Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Hançer maddesi
HANÇER – “Ucu sivri ve iki tarafı keskin Kama'ya benzer bıçak”(Şemseddin Sami,Kaamûsi Türkî).
Bir kın içinde muhâfaza edilirdi,ve bele sarılmış bir kemere veya kuşağa sokularak kullanılırdı.
Eski edebiyatımızda güzellerin çatık kaşları hançere benzetilmişdir ;Tevfik Fikret de Nef'î nin portresini çizerken o deyimi kullanmıyor tasviri kullanıyor:
Çatılmış iki hançer kaşlar..
Güzellerin bilhassa âşıklarına gazabla bakışı için de “Hançer Bakış,Hancer nigâh” denilirdi.
Lâle Devrinin büyük şâri Nedim Hançer kelimesini bir gazelinde “Hençeri Fûlâd(Çelik Hançer) terkibinde ve müstehcen anlamda pervâsızca kullanmışdır :
Fırkai erbâbı dilden zümrei zühhâde dek
Hep esîrindir beyin hattâ dili nâşâde dek
Şöyle mest olmuş ki açılmış girîbânı kabaa
Nâfden tâ bendgâhı hançeri fûlâde dek
“Nâf” göbek,“Bandgâh” banlandığı yer anlamlarındadır. Aynı anlamda zamanımızda hâneberduşlar,apaşlar argosunda da kullanılmaktadır .
Kabir Taşlarında Hançer – Bâzı kabir taşlarında,bilhassa kabir lerin sanduka kapakları üzerinde bir kemere sokulmuş hançer motifleri görülür?Erkek kabirlerinde görülen o motifler rast gele konmuş değildir,üzerinde önemle durulacak bir mânâsı vardır,o kabrin bir sultanzâdeye,anası sultan ve babası bir paşa veya bey olan bir zâte âid olduğunu bildirir; Dr.Muin Memduh Tayanç'ın ...
⇓ Devamını okuyunuz...
HANÇER – “Ucu sivri ve iki tarafı keskin Kama'ya benzer bıçak”(Şemseddin Sami,Kaamûsi Türkî).
Bir kın içinde muhâfaza edilirdi,ve bele sarılmış bir kemere veya kuşağa sokularak kullanılırdı.
Eski edebiyatımızda güzellerin çatık kaşları hançere benzetilmişdir ;Tevfik Fikret de Nef'î nin portresini çizerken o deyimi kullanmıyor tasviri kullanıyor:
Çatılmış iki hançer kaşlar..
Güzellerin bilhassa âşıklarına gazabla bakışı için de “Hançer Bakış,Hancer nigâh” denilirdi.
Lâle Devrinin büyük şâri Nedim Hançer kelimesini bir gazelinde “Hençeri Fûlâd(Çelik Hançer) terkibinde ve müstehcen anlamda pervâsızca kullanmışdır :
Fırkai erbâbı dilden zümrei zühhâde dek
Hep esîrindir beyin hattâ dili nâşâde dek
Şöyle mest olmuş ki açılmış girîbânı kabaa
Nâfden tâ bendgâhı hançeri fûlâde dek
“Nâf” göbek,“Bandgâh” banlandığı yer anlamlarındadır. Aynı anlamda zamanımızda hâneberduşlar,apaşlar argosunda da kullanılmaktadır .
Kabir Taşlarında Hançer – Bâzı kabir taşlarında,bilhassa kabir lerin sanduka kapakları üzerinde bir kemere sokulmuş hançer motifleri görülür?Erkek kabirlerinde görülen o motifler rast gele konmuş değildir,üzerinde önemle durulacak bir mânâsı vardır,o kabrin bir sultanzâdeye,anası sultan ve babası bir paşa veya bey olan bir zâte âid olduğunu bildirir; Dr.Muin Memduh Tayanç'ın 1964 de Emekli Öğretmenler dergisinde “Hançerler” başlıklı makaalesi bu konuda yayınlanmış ilk yazıdır.Hançerli sanduka kapaklarının en güzel örnekleri Eyyubsultanda Nakkaşpaşa Türbesindedir.Dr.M.M.Tayanç da :“XVI. Yüzyalın sonlarına âid böyle bir sanduka Üsküdarda Mihrimah Camiinin son cemaat yerindedir,Osman adını taşıyan bu kabir sahibinin Mihrimah Sultanın oğlu olması muhtemeldir” diyor.
Vezirlere Murassâ Hançer Hediyesi – Bir osmanlı geleneği idi,ordu kuamnadanlığına tayin edilmiş vezirlere,serdarlara ,kaptan paşalara cenge giderlerken kını ve kabzası elmaslı,mrassâ bir hançer hediye edilirdi ;bir zafarden sonra bu hançerler özel ve yüksek rütbeli bir ulakla cebheye kadar yollanırdı,ve yanı sıra bir de ferman yollanırdı.
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
H16A007
Tema
Diğer
Konular
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı, El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Han bölümü için yazılmış metin. Şemseddin Sami'nin "Kamûs-i Türkî" eseri, Tevfik Fikret'in bir tasviri, Nedim'in bir gazeli ve Dr. Muin Memduh Tayanç'ın 1964 tarihli "Emekli Öğretmenler" dergisinde yer alan makalesi alıntılanmıştır.
Not
Kâğıt üzerine daktilo. Baskı notları belirtilmiştir.
Bibliyografya Notu
Şemseddin Sami, "Kamûs-i Türkî"; Tevfik Fikret; Nedim; Dr. Muin Memduh Tayanç
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Diğer
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.