycanlı simalardan ilim ve siyaset adamı, uzun zaman İstanbul Üniversitesinde Rus dili ve edebiyatı muallimi olarak tedrisatta bulunmuş ve bu vazifeden tekaüd olmuştur. Şimali Azerbaycanda Gence vilâyetinin eski hanlarından Büyük Ziyad Han’ın neslinden olup geçen asrın ortalarında Gence’de doğmuştur; ilk ve orta tahsilini orada Rusların açtığı gimnazya’da görmüş, aile an’anesi olarak da hususi muallimlerden islâmî ilimler, arabca ve farsca tahsil etmiştir. Sonra Petersburg Üniversitesinde hukuk tahsili yapmış, uzun zaman da Pariste ve İsviçrenin muhtelif şehirlerinde kalarak ilmî ihtisasını tamamlamıştır; Genceye avdetinde avukatlığa başlamış, bir kaç defa Tiflis, Tahran, Tebriz ve İstanbula seyahatlerde bulunmuş, Avrupaya gidip gelmiş, Azerbaycan Türklerinin istiklâli için çalışanlar arasında mümtaz bir yer almıştı, ve Finlandiyada Helsengfors’da toplanan Rusya Müslümanları Kongresinde Kafkasya Müslümanlarının mümessili olarak bulunmuştu. 1918 de Azerbaycan Türk Müsavat Cumhuriyeti kurulunca bu devletin Tahran büyük elçiliğine tayin edilmiş, 1920 de mezkûr cumhuriyetin sukutunda Tahranda bulunmuştu; Bolşevik istilâsına uğramış olan memleketine dönememiş, İran Şahı merhum Rıza Pehlevî tarafından himaye görmüş, bir yıl kadar yüksek bir memuriyetle ...

İstanbulda yaşayan tanınmış Azerbaycanlı simalardan ilim ve siyaset adamı, uzun zaman İstanbul Üniversitesinde Rus dili ve edebiyatı muallimi olarak tedrisatta bulunmuş ve bu vazifeden tekaüd olmuştur. Şimali Azerbaycanda Gence vilâyetinin eski hanlarından Büyük Ziyad Han’ın neslinden olup geçen asrın ortalarında Gence’de doğmuştur; ilk ve orta tahsilini orada Rusların açtığı gimnazya’da görmüş, aile an’anesi olarak da hususi muallimlerden islâmî ilimler, arabca ve farsca tahsil etmiştir. Sonra Petersburg Üniversitesinde hukuk tahsili yapmış, uzun zaman da Pariste ve İsviçrenin muhtelif şehirlerinde kalarak ilmî ihtisasını tamamlamıştır; Genceye avdetinde avukatlığa başlamış, bir kaç defa Tiflis, Tahran, Tebriz ve İstanbula seyahatlerde bulunmuş, Avrupaya gidip gelmiş, Azerbaycan Türklerinin istiklâli için çalışanlar arasında mümtaz bir yer almıştı, ve Finlandiyada Helsengfors’da toplanan Rusya Müslümanları Kongresinde Kafkasya Müslümanlarının mümessili olarak bulunmuştu. 1918 de Azerbaycan Türk Müsavat Cumhuriyeti kurulunca bu devletin Tahran büyük elçiliğine tayin edilmiş, 1920 de mezkûr cumhuriyetin sukutunda Tahranda bulunmuştu; Bolşevik istilâsına uğramış olan memleketine dönememiş, İran Şahı merhum Rıza Pehlevî tarafından himaye görmüş, bir yıl kadar yüksek bir memuriyetle Tebrizde İran Azerbaycanı demir yolları idaresinde çalışmış, sonra bütün ailesi efradiyle beraber tavattun etmek üzere İstanbula gelmişti; ve büyük şehirde yerleşmesinden az sonra da İstanbul Üniversitesinde yukarıda zikredilen vazifeye tayin edilmiş, üniversiteden 1951 de tekaüd edilmiş ve 1958 yılı başlarında vefat ederek Karacaahmed kabristanına defnedilmiştir. Irken Türk olan Kaçar hanedanından Bahman Mirza’nın torunu bir prensesle evlenmiş olup bu kadından beş kızı dünyaya gelmiştir; bunlardan Melek hanım Newyork da, Turan ve Saliha hanımlar Ankaradadırlar, Mahruh hanım İstanbulda Azerbaycanın eski Şaki hanı merhum Hüseyin Hanın oğlu İskender Beyle evlidir, Ziver hanım da İstanbulda muallimdir. Eserleri: Azerbaycan hakkında tarihî, siyasî, içtimaî ve edebî malûmat (1918 de Bakû’da türkçe olarak basılmıştır); Kafkasya müslümanlarının hali hazır vaziyeti ve istikbali (Tiflisde Rusça olarak basılmıştır); Tayarânı Kalem (Farsca bir kısım hatırası). Ali Genceli