HUMÂYÎ BEY (Mehmed Emin) – Geçen asır sonlarında yaşamış genc bir şâir; 1862 de İstanbulda doğdu,Nâfia Nezâreti mektubculuğunda bulunmuş İbrahim Tevfik Bey adında bir zâtin oğludur.Mahmudpaşa Rüşdiyesinde ve kısa bir süre Galatasarayı Mektebi Sultanisinde okudu.1877 de ve henüz 15 yaşında iken babasının bulunduğu Nâfia Nezâretine 300 kuruş maaşla kâtib olarak girdi . Şiire,edebiyata karşı büyük bir hevesi vardı,Muallim Naci ile,ve onun peykleri Şeyh Vasfi,Nâzımülhikem Hamdi Bey,Ali Ruhi Bey,ve o devrin kalender meşreb şâirleri Üsküdarlı Âşık Râzi,Nebil Kaptan ile tanışdı.Babası çok çok güzel olan oğlunun şâirlik yolunda akrânı olmayan kimselerle düşüb kalkmasına kayıdsız kaldı,ve Mehmed Emin Bey çocuk sayılacak yaşlardı meyhâne âlemlerine,dolayısı ile içkiye alışdı.Bilhassa Ali Ruhi Beyele gece gündüz beraber denilecek kadar çok yakın bir dostluk kurdu(B.:Ali Ruhi Bey,cild 2,sayfa 708) ve kendisine “Hümâyî” mahlasını ,takma adını o şâir verdi. 1883 de babasını kaybetti,zâten mütevâzı bir geçimi olan âilesi sıkıntıya düşdü,devrin zengin armatörlerinden olan Nabil Kaptan Hümâyi Beyin çok cömerd bir hâmisi oldu,fakat bir sene sonra da genc şâir henüz 21-22 yaşlarında iken veremden öldü ve Eyyubsultanda babasının akbri yanında defnedildi. Nâzımülhikem Hamdi Bey (B.: Hamdi Bey,Nâzımül...

HUMÂYÎ BEY (Mehmed Emin) – Geçen asır sonlarında yaşamış genc bir şâir; 1862 de İstanbulda doğdu,Nâfia Nezâreti mektubculuğunda bulunmuş İbrahim Tevfik Bey adında bir zâtin oğludur.Mahmudpaşa Rüşdiyesinde ve kısa bir süre Galatasarayı Mektebi Sultanisinde okudu.1877 de ve henüz 15 yaşında iken babasının bulunduğu Nâfia Nezâretine 300 kuruş maaşla kâtib olarak girdi . Şiire,edebiyata karşı büyük bir hevesi vardı,Muallim Naci ile,ve onun peykleri Şeyh Vasfi,Nâzımülhikem Hamdi Bey,Ali Ruhi Bey,ve o devrin kalender meşreb şâirleri Üsküdarlı Âşık Râzi,Nebil Kaptan ile tanışdı.Babası çok çok güzel olan oğlunun şâirlik yolunda akrânı olmayan kimselerle düşüb kalkmasına kayıdsız kaldı,ve Mehmed Emin Bey çocuk sayılacak yaşlardı meyhâne âlemlerine,dolayısı ile içkiye alışdı.Bilhassa Ali Ruhi Beyele gece gündüz beraber denilecek kadar çok yakın bir dostluk kurdu(B.:Ali Ruhi Bey,cild 2,sayfa 708) ve kendisine “Hümâyî” mahlasını ,takma adını o şâir verdi. 1883 de babasını kaybetti,zâten mütevâzı bir geçimi olan âilesi sıkıntıya düşdü,devrin zengin armatörlerinden olan Nabil Kaptan Hümâyi Beyin çok cömerd bir hâmisi oldu,fakat bir sene sonra da genc şâir henüz 21-22 yaşlarında iken veremden öldü ve Eyyubsultanda babasının akbri yanında defnedildi. Nâzımülhikem Hamdi Bey (B.: Hamdi Bey,Nâzımülhikem,cild ,sayfa ) şu mücevher tarihi söylemişdir : Dedi pâbestegânı dâmı kesret böyle târihin “ Hümâyî âsümânı vasla doğru kıldı bak pervâz ” 1301 (1884) Muallim Naci de genc şâirin ölüm haberini Tercemânı Hakikat gazetesinde “Âlemi edebiyatımızda bir mahzûhiyet” başlıklı yazı ile şöyle bildirmişdir: onu çok çok övmüş ve şu manzumeyi yazmışdır : Şiirin gibi âlî idin ey fahri edîban Cennetde de şâirler ile gurfa nişîn ol Dünyâda edeb nâmını andıkca lisanlar Tâzim ile tekrar olunur nâmın emin ol Sana îman ile vâsıl oldu Emin Anı yâ Rab muazzeet âmin. Yina Muallim Naci,bir birlerine çok candan sevgi ile bağlanmış Ali Ruhi Bey için bu ölüm üzerine şunları yazıyor ;yazısının başlığı “Ali Ruhi Beyde şiddeti teessür” dür : “Hazreti Ruhi ile Cenâbı Emini tanıyanlar bilirler ki merhum,ötedenberi Ruhi Beyi üstâdı edeb tanımış ve Hümâyi mahlasını ondan almışdır.Yekdigere olan muhabbetleri bir muallimi kadr âşinâ ile bir müteallimi terakkinümâ arasında tasavvur olunacak münâsebetlerin en ziyâde takdis olunanlarından idi.Zâten zeki olduğu kadar halûk olan Emini kim sevmezdi ?..Ruhi Bey intikaali Emini işidir işitmaz ağlayarak bir kıt'a yazmışdır ki Eminin ruhunun yükseldi yerden inmiş denilecek kadar âlîdir,Eminin kabir taşına yazılsa yakışır : Avâlimden edip kat'ı taalluk Çekildi bezmi Rabbülâlemine Eminin etti ruhu arşa pervâz Bu âlem tenkdir ruhülemine ” Hümâyi Beyin ölümüne yananlardan biri de cömerd hâmisi Nebil Kaptan olmuşdur; o kanelnder halk şâirinin evrâkı metrukesi arasında Hümâyi'nin 15-16 yaşlarında iken çekilmiş bir fotografı bulunmuşdur,aşağıdaki kıt'alar o resim için yazılmışdır : Nahveti şebab ile bakmadın göz yaşıma Ülfeti agyâr ile agu kattın aşıma Ben destur ister iken bûsi pâyine şâhım Güzel ayaklarınla topuk kakdın başıma Yok yok efendim yok yok sözümü aldım geri İhsan etti Hümâyo şu tasviri dilberi Ağlarım şâhımı son gördüğüm gündenberi Dâsitânı aşkımı yazın mezar taşıma Ölünden az sonra,yazıları küçük kardeşi tarafından toplanmış ve aynı yıl içinde Muallim Nacinin yardımı ile “Nevbahârım” adı ile kitab halinde yanınlanmışdır.Muallim Naci kitaba bir de mukaddime yazmışdır.Genc şâirin gazellerinin çoğu Mes'ûdi Harâbâtî'ye (Muallim Naciye) yazılmış nazîrelerdir. Aşağıdaki beyitler Hümâyînindir : Kande olsam ben gelir bûyin meşâmı cânıma Nağmei bâdı sabâdır peyki reftârın senin ● Aşk ile gerçi fedâ eylemişiz cânü teni Etmeyiz lîk fedâ kimseye can mehremini ● Takmışız boynumuza bir sürü dîvâneleriz Dilberin silsilei zülfi ham ender hâmını Hümâyî'i sevenlerden Manastırlı Riza Nuri adında bir zât de genc şâirin “Nevbahârım” daki gazellerini tahmis ederek 1890 da “Tahmisâtı Nevbahârım” adı ile kitab hâlinde yayınlamışdır, Bibl.: M.K.İnal,Sonasır Türk Şâirleri ; Âşık Râzi,Evrâkı Metrûke,defter.