Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Hacıhüsrev Neighborhood and Hacıhüsrevliler article
HACIHUSREV MAHALLESİ VE HACIHUSREVLİLER – İstanbulda Kasımpaşada hılkının hemen tümü hırsız,ve bilhassa yankesiciler oaln bir acâib mahalle ,büyük şehrin hiç bir semtinde hiç bir mahalle,fetihden zamanımıza kadar böylesine eşirrâ ile dolmamışdır ; mahalle adını,On Yedinci Yüzyılda Hacı Husrav Bey adında bir zâtin burada yapdırıp kendi adına nisbetle anıla gelmiş bir mascidden almışdır,isim mahallenin eski adıdır,1934 Belediye Şehir Rehberinde “Hacı Hüsam Mahallesi” adı ile kayıdlıdır.Fakat halk eski adını kullana gelmektedir.
Koca bir mahalleyi dolduran ve bir hayır sâhibin adını kirleterek ruhunu muazzeb eden İstanbulun amansız yankesicileri,halk ağzında “Hacıhusrevliler” diye anılır; aşağıdaki satırları R.E.Koçunun günlük son gazete sohbetlerinden alıyoruz :
“Yankesici,hırsızın an pisi ve en alçağıdır.Şöyle bir düşünelim,kimlerin canını yakarlar ?.. Erkek veya kadın,dalgın,yorgun,saf ve yaşlıların.Sokaklarda yaya giden,alış verişini ucuza olsun diye pazarlardan sağlayan,tıklım tıklım dolmuş nakim vâsıtalarına binenlerin arasında o dalgınların,yorgunların,ihtiyarların,safların ceblerinden kirli yengeç ellerle aşırılan paralar.Ya emekli ve dul maaşları,yadişden tırnakdan arttırılmış göz nurları,el emekleri bedeli,ya bir evlâdın yolladığı harclık,yahud de dara gelmiş başlırın can ...
⇓ Read more...
HACIHUSREV MAHALLESİ VE HACIHUSREVLİLER – İstanbulda Kasımpaşada hılkının hemen tümü hırsız,ve bilhassa yankesiciler oaln bir acâib mahalle ,büyük şehrin hiç bir semtinde hiç bir mahalle,fetihden zamanımıza kadar böylesine eşirrâ ile dolmamışdır ; mahalle adını,On Yedinci Yüzyılda Hacı Husrav Bey adında bir zâtin burada yapdırıp kendi adına nisbetle anıla gelmiş bir mascidden almışdır,isim mahallenin eski adıdır,1934 Belediye Şehir Rehberinde “Hacı Hüsam Mahallesi” adı ile kayıdlıdır.Fakat halk eski adını kullana gelmektedir.
Koca bir mahalleyi dolduran ve bir hayır sâhibin adını kirleterek ruhunu muazzeb eden İstanbulun amansız yankesicileri,halk ağzında “Hacıhusrevliler” diye anılır; aşağıdaki satırları R.E.Koçunun günlük son gazete sohbetlerinden alıyoruz :
“Yankesici,hırsızın an pisi ve en alçağıdır.Şöyle bir düşünelim,kimlerin canını yakarlar ?.. Erkek veya kadın,dalgın,yorgun,saf ve yaşlıların.Sokaklarda yaya giden,alış verişini ucuza olsun diye pazarlardan sağlayan,tıklım tıklım dolmuş nakim vâsıtalarına binenlerin arasında o dalgınların,yorgunların,ihtiyarların,safların ceblerinden kirli yengeç ellerle aşırılan paralar.Ya emekli ve dul maaşları,yadişden tırnakdan arttırılmış göz nurları,el emekleri bedeli,ya bir evlâdın yolladığı harclık,yahud de dara gelmiş başlırın can yongası malını rehin bırakarak fâizle aldığı paradır.Türlü düşünceleri ve dertleri,ve belki hastaları vardır,o zavallıların ;onun için yorgun,onun için dalgındırlar.
“Hacıhusrev Mahallesi her sabah büyük İstanbula semt semt tırtıllarını salar.Kadın,erkek,kız,oğlan,boy boy,yaş yaş ; hattâ içlerinde kanunun cezâ sorumluluğu görmediği sabîler,akreb yavruları vardır .
“Gazetelerde okuruz,Hacıhusrev Mahallesinin Prensi bir oğlan,yahud Prensesi bir kız yakayı ele verir,işte o zaman ne pervâsız,ve yüzsüz ve şımarık küstah konuşurlar.Ceb araştırma profesörü Sansar baba :
- Oğlum ile irtihar ediyorum..yakalanması bir kazâdır !..der.
“Ve ana,öyle kocanın dengi karı,pervâsız konuşur :
- Kızımın üstüne yankesici yokdur !.. der,bu sefer nasıl olduysa...
“Herif oğlunu ve karı kızını bağrına basmış resimlerini gazetelerde görürüz.
“Yine okuruz,Hacıhusrevli Karı çırpınıyor :
- Kocam kızımın kırkbin lirasını bankaya meger kendi adına yatırmış,şimdi de bankadan parayı kayıplara karışdı..yavrucuğum onları ellerinin hüneri ile biriktirmişdi !..
“Anaç yenkesicinin kesin itirafı karşısında ,insanın,mâlî polis harekete geçse elleri hünerli kükük hanımın bankaya yatırılmış ve babası tarafından çekilmiş kırkbin lirasının vergi kaçakcılığını soruştursa diyeceği geliyor .
“Anlayamadığım bir nokta da, her evi bir yankesici okulu hâlindeki bir mahalle nasıl olurda dağıtılmaz,dağıtılamaz ?..” (R.E.Koçu,Yani Tanin,1966)
Aşağıdaki satırları da Alâeddin Bilgi'nin bir röportaj yazısından alıyoruz:
“İstanbulda yenkesiciliğin öğretim merkezi, Kasıpşanın Hacıhusrev Mahallesidir.Hacıhusrevin sokaklarındaki izbe evlerin çoğu bir yankesicilik okuludur.Öğretmen ana,baba ve ablalardır.Çoğunun yaşı 3-4 arasına gelince kendisine ,çantaların nasıl açılacağı öğretilir.Bunu bilhassa anne öğretir,çocuk yanlış bir hareket yaptığı zaman iyice dövülür.Piyasaya 6 yaşından sonra çıkarılır.Çarşıya,pazara çıkan bir çocukdan artık annesi emindir.Bir kadının kolunda veya elinde bulunan çantanın nasıl açılacağını artık iyice bilmektedir.
“Yalnız şurasını da bilhassa kaydetmek lâzımdır ki, bugün Kasımpaşada oturan yankesicilerin ekserisi Bursadan gelmedir.Yenkesici kadınların Kasımpaşada çocuk doğurdukları enderdir.Dâima yüzde doksanı hâmile olan bu kadınlar,doğurmalarına bir iki gün kala Bursaya giderler.Bursanın Kanberler Mahallesinde doğum yaparlar.
“Hacıhusrevlilerin âile hayatları da tamamen yankesicilik üzerine kurulmuşdur.Genc bir kızın evlenmesi,ne güzelliğine,ne de ev işleri becerikliliğine bağlıdır; yankesicilik mesleğindeki mahâretine göre eş bulur.Erkek evleninceye kadar yankesicilik yapar.İyi bir kızla evlenen erkek yankesiciliğe vedâ eder,kadın İş'e çıkar;çaldığı paraları toplar,kocasının avucuna bırakır.Erkek de bütün gününü kahvehânelerde geçirir.
“Hacıhusrev Mahallesinin sokaklarındaki ufacık kahvehâneler,her zaman doludur.Oralarda gizli kumar oynanır veya gizli esrar âlemleri ile vakit geçirilir”(Alâeddin Bilgi,Cumhuriyet,1961).
1960-1970 arasında Hacıhusrev Mahallesinin en namlı Yankesici âileleri,kendi âlemlerinin tâbiri ile “Milyonluk çocuklar yetişdirmiş âilelerin” soy adları şunlar idi : Özmut,Kemendi,Seymener,Atagüneş,Atmaca,Yağmur,Korkmaz( Buisimlerle B.:Yankesici).
Theme
Location
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
H3A019
Theme
Location
Subject
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Hacı-Hacıdursun chapter of Istanbul Encyclopedia. Article series written by Reşad Ekrem Koçu from Yeni Tanin newspaper in the year of 1966 and a newspaper article of Alaêddin Bilgi from Cumhuriyet newspaper are cited.
Note
Typewriting on paper
See Also Note
Yankesici
Bibliography Note
1934 Belediye Şehir Rehberinde “Hacı Hüsam Mahallesi”; Reşad Ekrem Koçu, Günlük gazete sohbetleri, Yeni Tanin, 1966; Alâeddin Bilgi, Cumhuriyet, 1961
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Location
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.