HALİL CAN – Klasik Türk Musikisi ve bilhassa Dinî Türk Musikisi üzerinde geniş bilgisi ile tanınmış ünlü neyzen ,ber mevlevî dervişi,emekli eczacı yarbayı,1905 de Üsküdarda İhsaniyede doğdu,bahriye kolağalığından emekli Şükrü Efendinin oğludur. Babasının babası Uşşâkiye tarikatından İpci Halil Dededir,babası Şükrü Efendi de aynı tarikattandır.Şükrü Efendi 1931 de vefat etmiş,Beşiktaşda Yahyaefendi dergâhında medfundur,Kasımpaşada Hüsameddin Uşşâki türbesine defnedilmiş olan dedesinin kabri bir yol istimlâkinde kaybolmuşdur. Annesinin adı Makbûle Hanımdır,1941 de oğluyla birlikde Ankarada bulunurken vefat etmişdir,Cebeci kebristanında yatmaktadır. Dört yaşında iken sibyan mektebine başlatıldı,okulda ulk hocası Kartallı Hafız Mehmed Efendi babasının dervişlerindendi.İkinci Meşrutiyetin ilânın nümûne mektebleri açılınca Üsküdarda Selimi Sâlis Nümune mektebine geçdi ve ilk tahsilini orada tamamladı.Üsküdar Sultânisinde okudu,ve sultani (Lise) öğrencisi iken 1923 de imtihan vererek Eczâcı Mektebine girdi ve 1925 de oradan diploma aldı.Daha sultanıde okurken Üsküdarda Ahmediyede Fuad Hasib Beyin eczcahânesinde,daha sonra Toptaşında Nedim Âgâh Beyin eczahânesinde çalışmışdı,Eczacı Mektebine o münasebetle olmuşdu. 1926 da yedek subay olarak askere alındı,Çorlu Askeri Hastahânesi eczacılı...

HALİL CAN – Klasik Türk Musikisi ve bilhassa Dinî Türk Musikisi üzerinde geniş bilgisi ile tanınmış ünlü neyzen ,ber mevlevî dervişi,emekli eczacı yarbayı,1905 de Üsküdarda İhsaniyede doğdu,bahriye kolağalığından emekli Şükrü Efendinin oğludur. Babasının babası Uşşâkiye tarikatından İpci Halil Dededir,babası Şükrü Efendi de aynı tarikattandır.Şükrü Efendi 1931 de vefat etmiş,Beşiktaşda Yahyaefendi dergâhında medfundur,Kasımpaşada Hüsameddin Uşşâki türbesine defnedilmiş olan dedesinin kabri bir yol istimlâkinde kaybolmuşdur. Annesinin adı Makbûle Hanımdır,1941 de oğluyla birlikde Ankarada bulunurken vefat etmişdir,Cebeci kebristanında yatmaktadır. Dört yaşında iken sibyan mektebine başlatıldı,okulda ulk hocası Kartallı Hafız Mehmed Efendi babasının dervişlerindendi.İkinci Meşrutiyetin ilânın nümûne mektebleri açılınca Üsküdarda Selimi Sâlis Nümune mektebine geçdi ve ilk tahsilini orada tamamladı.Üsküdar Sultânisinde okudu,ve sultani (Lise) öğrencisi iken 1923 de imtihan vererek Eczâcı Mektebine girdi ve 1925 de oradan diploma aldı.Daha sultanıde okurken Üsküdarda Ahmediyede Fuad Hasib Beyin eczcahânesinde,daha sonra Toptaşında Nedim Âgâh Beyin eczahânesinde çalışmışdı,Eczacı Mektebine o münasebetle olmuşdu. 1926 da yedek subay olarak askere alındı,Çorlu Askeri Hastahânesi eczacılığına verildi.1927 de tam terhis olacağı sırada eczahâne sayısını sınırlayan kanun çıkdı,eczacı olarak meslek hayatına atılmı imkânı çok zorlaşınca tezkere terk ordu hizmetinde kaldı,üsteğmen rütbesiyle Adana Askeri Hastahânesi eczacılığına verildi,1927 de vazifesi başına giderken, 1927, ilk cevcesi Hidâyet Hanımla evlendi ve Adanaya o hanımla birlikde gitti.Adana Türk Ocağında bir sene kadar fahri musiki öğretmenliği yapdı.1929 da Maraşdaki 2.Alay eczacılığına nakledildi.İlk zevcesini aynı yıl içinde Maraşda kaybetti. 1930 da Ağrı İsyanı çıkdığında Bitlisdeki 18.Alay eczacısı olarak isyanı bastırma harekâtına katıldı.Isyan bastırıldıkdan sonra 1932 de yüzbaşı rütbesiyle Van Askeri Hastahânesi baş aeczacısı,1933 de Elaziz Askeri Hastahânesi baş eczacısı,üç sene de orada kaldıkdın sonra İstanbula döndü,müdür olarak,Beylerbeyinde Askerî Sağlık Transit Deposunu kurmaya memur edildi,1936 dan 1939 yılına kadar o vazifede kaldı.Sonra Anakarada Millî Savunma Bakanlığı Sıhhiye Dâiresi 1.Şube müdür muavinliğine tayin edildi.1941 de ek görev alarak Ankara Mevki Hastahânesi baş eczacılığı verildi.1942 de binbaşı oldu. 1937 de İstanbulda ikinci izdivacını yapmış,Melâhat Hanımla evlenmişdi,onu da ankarada 1945 de kaybetti.Aynı yıl içinde Millî Savunma Bakanlığı 26.Teftiş Komisyonu başkanlığını verildi,1947 de İstanbulda Gümüşsuyu Askeri Hastahânesi baş eczacılığına nakledildi,ve hemen iki ay sonra tekrar Ankara Mevki Hastahânesi baş eczacılığına alındı.1948 de yarbay oldu.Aynı yel içinde askerlikden emekliliğini istedi, istifa etti. ve Şark Ecza Deposunun Ankara şubesi müdürüü oldu ve 1953 yılına kadar o işin başında bulundu.Sonra Ziraat Bankasının İstanbul şubesi levâzım âmirliğine tayin edildi,sonra aynı bankanın yeni kurulan sağlık servisi âmirliğine nakledildi. 1950 de veteriner general Hüsnünün kızı Semiha Hanımla evlendi,1963 de de emekliliğini istedi. 1971 yılınakadar ek görevler alarak İstanbul Belediyesi Konservatuarı ilmî tasnif heyerinde ve Yüksek İslâm Enstitüsü Dinî Muski öğretmenliğinde çalışmışdı.1971 de emeklilerin devlet hizmetinde çalışmarını yasaklayan kanun çıkınca konservatuar ile enstitüden ayrıldı,evine çekilip özel çalışmaları ile,dost çevresi sohbetleriyle meşgul oldu.23 Mayıs 1973 de vefat etti ;kabri Üsküdarda Çiçekçi Camii karşısındadır. Sanat hayatını kendisi şöylece anlatmışdır : “ Musiki ile alâkam çocukluğumdan başlar.Babam dervişdi,haftada iki üç gece evimizde ihvan toplantısı olurdu,mevlud ve ilâhiler okunurdu,dinî muskiye karşı alakam o zamanlardan başlamışdır,o musikiyi bütün incelikleriyle öğrendim.1919 da Üsküdarda Paşakapusunda Dârül Feyzi Musiki adı ile bir dernek kurulmuşdu ki Üsküdar Musiki Cemiyetinin temelidir,ilk mensublarından biri oldum.Aynı zamanda Galata Mevlevihânesinde Neyzen Emin Dededen ney meşkına başladım.Okul derslerim o uğraşmalarıma engel olmadı.Mevlevi tarikatına girdim.Üsküdar Mevlevihânesinde Şeyh Ahmed Remzi Dede Efendinin dervişlerinden oldum.Emin Dede kendisi ile haftada bir defa yaptığım çalışmaları yeterli bulmadı ve klâsik türk musikisinde de ilerlememi istedi.O sırada ney hocamın arkadaşı konservatuvardan Bestenigâr Ziya Bey Harem İskelesi yakınlarında oturuyordu.Emin Dede beni onunla tınıştırdı,aşkımdan başka klasik türk musikisi üzerine en küçük bilgim yokdu.Ziya Bey bana Dellalzâdenin zincir usulündeki yegâh bestesini meşk etmeğe başladı.Kendisinden çok şeyler öğrendim.Musiki nazariyatını Rauf Yektâ Beyden,fasıl musikisini Arab Cemil Beyden,nota okumayı ve tavır denilen önemli hususları da Enderunlu Hafız Ömer Efendiden aralıksız beş altı sene çalışaşarak esaslı şekilde öğrendim.O arada musiki meclieslerinde,tasavvuf sohbetlerine katıldım.Şeyhim Ahmed Remzi Dedenin hizmetine de 1925 yılına,tekkeler kapanıncaya kadar devam ettim.Garib tesadifdir ki yıllarca sonra ben Adanada Türk Ocağında musiki dersleri verirken hocam Bestenigâr Ziya Bey de Mersin Türk Ocağında musiki muallimliği yapıyordu..”. Halil Canın kendi eseri hisar bûselik ve beyâtî bûselik iki peşrevi vardır,notaları Sadık Yiğitbaş'ın “Musiki ve Tedâvi” isimli eserinde yayınlanmışdır. Türk Musikisi Dergisinde yayınlanmaya başladığı “Türk Dini Musikisi Lugatı” o dergide yarım kalmışdır,fakat tam müsveddeleri kendisindedir. Dr.Bedi N.ŞEHSUVAROĞLU