Dördüncü Mehmedin şeyhülislâmlarından Tulumcu zade Abdurrahman Efendinin sadık bendelerinden ve on yedinci asır ortalarında İstanbulun büyük şöhretlerindendir; Naimâ bu zati şu yollu tasvir eder: “Ortalığın iş başarır fettanı indi. Tulumcuzade Abdürrahman Efendinin eski ahbablarındandı; Efendi müftü olduğu zaman iş bilir ve söz anlar adamdır, koltuğumuzda bulunsun şeklinde rica edip mevkufat kâtibliği rütbesine nail etmişti. Kara Abdullah nefsinde devlet taklibine ve cemiyet dağıtmağa kadir, güzel konuşur, iş bilir adamdı. Fitnelerde, ihtilâllerde daima rical tarafında bulunur, yol gösterip söz talim ederdi, bu yüzden rical katında makbuldü; asker tarafını da elden bırakmayıp onlarla ayni renkte görünürdü, nice san’atlar göstermişti. Lâkin birkaç defa bu çeşit vak’alara girip sonra yine zeytinyağı gibi üzerine çıkarak vüzera ve ulemanın makbulü olduğundan sipahi kokonozları (zorbaları) kendisinden nefret ederdi, onlar tarafından münafık olduğu duyulmuştu. Çınar vak’asında da sarayda idi. İhtilâlciler tarafından idamları istenilen müsabih ağalara müftüden gayrı taraftar bulunmadığını, yalnız müftü ile de iş bitmiyeceğini görünce eski ayarlığını ele alıp müftü efendinin karşısına gelip Sultanım şöyle cevap verilse, böyle olsa diye bazı münasib sözler söyledi. Tulumcuzade: “İmdi sen...

Dördüncü Mehmedin şeyhülislâmlarından Tulumcu zade Abdurrahman Efendinin sadık bendelerinden ve on yedinci asır ortalarında İstanbulun büyük şöhretlerindendir; Naimâ bu zati şu yollu tasvir eder: “Ortalığın iş başarır fettanı indi. Tulumcuzade Abdürrahman Efendinin eski ahbablarındandı; Efendi müftü olduğu zaman iş bilir ve söz anlar adamdır, koltuğumuzda bulunsun şeklinde rica edip mevkufat kâtibliği rütbesine nail etmişti. Kara Abdullah nefsinde devlet taklibine ve cemiyet dağıtmağa kadir, güzel konuşur, iş bilir adamdı. Fitnelerde, ihtilâllerde daima rical tarafında bulunur, yol gösterip söz talim ederdi, bu yüzden rical katında makbuldü; asker tarafını da elden bırakmayıp onlarla ayni renkte görünürdü, nice san’atlar göstermişti. Lâkin birkaç defa bu çeşit vak’alara girip sonra yine zeytinyağı gibi üzerine çıkarak vüzera ve ulemanın makbulü olduğundan sipahi kokonozları (zorbaları) kendisinden nefret ederdi, onlar tarafından münafık olduğu duyulmuştu. Çınar vak’asında da sarayda idi. İhtilâlciler tarafından idamları istenilen müsabih ağalara müftüden gayrı taraftar bulunmadığını, yalnız müftü ile de iş bitmiyeceğini görünce eski ayarlığını ele alıp müftü efendinin karşısına gelip Sultanım şöyle cevap verilse, böyle olsa diye bazı münasib sözler söyledi. Tulumcuzade: “İmdi sen var” diye ihtilâlcilere gönderdi. O biçare dahi yine mevkufatta kalmak ümidiyle söyliyeceği münasib sözleri hazırlayıp ata binip cemiyete karşı vardı. Muradı efendisini müftülükte bıraktırıp sairlerini cümhur nice dilerse yaptırtmağa çalışmaktı. Atmeydanı yakınında sipahilerin yanına varınca sipahiliğine güvenerek: “Bre yoldaşlar bunun aslı nedir, kendi ihtiyarlarınızla söyleşecek ahval vardır” filân diyeyim derken; sipahiler bir bölük kılıç sıyırıp: “Bre münafık kara domuz biz senin ne yaramaz olduğunu duymuşuzdur” dediler. “Bre oğullar vallah size faydalı sözüm var idi” demeğe kalmadı; “Senin sözün ve nasihatin bize gerekmez” deyip kılıç üşürüb Kara Abdullahı parça parça idüp her bir parçasını merterhane trabzanları üstüne astılar” (B. : Çınar vak’ası ve Abdürrahman Efendi, Tulumcuzade). Bibl. : Naimâ, VI.