HASAN FEHMİ PAŞA – Devlet ve ilim adamı ;aslı Karadeniz yalısı halkındandır; 1836 da Batumun Muradiye kasabasında doğdu,Şerif Molla adında bir zâtin oğludur,Hacıoğulları diye anılan eşrafdan bir âileye mensudur. 1850 ile 1860 arasında o taraflar halkının Genc yaşında İstanbula gelmiş,hususi hocalardan arabca,farsca,fransızca öğrenmiş,hukuk tahsili görmüş,1858 de Bâbıâli Terceme Odasında kâtiblikle memuriyet hayatına başlamışdır.Mahkeme azâlıkları yapmış,“Takvimi Ticâret” ve “Cerîdei Havâdis” gazetelerine yazılar yazmışdır.1868 de Ticâret Mahkemesi reisi olmuş,Mahmud Nedim Paşanın sadâretinde azledilmiş,avukatlık yapmış,1877 de ilk Osmanlı Mebusan Meclisine İstanbul mebusu olarak girmiş,ertesi yıl meclis reisliğine seçilmiş,1878 de Nafia Nazırı,az sonra Hazîne Hassa Nazırı olmuş,vezir rütbesi almış,yine o sıralarda Hukuk Mektebinde ticâret hukuku ve devletler hukuku derslerini okutmuşdur,ve o sıradadır ki “Telhisi Hukuki Düvel” isimli ders kitabını yazmışdır.Fakat eseri hafiyeler tarafından zararlı kitab olarak jurnal edilmiş,ilim adamı vezir de muzir kitab yazmakdan tekdir edilmişdir.1881 de Adliye Nazırı olmuş,o tarihden meşrutiyetin ilânına kadar Rüsumat Eminliğinde,Aydın vâliliğinde,Selânik vâliliğinde,Dîvânı Muhasebât reisliğinde,bir ara ara da Londra fevkalâde elçiliğinde bu...

HASAN FEHMİ PAŞA – Devlet ve ilim adamı ;aslı Karadeniz yalısı halkındandır; 1836 da Batumun Muradiye kasabasında doğdu,Şerif Molla adında bir zâtin oğludur,Hacıoğulları diye anılan eşrafdan bir âileye mensudur. 1850 ile 1860 arasında o taraflar halkının Genc yaşında İstanbula gelmiş,hususi hocalardan arabca,farsca,fransızca öğrenmiş,hukuk tahsili görmüş,1858 de Bâbıâli Terceme Odasında kâtiblikle memuriyet hayatına başlamışdır.Mahkeme azâlıkları yapmış,“Takvimi Ticâret” ve “Cerîdei Havâdis” gazetelerine yazılar yazmışdır.1868 de Ticâret Mahkemesi reisi olmuş,Mahmud Nedim Paşanın sadâretinde azledilmiş,avukatlık yapmış,1877 de ilk Osmanlı Mebusan Meclisine İstanbul mebusu olarak girmiş,ertesi yıl meclis reisliğine seçilmiş,1878 de Nafia Nazırı,az sonra Hazîne Hassa Nazırı olmuş,vezir rütbesi almış,yine o sıralarda Hukuk Mektebinde ticâret hukuku ve devletler hukuku derslerini okutmuşdur,ve o sıradadır ki “Telhisi Hukuki Düvel” isimli ders kitabını yazmışdır.Fakat eseri hafiyeler tarafından zararlı kitab olarak jurnal edilmiş,ilim adamı vezir de muzir kitab yazmakdan tekdir edilmişdir.1881 de Adliye Nazırı olmuş,o tarihden meşrutiyetin ilânına kadar Rüsumat Eminliğinde,Aydın vâliliğinde,Selânik vâliliğinde,Dîvânı Muhasebât reisliğinde,bir ara ara da Londra fevkalâde elçiliğinde bulunmuşdur.1908 de meşrutiyetin ilânında tekrar Adliye Nazırı,Şurâyı Devlet Reisi olmuş,Ayan Meclisi azalığına tâyin edilmiş,1910 da ayan azası iken vefat etmişdir.İstibdad aleyhinde düşüncelerinden dolayı kendisine “İhtiyar Jön Türk” derlerdi.Temiz,doğru,namuskâr bir kişi olarak tanınmışdı (İ.A.Gövsa,Türk Meşhurları).