Onyedinci asrın en namlı ulemasından ve Nakşibendî şeyhlerinden; Ahizade Mehmed Efendinin oğlu, Dördüncü Murad tarafından idam ettirilen Şeyhülislâm Hüseyin Efendinin kardeşi; 1555 (963) de doğdu; ilk feyzini, babasının Edirne Kadılığı sırasında, ki henüz on beş yaşlarında idi. Edirne medreselerinde Karaçelebizade Hüsam Efendi ile Arabzade Abdürrauf Efendi ve Hâcegîzade Salih Molladan aldı, İstanbula geldiğinde de Ebussuud Efendinin talebesi oldu ve 1573 (981) de ondan mülâzim oldu; İbrahimpaşa, Kasımpaşa, Yeni Alipaşa medreselerinde müderrislik ederek 1585 (993) de Semaniye müderrisi oldu; sonra Şehzade ve Üsküdar Valide müderrisi, 1591 (1000) yılında Bursa Kadısı, 1592 (1001) de Edirne Kadısı, 1595 (1004) de İstanbul Kadısı, bir sene sonra Anadolu Kazaskeri, 1601 (1010) de Rumeli Kazaskeri tayin edildi; bir yıl sonra da tekaüt edilerek 1604 (1013) de şîripençeden öldü; kardeşi Hüseyin Efendinin İstanbulda babaocakları karşısında yaptırttığı Çukur Medrese kabristanına defnedildi. Hâşimî’nin: Cinan ola Ahizade Efendinin câyi Ve Salikî’nin: Kıldı azmi adem Ahizade Mısraları ölümüne tarihtir. Kendisinden “Ulemayi Rumun serbülendi” diye bahseden Kâtip Çelebi’nin kaydına göre sohbeti zengin bir zat idi; Kazaskerlikleri zamanında iffet ve istikameti methedilir, Kadıların kıdem ve ...

Onyedinci asrın en namlı ulemasından ve Nakşibendî şeyhlerinden; Ahizade Mehmed Efendinin oğlu, Dördüncü Murad tarafından idam ettirilen Şeyhülislâm Hüseyin Efendinin kardeşi; 1555 (963) de doğdu; ilk feyzini, babasının Edirne Kadılığı sırasında, ki henüz on beş yaşlarında idi. Edirne medreselerinde Karaçelebizade Hüsam Efendi ile Arabzade Abdürrauf Efendi ve Hâcegîzade Salih Molladan aldı, İstanbula geldiğinde de Ebussuud Efendinin talebesi oldu ve 1573 (981) de ondan mülâzim oldu; İbrahimpaşa, Kasımpaşa, Yeni Alipaşa medreselerinde müderrislik ederek 1585 (993) de Semaniye müderrisi oldu; sonra Şehzade ve Üsküdar Valide müderrisi, 1591 (1000) yılında Bursa Kadısı, 1592 (1001) de Edirne Kadısı, 1595 (1004) de İstanbul Kadısı, bir sene sonra Anadolu Kazaskeri, 1601 (1010) de Rumeli Kazaskeri tayin edildi; bir yıl sonra da tekaüt edilerek 1604 (1013) de şîripençeden öldü; kardeşi Hüseyin Efendinin İstanbulda babaocakları karşısında yaptırttığı Çukur Medrese kabristanına defnedildi. Hâşimî’nin: Cinan ola Ahizade Efendinin câyi Ve Salikî’nin: Kıldı azmi adem Ahizade Mısraları ölümüne tarihtir. Kendisinden “Ulemayi Rumun serbülendi” diye bahseden Kâtip Çelebi’nin kaydına göre sohbeti zengin bir zat idi; Kazaskerlikleri zamanında iffet ve istikameti methedilir, Kadıların kıdem ve haklarını, hallerini arzetmiye ihtiyaç göstermeden korumuştur. Her okuduğu kitaba kendi mütalâasını yazmak itiyadında idi ki, bu notlar, ilmî kudretinin delilleri olarak gösterilir; ayrıca Molla Câmî’nin “Şevahidül nübüvve” tercümesi ile “Hidaye” ye güzel bir şerhi vardır; ara sıra, Hilmi mahlası ile: Câmi mey nâyimi itti şikest Meclisimiz bastı ayak nayibi beytinin bu sahadaki kıymetinin derecesine örnek olabileceği şiirler de yazmıştır. Sülüs ve nesihte Şükrü Halifezade Pir Mehmed Dedenin yetiştirmesi olarak, devrinin seçkin hattatlarından sayılır. Abdühalim Efendi devrinin namlı çiçek meraklılarındandı. Tescil edilmiş lâlelerden mor fitilli sisli “Hadenginâz” ı tohumundan elde etmiş; mor fitilli koyu haşhaşı “Dilrüba” mor fitilli mora yakın koyu leylâkı “Rif’atigülşen”, mor fitilli sisli beyaz “Sûzenisîm”, sarı fitilli elmasî “Feyzihalîm”, sarı fitilli açık gülpembe “Mâyeinâz”, mor fitilli güvezle beyaz karışık “Memduh” ve mor fitilli güvez “Mâyeiikbal” de ilk defa kendisinde çiçeğe gelmişlerdi. Kapısı halkından Hüseyin isminde bir zat da tohumdan mor fitilli kırmızı bir lâle olan “Nâveki dildûz” u yetiştirmişti. Bibl. : Hadikatül Cevâmi; Müstakimzâde, Tuhfei Hikatin; Kâtip Çelebi, Fezlike I.