HASAN PAŞA (Hadım) – Onaltıncı asır sonu vezirlerinden, Üçüncü Sultan Mehmedin sadırâzamlarından, sarayı hümayunda Sarâyi Hümâyundan yetişmişdir; bir ak hadım (tavâşî) olub milliyeti tesbit edilememişdir. Sarayda hazinedarbaşlığa kadar yükselmiş, hicrî 988 (1580) de vezirlikle devlet hizmetine geçerek Mısır vâlisi tâyin edilmişdir. Mısırda zulum derecesine varan irtikâlı üzerine 1585 de azledilmiş, İstanbula geldiğinde sorguya çekilerek bir müddet Yedikule Zındanında habsedilmişdir. Sonra af edilerek Anadolu Beylerbeyisi (Kütahya Vâlisi) olmuş, 1588 de de oradan şirvan İranda yeni fethedile Şirvan eyâleti vâliliğine nakledilmişdir. O devrin bütün mürtekib ve mürteşâ vâlileri gibi,hediye adı altında verdiği büyük rüşvetlerle Haremihümâyun, bilhassa Padişah Üçüncü Sultan Mehmedin annesi Safiye Sultan ile yakın bir münasebet kurmuş, bu sâyede İstanbula gelerek , 1595 da, Üçüncü Sultan Mehmed Eğri seferine çıkdığında İstanbul kaymakamı olmuşdur. Pâdişah, sadırâzam ve bütün devlet erkânı seferde olduğu için, devlet merkezinde rüşvet kapusunu alabildiğine açmış , bu arada Vâlide Sultanı da, irtişârının ortaklarından biri yapmışdır. Sultanı Mehmedin seferden dönüşünden az sonra da, yine vâlide sultanın himâyesi ile , 3 Kasım 1597 de sadırazam olmuşdur. Bu makamda 9 nisan 1598 tarihine k...

HASAN PAŞA (Hadım) – Onaltıncı asır sonu vezirlerinden, Üçüncü Sultan Mehmedin sadırâzamlarından, sarayı hümayunda Sarâyi Hümâyundan yetişmişdir; bir ak hadım (tavâşî) olub milliyeti tesbit edilememişdir. Sarayda hazinedarbaşlığa kadar yükselmiş, hicrî 988 (1580) de vezirlikle devlet hizmetine geçerek Mısır vâlisi tâyin edilmişdir. Mısırda zulum derecesine varan irtikâlı üzerine 1585 de azledilmiş, İstanbula geldiğinde sorguya çekilerek bir müddet Yedikule Zındanında habsedilmişdir. Sonra af edilerek Anadolu Beylerbeyisi (Kütahya Vâlisi) olmuş, 1588 de de oradan şirvan İranda yeni fethedile Şirvan eyâleti vâliliğine nakledilmişdir. O devrin bütün mürtekib ve mürteşâ vâlileri gibi,hediye adı altında verdiği büyük rüşvetlerle Haremihümâyun, bilhassa Padişah Üçüncü Sultan Mehmedin annesi Safiye Sultan ile yakın bir münasebet kurmuş, bu sâyede İstanbula gelerek , 1595 da, Üçüncü Sultan Mehmed Eğri seferine çıkdığında İstanbul kaymakamı olmuşdur. Pâdişah, sadırâzam ve bütün devlet erkânı seferde olduğu için, devlet merkezinde rüşvet kapusunu alabildiğine açmış , bu arada Vâlide Sultanı da, irtişârının ortaklarından biri yapmışdır. Sultanı Mehmedin seferden dönüşünden az sonra da, yine vâlide sultanın himâyesi ile , 3 Kasım 1597 de sadırazam olmuşdur. Bu makamda 9 nisan 1598 tarihine kadar, çok kısa sürmüş olan sadâreti, oradanda rüşvet türlü suistimallerin suistimallerin bir rezâlet , hattâ kepâzelik hâlini aldığı bir devir olmuşdur , memuriyetler için ehliyet, liyâkat, hak, kidem aranmamış, en küçük yerler bile para ile satılmşıdır. Sadırazâmın yakınları kendisini ikaz ettiklerinde , Hadım Hasan Paşa pervasızca; “Ne yapayım..topladığımız parâyı Vâlidesultanı Hazretlerine veriyoruz” demişdir. Bu söz halk ağzına yayılmış, Safiye Sultan kötü bir teşhire uğramışdır. Vâlide Sultanın mûtemedlerinden ve sarayın büyük zâbitlerinden kapuağası yine bir ak hadım olan Kapuagası Gazanfer Ağayı müfuzu için bir rakib olarak gören Hasan Paşa , pâdişahdan padâşihdan Gazanfer Aganın îdamı fermanını istemiş , bunu öğrenen Gazenfer Ağa da can kaygusuna düşerek sadırâzamın vücûdunu ortadan kaldırmak için var kuvveti ile çalışmaya başlamış , bu yolda silah olarak da sadırâzamın Vâlide sultan hakkındaki sözlerini silâ olarak kullanmışdır. O sırada şeyhülislâm olan XXXXX Hoca Sadeddin efendi ve yeniçeri ağası Tırnakcı Hasan Ağa da Gazanfer Ağa ile birleşmişler, Safiye Sultanla Üçüncü Sultan Mehmede açıkca : “ Vezir pervasızca irtisa rüşvet alır iken hem vâlide sultan haraca bağlamışdır diyor, maksadı sizleri halkın ve askerin diline düşürb bir “ihtilâl çıkarmakdır” demişler ,ve her ikisini de vezire karşı gazaba getirmeye muvaffak olmuşlardır. Safiye Sultan adına yapılacak olan büyük camiin, İstanbulda Eminönündeki Yeni Camiin temelinin atılacağı gün, 9 nisan 1598, sadırâzam ve bütün devlet erkâın yapı yerinde toplandıklarında Bostancıbaşı Ferhad Ağa gelerek Hadım Hasan Paşaya azledildiğini tebliğ etmiş , mühür mührü hümâyunu aldıkdan sonra veziri bir kayığa koyup denizyolu ile Yedikule Zındanına götürmüşdür. Yeniçeri Ağası Tırnakcı Hasan Ağa sadırâzamın sarayını mühürleyip malının müsâderesine memur edilmişdir. Müverrih Naimî Efendi burada : “Tırnakcı Hasan Ağa vezirin hâzinedarını kendi evine götürüb hapsetti , adamı orada helak öldürtüb yok etti , Hasan paşanın umulduğu kadar serveti çıkmadı” diyor. İlerde devrinin kötü şöhretlerinden biri olacak Tırnakcı için ağır ittihamdır (B.: Hasan Paşa, Tırnakcı). Hadım Hasan Paşa 14-15 nisan gecesi Yedikule Zındanında boğularak îdam olundu; Cağaloğlunda bir medrese, medresesinide berkaanî bir mescid, ve altında da bir türbe yapdırmışdı , cesedi türbesine defnedildi (B.: Hadımhasanpaşa Medresesi XXXXX Mescidi). Hüsnü KINAYLI