Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Hacıbektaş Alayı maddesi
HACIBEKTAŞ ALAYI – 1826 da Yeniçeri Ocağının kaldırılmasına kadar yüz yıllar boyunca İstanbulluların arasıra merakla seyrettikleri bir alaydır.
Bektâşi Tarikatının kurucusu 1337-1338 arasında Kırşehir civarında Karahüyük Köyünde ölmüşdü,türbesinin yanındaki tekkesinin yanında bir türbeye gömülmüş,yerine geçen halifesi de aynı zamanda türbedar olmuşdu.Türkiyedeki bütün bektâşi tekkeleri şeylerinin en büyüğü de o türbedar baba ad edilmişdi.
Yeniçeri Ocağının kuruluşunda Bektâşi Tarikatı ile olan sıkı bağı dolayısı ile,İstanbulda biri Şehzâdebaşında “Eski Odalar”,digeri Aksarayda Et Meydanında “Yeni Odalar” isimleri ile anılan iki yeniçeri kışlasında da birer bektâşi tekkesi yapılmışdı,Yeni Odalardaki tekke,94. yeniçeri ortası odalarının yanında idi,ve o tekkenin şeyhi,babası da İstanbuldaki bütün bektâşi şeyhlerinin ,babalarının en büyüğü sayılırdı,Karahüyükdeki şeyh tarafından tâyin edilip gönderilir ve “Hacı Bektaş Vekili” unvanını taşırdı.
Kırşehirdeki büyük şeyh öldüğünde,yerine geçen yenisin İstanbula gelmesi, Yeniçeri Ocağını ziyâret etmesi bir gelenek hâlini almışdı.Bu gelenek ne zaman başlamışdır tesbit edemedik,Onyedinci Yüzyıl sonlarında olacağını sâdece tahmin ediyoruz.İşte Bektâşi Tarikatının o en büyük şeyhinin İstanbulu ziyâretinde ,yeniçeriler ve bektâşiler çok tanta...
⇓ Devamını okuyunuz...
HACIBEKTAŞ ALAYI – 1826 da Yeniçeri Ocağının kaldırılmasına kadar yüz yıllar boyunca İstanbulluların arasıra merakla seyrettikleri bir alaydır.
Bektâşi Tarikatının kurucusu 1337-1338 arasında Kırşehir civarında Karahüyük Köyünde ölmüşdü,türbesinin yanındaki tekkesinin yanında bir türbeye gömülmüş,yerine geçen halifesi de aynı zamanda türbedar olmuşdu.Türkiyedeki bütün bektâşi tekkeleri şeylerinin en büyüğü de o türbedar baba ad edilmişdi.
Yeniçeri Ocağının kuruluşunda Bektâşi Tarikatı ile olan sıkı bağı dolayısı ile,İstanbulda biri Şehzâdebaşında “Eski Odalar”,digeri Aksarayda Et Meydanında “Yeni Odalar” isimleri ile anılan iki yeniçeri kışlasında da birer bektâşi tekkesi yapılmışdı,Yeni Odalardaki tekke,94. yeniçeri ortası odalarının yanında idi,ve o tekkenin şeyhi,babası da İstanbuldaki bütün bektâşi şeyhlerinin ,babalarının en büyüğü sayılırdı,Karahüyükdeki şeyh tarafından tâyin edilip gönderilir ve “Hacı Bektaş Vekili” unvanını taşırdı.
Kırşehirdeki büyük şeyh öldüğünde,yerine geçen yenisin İstanbula gelmesi, Yeniçeri Ocağını ziyâret etmesi bir gelenek hâlini almışdı.Bu gelenek ne zaman başlamışdır tesbit edemedik,Onyedinci Yüzyıl sonlarında olacağını sâdece tahmin ediyoruz.İşte Bektâşi Tarikatının o en büyük şeyhinin İstanbulu ziyâretinde ,yeniçeriler ve bektâşiler çok tantanalı bir gösteride bulunurlardı ki adına“Hacıbektaş Alayı” denilirdi.Yüzlerce kayık yeniçeri ortalarının nişanları ile donatılarak Üsküdara gider,ve oradan alınan büyük şeyh,ki kendisine “Pir Baba” da denilir idi,İstanbulda Çardak İskelesine getirilir,oradan da,yine çok şatafatlı bir alay ile Süleymâniyedeki Ağakapusuna,Yeniçeri Ağalığı Sarayına götürülürdü.Şeyh,tarikat tâcını Ağakapusunda Yeniçeri Ağasının elinden giyer ve ağa,şeyhe mükellef bir ziyâfet verirdi.Sonra aynı debdebe ve tantana ile Paşakapusuna,sadırazamlık sarayına gidilir,orada da sadırazam tarafından şeyhe bir ferâce giydirilirdi.Büyük şey İstanbulda küç gün kalacaksa,her gün,Kethüdâbey'den başlamak üzere ocak erkânı tarafından ziyâfetler verilirdi.
Gideceğine bir iki gün kale,ocak adına kendisine bir de uşak nefer,âdetâ bir köle gibi hediye edilirdi.En genc ve en güzel neferlerden kendi arzusu ile verilen bu uşağı da,beş altı tâlibli arasından büyük şeyh kendisi seçerdi.
Son Hacıbektaş Alayı ocağın kaldırılmasından beş altı ay kadar önce olmuşdu,ve Pir Baba kendisine peşkeş çekilen uşaklar arasından Tokatlı Mustafa adında bir genci seçmiş götürmüşdü.Son yeniçerilerden Çardak Kolluğu çorbacısı ve halk şâiri Galatalı Hüseyin Ağa bu münâsebetle destan kılıklı altı kıt'alık bir manzume yazmışdır ki şudur (B.: Bektâşiler,cild 5,sayfa 2443 ;Çardak İskelesi,cild 7, sayfa 3746 ;Ağakapusu,cild 1,sayfa 245 ;Hüseyin Ağa,Galatalı) :
Pir elim öpdü seçilen oğlan
Pîr elin öpdürdü eşbeh oğlana
Tâcı Bektaş koydu serine heman
Yakıldı el ile ayağa kına
O pîre ocakdan koç yiğit kurban
Küçük Mustafadır aslı Tokatlı
Ocağın o pîre bu sâl peşkeşi
Alımlı çalımlı kartal kanatlı
Ellidört Bölüğün nevhat serkeşi
Âşüfte kâkülü incili püskül
Babalar hû dedi bu can yamandır
Reşk ider ıtrına reyhanla sünbül
Mestâne şûhâne bir pehlivandır
Edeb erkân tâlim etti rehberi
Ayak mühürledi durdu dîvâne
Alnında berk urur hüsnün ülkeri
Pir Baba Efendi oldu divâne
Kırşehir yolları göründü şâha
Tokatlı Mustafa bıçkın servere
Galatalı gel sen girme günâha
Heman Hak cümleye selâmet vere
Pir Baba şikârın aldı hû dedi
Şehri Üsküdara çekdi kervanın
Âyîni bektaşın selâmın verdi
Aşkına Tokatlı o mihribânın
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
H2A022
Tema
Folklor
Konular
Hacıbektaş Alayı, Hacıbektaş Parade, Yeniçeri Ocağı, Guild of Janissaries, Kırşehir, Karahüyük Köyü, Karahüyük Village, Bektaşi Tarikatı, Bektashi Order, Şehzadebaşı, Eski Odalar, Aksaray, Et Meydanı, Yeni Odalar, Pir Baba, Üsküdar, Çardak İskelesi, Çardak Pier, Süleymaniye, Ağa Kapısı, Ağakapısı, Paşakapısı, Kethüdabey, Tokatlı Mustafa, Galatalı Hüseyin Ağa, Galatalı Hüseyin Agha
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı, El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Not
Kâğıt üzerine daktilo. Baskı notları belirtilmiştir.
Bakınız Notu
Bektâşiler, cild 5, sayfa 2443; Çardak İskelesi, cild 7, sayfa 3746; Ağakapusu, cild 1, sayfa 245; Hüseyin Ağa (Galatalı)
Bibliyografya Notu
Galatalı Hüseyin Ağa
Transliterasyon
Bektâşiler (cild 5, sayfa 2443); Çardak İskelesi (cild 7, sayfa 3746); Ağakapusu (cild 1, sayfa 245); Hüseyin Ağa (Galatalı)
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Folklor
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.