Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ABDÜRRAHMAN EFENDİ (Nadajlı Sarı)
On altıncı asır sonu ulemasından, 1604 de Behram Kethüda medresesinin hariç pâyesiyle müderris bulunurken dinsizlikle suçlanmış, Divanı hümayunda görülen muhakemesinde Rumeli Kadıaskeri Ahizade Efendi muhakeme safhası hakkında kendisin- taraflarından idamına hükmolunarak Divanı hümayun önünde boynu vurulmuştur. Bilâhara bu hükmü veren hâkimlerden Es’ad Efendi muhakeme safhası hakkında kendisinden izahat istiyen Tırrnakcı Hasan Paşaya, şu mektubu yollamıştı:
“Benim Sultanım, Nadajlı hususu sual buyurulmuş, böyle zındık görmedim. Haşir ve neşir ve cennet ve cehennemi ve sevap ve ukbayı bilkülliye inkâr idüp Eveleysellezi halekassemavati vel erda bikadirin (yeri ve gökleri halk eden Allah kadir değil midir — Yasin sureti) nassı kerimine ne dersin dedim. Kadirdir lâkin vukua gelmez dedi. Bu kârhaneye zeval ihtimali yoktur dersin Yevme tübeddelül ardu gayrel erdi (Ogün ki yer yüzü ve ondan başka şeyler tebeddül edecek — İbrahim Suresi) ve Vessemavatü matviyyatün biyeminihi (Gökler avucunun içindedir — Zümür Suresi) nususuna ne dersin dedim. Tevili ve tevcihi vardır murad yine bu nesne de olan ahvaldir dedi. Yevme yekûnünnâsü kelferaşil mebsûsî ve tekûnülcibalü kel ihnilmenfuşi (Ogün ki, insanlar çekirgeler gibi kaynaşacaklar, korku içinde ve titreşerek dağlar da atılmış pamuk gibi ola...
⇓ Read more...
On altıncı asır sonu ulemasından, 1604 de Behram Kethüda medresesinin hariç pâyesiyle müderris bulunurken dinsizlikle suçlanmış, Divanı hümayunda görülen muhakemesinde Rumeli Kadıaskeri Ahizade Efendi muhakeme safhası hakkında kendisin- taraflarından idamına hükmolunarak Divanı hümayun önünde boynu vurulmuştur. Bilâhara bu hükmü veren hâkimlerden Es’ad Efendi muhakeme safhası hakkında kendisinden izahat istiyen Tırrnakcı Hasan Paşaya, şu mektubu yollamıştı:
“Benim Sultanım, Nadajlı hususu sual buyurulmuş, böyle zındık görmedim. Haşir ve neşir ve cennet ve cehennemi ve sevap ve ukbayı bilkülliye inkâr idüp Eveleysellezi halekassemavati vel erda bikadirin (yeri ve gökleri halk eden Allah kadir değil midir — Yasin sureti) nassı kerimine ne dersin dedim. Kadirdir lâkin vukua gelmez dedi. Bu kârhaneye zeval ihtimali yoktur dersin Yevme tübeddelül ardu gayrel erdi (Ogün ki yer yüzü ve ondan başka şeyler tebeddül edecek — İbrahim Suresi) ve Vessemavatü matviyyatün biyeminihi (Gökler avucunun içindedir — Zümür Suresi) nususuna ne dersin dedim. Tevili ve tevcihi vardır murad yine bu nesne de olan ahvaldir dedi. Yevme yekûnünnâsü kelferaşil mebsûsî ve tekûnülcibalü kel ihnilmenfuşi (Ogün ki, insanlar çekirgeler gibi kaynaşacaklar, korku içinde ve titreşerek dağlar da atılmış pamuk gibi olacaklar — Karia Suresi) ne demektir dedikte dağlar gibi adamlar âlemde perişan olurlar demektir dedi. Dahi çok nususu kaviyye ile şüphei reddiyesini izale ve kabulü hakka îsale kasd eyledik mecal olmadı, bu mertebe zındıktır. Kusuru aklında eğerçe şüphe yok feamma dairei teklifden hâriç olacak kadar mecnun değil idi. Zu’munca hayli idarei bahis eyledi; mecnun tevili nususa kadır olmaz. Zındığın ise bâdelahaz tövbesi makbul olmayüb bilâ tehir katli vâcib olmağla şer’i şerif mucibince katline hükmolundu. Hazretiniz hâzır olsanız kendu elinizle katli caiz idi. Kendu zuumu fâsidince dünya belâsından halâs oldu, müslimîn dahi elinden ve Dini İslâm dilinden halâs buldu”.
Bibl. : Kâtib Çelebi, Fezlike.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM010327
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 1, page 159
Bibliography Note
Bibl. : Kâtib Çelebi, Fezlike.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.