On yedinci asırda Divanıhümayûn nezdinde ve ermeni cemaati işlerinde en nüfuzlu simalardan biridir. Aslen Belgradlı olup bundan dolayı “Makedonyalı” diye de anlıır. 1550 tarihinde Şarkî Anadolu’dan Belgrad’a hicret eden Alpiar adlı tacirin torunu ve yine ticaretle meşgul olan Muradhan adlı bir kimsenin de oğludur. Gösterdiği büyük yararlıklar sayesinde Devlet ricalinin ve bilhassa Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’nın itimadını ve sevgisini kazanmıştır. Bu sayede hem kendi ticarî işlerini genişletmiş hem de cemaat nezdinde de yükser bir mevki ve itibara sahib olmuştur. Abro Çelebi, 1646 da, yani Girid seferinin başlamasından bir yıl sonra, Deli Hüseyin Paşa ile beraber, muhtemelen ordunun iaşesine yardım etmek gayesiyle, Giride gitmiştir. Kapusuna intisab ettiği Hüseyin Paşa 1658 de idam edilince, Abro Çelebi de devkif edilmiş ve serveti müsadere edilmiştir. Bunun üzerine Belgrad’da kalmak istemiyerek 1661 de ailesiyle birlikte önce Edirneye ve aynı sene oradan da İstanbul’a gelmiştir. Bu sıralarda vazife ile tekrar Giride gönderilmiştir. 27 Eylül 1669 da Girid’in fethi tamamlanırken, Abro Çelebi de Kandiyenin tesliminde hazır bulunmuştur. Buradaki kiliseler camie tahvil edilirken, Osmanlı ordusunda hizmet gören birçok Ermeni tüccar ve işçiler adına Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’ya mü...

On yedinci asırda Divanıhümayûn nezdinde ve ermeni cemaati işlerinde en nüfuzlu simalardan biridir. Aslen Belgradlı olup bundan dolayı “Makedonyalı” diye de anlıır. 1550 tarihinde Şarkî Anadolu’dan Belgrad’a hicret eden Alpiar adlı tacirin torunu ve yine ticaretle meşgul olan Muradhan adlı bir kimsenin de oğludur. Gösterdiği büyük yararlıklar sayesinde Devlet ricalinin ve bilhassa Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’nın itimadını ve sevgisini kazanmıştır. Bu sayede hem kendi ticarî işlerini genişletmiş hem de cemaat nezdinde de yükser bir mevki ve itibara sahib olmuştur. Abro Çelebi, 1646 da, yani Girid seferinin başlamasından bir yıl sonra, Deli Hüseyin Paşa ile beraber, muhtemelen ordunun iaşesine yardım etmek gayesiyle, Giride gitmiştir. Kapusuna intisab ettiği Hüseyin Paşa 1658 de idam edilince, Abro Çelebi de devkif edilmiş ve serveti müsadere edilmiştir. Bunun üzerine Belgrad’da kalmak istemiyerek 1661 de ailesiyle birlikte önce Edirneye ve aynı sene oradan da İstanbul’a gelmiştir. Bu sıralarda vazife ile tekrar Giride gönderilmiştir. 27 Eylül 1669 da Girid’in fethi tamamlanırken, Abro Çelebi de Kandiyenin tesliminde hazır bulunmuştur. Buradaki kiliseler camie tahvil edilirken, Osmanlı ordusunda hizmet gören birçok Ermeni tüccar ve işçiler adına Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’ya müracaatla kiliselerden birini 1400 riyala satın alıp, tamir ettirerek “Surp Karabet” adını vermiştir. Abro Çelebinin, Ermeni cemaatına ait diğer bazı mühim hayır işleri de zikredilmektedir. Ezcümle Silivri, Mıhaliç ve Filibe şehirlerinde birer kilise inşa ettirmiştir. 21 Temmuz 1660 tarihinde vuku bulan İstanbul’un en korkunç yangınında harap olan Hisardibindeki Surp Sarkis kilisesini de muhtemelen ertesi yıl yeniden yaptırmıştır.Fakat mezkûr inşaat izinsiz ve rüşvetli olduğu için yıkılmasına irade çıkmıştır. Bunun üzerine keyfiyet, o sırada Giridde bulunan Abro Çelebi’ye bildirilmiş, o da kilisenin mihrabının bir duvarla kapatılarak mektebe ifrağını tavsiye etmiştir. Bina bir müddet bu suretle kullanıldıktan sonra 6 Nisan 1662 de, diğer bazı Rum kiliseleri ile birlikte yıktırılmaktan kurtulamamıştır. Abro Çelebi 15 Nisan 1676 da Edirnede vefat etmiştir. Mezartaşında, ermenice kitabeden maada Ermeni harfleriyle Türkçe olarak şu beyit de hakkedilmişti: Belirğadlı koca Abro Çelebinindir bu mezar Görince hâk ile yeksan işdir ruzigâr Abro Çelebinin en büyük işlerinden bir Onyedinci asır Ermeni edebiyatının en seçkin siması olup o asırdaki İstanbul için pek kıymetli bir kaynak olan bir “İstanbul Tarihi”nin müellifi Eremya Çelebi Kömürciyanı himaye etmiş olmasıdır. Eremya Çelebi Kömürciyan hâmisi olan Abro Çelebi ve zamanının mühim hâdiseleri hakkında 5 cildlik manzun müfassal bir eser meydana getirmiştir. Maalesef ilk dört cildi kaybolan bu eserin 5. ci cilldi Viyenna Mıhitarist rahiplerinden değerli tarihçi Nerses Akinyan tarafından 1930 da Münich’de bir kitapçı nezdinde bulunmuştur. Bu 5. ci cild sayesinde diğer cildlerin de muhteviyatı meydana çıkmış ve Abro Çelebinin hayatı hakkında bazı kıymetli bilgiler elde etmek imkânı hasıl olmuştur. Bu mühim eserden maada Eremya Çelebi, Abro Çelebi hakkında ikisi ermenice ve ikisi de türkçe olmak üzere dört methiye yazmıştır. Bunlar diğer perakende manzum ve mensur yazılariyle birlikte “Ruznâme” adındaki eserinin sonunda neşredilmiştir. Kevork Pamukcuyan