HAYRİ BEY (Süleyman) – “Hayri Bey Kütüğü” isimli manzum bir eseri ile zamanımında şöhret kazanmış bir aydın kişi; nazım ile meşgulolmuş ve hattâ, ortada Sleyman Nahîfi gibi bir büyük şâirin tercemesi var iken Mevlânânın Mesnevisini nazmen tercemeye teşebbüs etmişdir. Kayserinin Tavulsun Kariyesi eşrâfından Kürd Abdülkadir Efendinin oğludur; anası Fatma hanım damad Nevşehirli İbrahim Paşanın torunlarındandır ; 1844 de Nevşehirde doğdu. Ünlü ressam Feyhaman Duranın babasıdır (B.: Duran,Feyhaman, cild 9, sayfa 4767). Çocuk denilecek yaşda İstanbula geldi, Mustafa Reşid Paşanın delâleti ile Enderunu Hümâyuna alındı, ilk tahsilini orada gördü, üç sene kadar da Mülkiye Mektebi ile Darülfünuna devam etti ; memuriyet hayatına 1857 de Enderun hademeliği ile başladı. Ser sene Sultan Abdülazize takdim ettiği senebaşı kasideleri karşılığı ihsanlar aldı ve 1871 de Rüsûmat (Gümrük) Eminliğine kâtib olarak girdi ; orada emânet yardımcılığına kadar yükseldi . 1876 da Basiret Gazetesine Hersek meselesine dâir yazdığı bir makaale dolayısı ile Rusya elçisi İgmatyafim şikâyeti üzerine Kayseriye sürüldü. Orada oturur iken babasının evrâkı arasında 240 liralık bir alacak senedi buldu ,borclu senedi imkâr etti. Kayseri mutassarrıfının da aleyhinde uğraşması üzerine XXXXX Kayseriden Yozgada çevrildi, a...

HAYRİ BEY (Süleyman) – “Hayri Bey Kütüğü” isimli manzum bir eseri ile zamanımında şöhret kazanmış bir aydın kişi; nazım ile meşgulolmuş ve hattâ, ortada Sleyman Nahîfi gibi bir büyük şâirin tercemesi var iken Mevlânânın Mesnevisini nazmen tercemeye teşebbüs etmişdir. Kayserinin Tavulsun Kariyesi eşrâfından Kürd Abdülkadir Efendinin oğludur; anası Fatma hanım damad Nevşehirli İbrahim Paşanın torunlarındandır ; 1844 de Nevşehirde doğdu. Ünlü ressam Feyhaman Duranın babasıdır (B.: Duran,Feyhaman, cild 9, sayfa 4767). Çocuk denilecek yaşda İstanbula geldi, Mustafa Reşid Paşanın delâleti ile Enderunu Hümâyuna alındı, ilk tahsilini orada gördü, üç sene kadar da Mülkiye Mektebi ile Darülfünuna devam etti ; memuriyet hayatına 1857 de Enderun hademeliği ile başladı. Ser sene Sultan Abdülazize takdim ettiği senebaşı kasideleri karşılığı ihsanlar aldı ve 1871 de Rüsûmat (Gümrük) Eminliğine kâtib olarak girdi ; orada emânet yardımcılığına kadar yükseldi . 1876 da Basiret Gazetesine Hersek meselesine dâir yazdığı bir makaale dolayısı ile Rusya elçisi İgmatyafim şikâyeti üzerine Kayseriye sürüldü. Orada oturur iken babasının evrâkı arasında 240 liralık bir alacak senedi buldu ,borclu senedi imkâr etti. Kayseri mutassarrıfının da aleyhinde uğraşması üzerine XXXXX Kayseriden Yozgada çevrildi, ancak 1882 de pâdişahın irâdesi ile İstanbula döndü, memûriyeti iâde olundu. 1891 de Kadıköyündeki evinde vefat etti. Kuşdili (Mahmud Baba) Kabristanına defnedildi. Aşağıdaki ölüm tarihi mâbeyin ikinci kâtibi Said Beyindir, tarih mücevherdir : Cümle siyeh noktası târihimin Gûlhemi mâteme verse gerek “Köhne Kütük sâhibi Hayri Beyi Bâdı ecelle yere yıkdı Felek” 1309 (1891) İsmail Safâ Bey de şu kıt'ayı yazmışdır : Mesneviyi çalışıp tercemeye Hayri Bey Dinle neyden dedi çok geçmedi çaldı düdüğü Şeceri ömrü hazan birzedei merk oldu Yadigârı olarak âleme kadı Kütüğü. “Köhne Kütük” de denilen “Hayri Bey Kütüğü”, hicrî 1304 muharreminden 1499 zilhiccesine kadar doğacak çocuklar için ebced hesabı ile otuzar isim ve mahlas bulunan bir tarih kılavuzudur, basılmış ve zamanında hayli rağbet görmüşdür. Eserinin önsözünde şöyle diyor : Kütüğümdür beni ihyâ edecek Nâıma haşredek ibkaa edecek Kasîde,gazel,şarkı,kıt'a ve beyitler “Güvâhi Dil” isimli bir kitabcıkda toplayıp 1874 de bastırtmışdır. “Hayrül Lugat” adı ile Arabca ve Farscadan Türkçeye 3000 beyitlik bir de manzum terceme-lugat,konuşma kitabı vardır,aşağıdaki beyit o kitabdandır : “Sehhül emri”,“Kârı men âsam kün” işim et kolay ; “Yâ ilâhi” ey Hüdâ, “Eztu kerem” senden âta. Sülün,nesih ve tâlik yazıları kendisine hattat unvânı verdirtecek kadar güzeldir. Bibl.: M.Kemal İmal, Son Asır Türk Şâirleri