Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Hıdır Reis (Kurdoğlu) article
HIDIR REİS ( Kurdoğlu ) – Onaltıncı Yüzyılda 1659 yılanda başlamış ve 1572 yılına kadar üç seneden fazla sürmüş tarihimizin en uzun ve çetin deniz seferi olan Hind Okyanusunda Sumatra Seferinin başbuğu bir büyük amiral . Batı Anadolu halkından ve gencliğinde Ceyâyirli deniz akıncıları arasına girmiş ve Barbaros Hayreddin Paşanın genclik arkadaşlarından olmuş Muslihiddin Reis adında bir denizcinin oğludur.Doğum tarihi ve yeri bilinmiyor,Cezâyirde doğmuş olabilir,Hıdır adı,asıl ismi Hıdır olan Barbaros Hayreddin Paşaya bağlılık nişânesi olarak konmuşdu .
Bahârat Adaları diye anılan Sumatra ve Cava takım adaları dünyanın en zengin köşelerinden biridir.Onaltıncı Yüzyılda o adaların halkının çoğunluğu Müslümandı,fakat bir birlik kuramamışlar, birbirleriyle dövüşen küçük beylikler, sultanlıklar halinde yaşıyorlardı. İçlerinde en önemlisi de Sumatra Adasının Kuzeyinde Açe Sultanlığı idi.
Afrika'nın Güneyindeki Ümid Burnunu dolaşarak Hind Okyanusuna çıkan sömürgeci Avrupalılar, başta Portekizliler ve Hollandalılar Hindistan'la beraber Bahârat Adalarını da tehdide başlamışlardı. Gelenlerin arasında o adalarda Hıristiyanlığı yaymak isteyen bir sürü de misyoner vardı.
Açe Sultanı Alâeddin, Sumatralıların kendi kuvvetleri ile adalarını o dini ayrı yabancılara karşı koruyamayacağını gördü. İs...
⇓ Read more...
HIDIR REİS ( Kurdoğlu ) – Onaltıncı Yüzyılda 1659 yılanda başlamış ve 1572 yılına kadar üç seneden fazla sürmüş tarihimizin en uzun ve çetin deniz seferi olan Hind Okyanusunda Sumatra Seferinin başbuğu bir büyük amiral . Batı Anadolu halkından ve gencliğinde Ceyâyirli deniz akıncıları arasına girmiş ve Barbaros Hayreddin Paşanın genclik arkadaşlarından olmuş Muslihiddin Reis adında bir denizcinin oğludur.Doğum tarihi ve yeri bilinmiyor,Cezâyirde doğmuş olabilir,Hıdır adı,asıl ismi Hıdır olan Barbaros Hayreddin Paşaya bağlılık nişânesi olarak konmuşdu .
Bahârat Adaları diye anılan Sumatra ve Cava takım adaları dünyanın en zengin köşelerinden biridir.Onaltıncı Yüzyılda o adaların halkının çoğunluğu Müslümandı,fakat bir birlik kuramamışlar, birbirleriyle dövüşen küçük beylikler, sultanlıklar halinde yaşıyorlardı. İçlerinde en önemlisi de Sumatra Adasının Kuzeyinde Açe Sultanlığı idi.
Afrika'nın Güneyindeki Ümid Burnunu dolaşarak Hind Okyanusuna çıkan sömürgeci Avrupalılar, başta Portekizliler ve Hollandalılar Hindistan'la beraber Bahârat Adalarını da tehdide başlamışlardı. Gelenlerin arasında o adalarda Hıristiyanlığı yaymak isteyen bir sürü de misyoner vardı.
Açe Sultanı Alâeddin, Sumatralıların kendi kuvvetleri ile adalarını o dini ayrı yabancılara karşı koruyamayacağını gördü. İslâm aleminin en büyük hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman'dan yardım istemeyi düşündü, büyük Türk padişahının şânı ve şöhreti oralara kadar gitmişti. 1564 yılında Hüseyin adında bir zâtın başkanlığında bir elçi heyetini İstanbul'a yolladı. Elçi Hüseyin'e bir de nâme vermişti, nâmesinde, “Sumatra ve Cava Adaları halkı, senin büyük ve kudretli devletine katılma kararını vermiştir, gel, kendi mülkünü, saldıran Avrupalılara karşı koru...” diyordu.
Elçi heyeti, Sumatra'dan İstanbula ancak iki yılda gelebildi, fakat büyük hükümdarı İstanbul'da bulamadı, Sultan Süleyman Macaristanda Zigetvar Seferine çıkmıştı. O kalenin muhasarası sırasında öldü, yerine oğlu İkinci Sultan Selim padişah oldu. Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa, Sultan Süleyman'ın nâşı, yeni padişah ile birlikte İstanbul'a döndükten sonradır ki, elçi heyeti ile konuşabildi. Büyük vezir, istenilen yardımı prensip olarak kabul etti.
Fakat Sumatra ve Cava, dünyanın bir ucu idi, bir miktar asker, top, gemi yollamakla devamlı olarak korunamazdı. Asıl yardım, orada büyük bir hayat, fikir, sanat kalkınması yapmakla olurdu. İkinci Sultan Selim'in ağzından verilen cevaptaşunlar yazıldı:
1. Evvelâ tez elden bir miktar asker ve silâh gönderiliyordu.
2. Onun yanında ilkokul öğretmenleri, medrese hocaları, hâkimler, mühendisler, hattatlar, minyatürcüler, kuyumcular, demirciler, top dökümcüleri, kılıççılar, bir usta ve mütehassıs kafilesi yollanıyordu.
3. Mütehassıslar, Sumatra'da iki yıl kalacaktı, yerlerine adam yetiştirip geri dönecekti. Askerlerle öğretmenlere gelince, isterlerse orada yerleşip kalabileceklerdi.
Yardımın yerine ulaştırılmasına Kızıldeniz Donanması kumandanı Kurdoğlu Hıdır Reis memur edildi. Tecrübeli Amiral, 19 parça kadırga (kürekli harp gemisi) ve yirmiden fazla kalyon (yelkenli yük ve yolcu gemisi) ile 1569 yılında yola çıktı ve Türk sancaklarını Hind denizinde şanla, şerefle dalgalandırarak Sumatra'ya ulaştı.
Hıdır Reis'in emrinde Mahmud Reis adında bir gemici vardı, Hind Okyanusunu çok iyi tanımakla meşhurdu. Hıdır Reis büyük bir asâlet gösterdi onu çağırdı: “Sorumluluk bende, donanmanın sevk ve idaresi senin elinde, sefer boyunca ben de senin emrindeyim..” dedi.
Bu büyük yardımdan sonra Portekizliler ve Hollandalılar Sumatra ve Cava sularına uzun bir zaman yaklaşamadılar.
Asırlarca sonra ,1898 de Abdülaziz adında İstanbullu bir seyyah Sumatra ve Cava adalarında dolaşmışdı,yayınlanmış olan seyahatnâmesinde şöyle anlatıyor :“ Hollandalılar buralara gelip yerleşinceye kadar,vaktiyle İstanbuldan Türk gemilerinin bayrakları bir hâtıra olarak saklanmış duruyormuş ..yine onların getirdikleri ve burada türkler tarafından dökülmüş topları Hollandalılar eritmişler,mâdeninden kilise çanı dökmüşler,bir kısmını da ortadan kesip çan yapmışlar..Cavada bana topdan yapılmış bir kilise çanı gösterdiler ,üzerinde İkinci Sultan Selimin turası vardı.. Cavalılar arasında Türke benzeyen fakat bir kelime türkce bilmeyen insanlar gördüm,bana ecdad yâdigârı olarak saklanmış sipâhilik beratlarını gösterdiler,onlarda da Sultan Selimin turaları vardı..”
Yok olmuş şanlı geçmişin hazin hatıralarıdır (B.: Mehmed Paşa, Sokollu ).
Kurdoğlu Hadır Reisin ölüm tarihi ve kabrinin nerede olduğu da bilinmiyor .
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
H33A023
Theme
Person
Subject
Hıdır Reis (Kurdoğlu), Kurdoğlu Hıdır Reis, Amiral, Admiral, Hind Okyanusu, Indian Ocean, Sumatra Seferi, Sumatra Expedition, Hayreddin Paşa (Barbaros), Barbaros Hayreddin Paşa, Muslihiddin Reis, Cezayir, Algeria, Baharat Adaları, East Indies, Sumatra, Açe Sultanlığı, Aceh Sultanate, Afrika, Africa, Ümit Burnu, The Cape, Süleyman I (Sultan), Zigetvar Seferi, Zigetvar Expedition, Selim II (Sultan), Mehmed Paşa (Sadrazam Sokullu), Mehmed Pasha (Grand vizier Sokullu), Mahmut Reis, Abdülaziz I (Sultan), Seyyah, Traveler
Type
Document
Format
Print, Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Hı-Hırdavat chapter of Istanbul Encyclopedia. A newspaper article and travel book of a traveller named Abdülaziz are cited.
Note
Typewriting on paper. Newspaper article is glued to the document. Corrections are written with pen.
See Also Note
Mehmed Paşa (Sokollu)
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.