Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Hilmi Baba (Mehmed Ali) article
HİLMİ BABA (Mehmed Ali) – Uzunca bir süre Merdivenköyündeki Şahkulu Bektâşi Tekkesinin postnişinliğinde bulunmuş cemâl âşıkı,rinde meşreb,büyük bir meclis muhabbet adamı bir bektâşi şâir ; İstanbulludur,1258 (M.1842) de İstanbulda Sultanahmedde Güngörmez Mahallesinde doğdu,o mahallenin imamı Nuri Efendinin oğludur.Babası Nuri Efendi ile anası Emine Bacı Merdivenköyündeki Şahkulu Tekkesi postnişini Hasan Babadan ikrar almışlar idi.Hilma Baba da çocuk sayılacak yaşda Bektâşi Terikatına girdi,aynı tekkenin aşcıbaşısı ve Hasan Babanın halîfesi Ali Babadan ikrar aldı ve o tekkeye bir can olarak yerleşdi.
1274 (1857-1858) Hasan Baba,1280 de de (1863-1864) onun yerine postnişin olan Aşçıbaşı Ali Baba öldü ve bütün canların seçmesi ile Mehmed Ali Hilmi Baba Şahkulu Tekkesi postnişini oldu,henüz 21-22 yaşlarında idi.Hemen o yıl Hacıbektaş Velî Tekkesine gierek postnişin ve divan şâiri sâhibi şâir olan Türâbî Ali Babadan,bektâşi deyimi ile “Sırrı tecerrüde mazhar ve nâili feyzi kemâl” oldu,hiç evlenmeyerek ömrünün sonuna kadar bekâr kalacağına söz verme,ahdetme anlamındadır.
Yarım asra yakın Şahkulu Dergâhı postnişinliğinde kalan Mehmed Ali Hilmi baba tekkeyi büyülterek tamir ettirdi,o arada tekkeye çok geniş bir mutfak, mutfekdan geçilen bir hamam yaptırdı.Mutfak kapusunun iki kanadlı tah...
⇓ Read more...
HİLMİ BABA (Mehmed Ali) – Uzunca bir süre Merdivenköyündeki Şahkulu Bektâşi Tekkesinin postnişinliğinde bulunmuş cemâl âşıkı,rinde meşreb,büyük bir meclis muhabbet adamı bir bektâşi şâir ; İstanbulludur,1258 (M.1842) de İstanbulda Sultanahmedde Güngörmez Mahallesinde doğdu,o mahallenin imamı Nuri Efendinin oğludur.Babası Nuri Efendi ile anası Emine Bacı Merdivenköyündeki Şahkulu Tekkesi postnişini Hasan Babadan ikrar almışlar idi.Hilma Baba da çocuk sayılacak yaşda Bektâşi Terikatına girdi,aynı tekkenin aşcıbaşısı ve Hasan Babanın halîfesi Ali Babadan ikrar aldı ve o tekkeye bir can olarak yerleşdi.
1274 (1857-1858) Hasan Baba,1280 de de (1863-1864) onun yerine postnişin olan Aşçıbaşı Ali Baba öldü ve bütün canların seçmesi ile Mehmed Ali Hilmi Baba Şahkulu Tekkesi postnişini oldu,henüz 21-22 yaşlarında idi.Hemen o yıl Hacıbektaş Velî Tekkesine gierek postnişin ve divan şâiri sâhibi şâir olan Türâbî Ali Babadan,bektâşi deyimi ile “Sırrı tecerrüde mazhar ve nâili feyzi kemâl” oldu,hiç evlenmeyerek ömrünün sonuna kadar bekâr kalacağına söz verme,ahdetme anlamındadır.
Yarım asra yakın Şahkulu Dergâhı postnişinliğinde kalan Mehmed Ali Hilmi baba tekkeyi büyülterek tamir ettirdi,o arada tekkeye çok geniş bir mutfak, mutfekdan geçilen bir hamam yaptırdı.Mutfak kapusunun iki kanadlı tahta kapusuna kabartma sülüs hat ile ve kendi el yazısı ile “Limen dahale bâbına meftuh,limen ekele taamina mahzur” (Girene kapumuz açık,yiyene aşımız hazır) yazılmışdı.Kubbesi on iki dilimli ve kubbeyi tutan orta taş direk de oniki köşeli olan sima'hâne de Hilmi Baba tarıfandan yaptırılmışdı.
8 muharrem 1325 (21 şubat 1907) de vefat etti,dergâhın haziresine defnedildil.Divânı,ölümü sırasında tekkesinin aşcıbaşısı bulunan Filibeli Ahmed Mehdi Baba tarafından 1327(1909) da bastırılmışdır.
Çok aydın bir adamdı,hem camâl aşıklığı hem de iffet ve ismet salâbeti ile tanınmışdı.Yarım asrı aşan postnişinliğinde Merdivenökyü Bektâşi tekkesi güzel güzel garib genclerin sığındıkları bir yer olarak tanınmışdı,geniş bostan ve bağçesinde canla başla çalışırlar,Mehmed Ali Hilmi Babaya âşıkaane sâdıkaane hizmet ederlerdi.Aandolunun muhtelif yerlerinden kopmuş kalender halk şâirleri de İstanbulda oaraya konarlar ve bâzan aylarca,yıllarca kalırlardı ki onlardan biri de Erzurumlu Âşık İbrahimdir ve o tekkeyi pek çok övmüşdür(B.:Merdivenköyü Baktâşi Tekkesi ;İbrahim,Erzurumlu Âşık).
Şiir diline örnek olarak aşağıdaki parçaları alıyoruz :
Yârin yuyub ayağın nûş itmek ister uşşâk
Derdi dilin devâsı var ayağın tozunda
*
Böyle hüsn endâm ile gördükde kaddi nâzikin
Hal içün güftâra gelsin kim demez cânan sana
Nakdi hüsnün ver alub bend it kemendi zülfüne
İydi vaslında yeter bu Hilmi koç kurban sana
*
Dost celâmin görmeğe
Her bir âzam göz oldu
Pâyine yüz sürmeye
İçim dışım yüz oldu
Sevdi gönül bir güzel bezmi civan içinde
Gevheri aşki ezel cismile can içinde
Hüsnü cemâli gibi aklü kemâli gibi
Ruhleri âli gibi yok bu zaman içinde
Hilkati hulki cemîl kaameti tavrı celîl
Lebleridir selsebîl bağı cihan içinde
Aşkı bana cân idi gönlüm ana kân idi
Kendisi cânan idi bezmi hûban içinde
Âh âh bu zâlim felek aksine devr idicek
Keşki yıkılsaydı tek kevnü mekân içinde
Ol mehi bir şeb heman zulm ile bir zâliman
İtti şehid nâgihan ehli divan içinde
Sarınub ol gül beden cismine hûnin kefen
Hâki mezarda yatur gövdesi kan içinde
Firkati cânan ile hasretü hicran ile
Hilmi bu efgaan ile kaldı duman içinde
Mehmed Ali Hilmi Babanın bu gazeli ,belki de Şahkulu Tekkesinde işlenmiş, bir cinâyetin hikâyesidir.Öldürülen genc,o tekkeyi ihyâ etmiş olan Baba'nın başka gazellerinde ismini verdiği Ahmed adındaki genc midir bilemeyiz.Merdivenköyünden topladığımız hâtıralar arasında da bu kanlı vak'a üzerine bir söze rastlamadık.
Sevdim bir dilberi kim güzel ismidir Ahmed
Hem ismi hem müsemmâsı güzel lebleridir kıd
Dünyada ve ukbâda bulunmaz ona mânend
●
Bihamdillah benim hûbi cihan bir Ahmedim vardır
Şükür minnet ki mahbûbi zeman bir Ahmedim vardır
Şemîmi zülfüdür anber dehânı lezzeti sükker
Benim lâ'li lebi kevser feşan bir Ahmedim vardır
Cemâli vechi gaayetdir kemâli bî nihâyetdir
Visâli hem saadettir civan bir Ahmedim vardır
Kazâdan setrile bâri Belâdan saklayub Bâri
Budur Hilmi kulun zâri aman bir Ahmedim vardır
Bu ahmedin şiirlerini toplayıp divan hâlinde bastıran Filibeli Ahmed Mehdi Baba olması da muhtemeldir.
Cûş itti can aşk ile
Doldu gönlüm zevk ile
Buldum yâri şevk ile
Geceler gündüz oldu
Dost iline varmaya
Varub y^ri sarmaya
Kalmadı dere tepe
Dört yanım dümdüz oldu
Dağu sahrâ serteser
Giydi yeşil câmeler
Rindlere iydi ekber
Çün bugün Nevruz oldu
Hilmiyâ bâzâre gel
Nakdi cânın ver evvel
Gevheri aşkı ezel
Sanma kim ucuz oldu
*
Şevkimiz artar belâyi gamdan ey zâhid bizim
Derdi aşkı yâri çekmekçün doğurmuş ânemiz
Leylei hicrin sabâhı vuslata tebdil olur
Akdi zülfi yâri Hilmi keşfidince şânemiz
*
Sen yetersin bana dilber gayri cânan istemem
Tahtıgâhı dilde senden özge sultan istemem
*
Merdi tecrîdiz alâikden geçüb olduk berî
Bî tekellüf sâkini meyhâneyiz bektâşiyiz
*
Girmişiz ser pâ bürehne arsai aşk içre biz
Câmei hubbi sivâdan şöyle uryânileriz
*
Zîri fesden taşra çıkmış heft ser ejder midir
Aklımı târâc iden geysû mu bu bilmem nedir
*
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
H35B023
Theme
Person
Subject
Hilmi Baba (Mehmed Ali), Mehmed Ali Hilmi Baba, Merdivenköy, Şahkulu Bektaşi Tekkesi, Şahkulu Bektaşi Dervish Lodge, Şair, Poet, Sultanahmet, Güngörmez Mahallesi, Güngörmez Neighborhood, İmam Nuri Efendi, Merdivenköyü Şahkulu Tekkesi, Merdivenköyü Şahkulu Dervish Lodge, Bektaşi Tarikatı, Bektaşi Religious Order, Aşçıbaşı Ali Baba, Hacıbektaş Veli Tekkesi, Hacıbektaş Veli Dervish Lodge, Türabi Ali Baba, Şahkulu Dergahı, Şahkulu Dervish Lodge, Filibeli Ahmed Baba, Âşık İbrahim (Erzurumlu), Erzurumlu Âşık İbrahim, Filibeli Ahmed Mehdi Baba
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Hi-Him chapter of Istanbul Encyclopedia. Couplets by Hilmi Baba are cited.
Note
Typewriting on paper. Print notes and corrections are written with pen.Partial text is written to another paper and glued to the document.
See Also Note
Merdivenköyü Bektâşi Tekkesi; İbrahim (Erzurumlu Âşık)
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.