MEHMED BEY (RUM) – Dördüncü Murad saltanatının korkunç bir anarşi içinde geçen ilk yıllarında kısa bir zaman İstanbul'u titretmiş nâmlı sipâhî zorbalarından. Genç Osmanın kanını dava ederek Abaza Mehmet paşa, Erzurum ve Sivas eyaletlerini eline geçirip Konya üzerine saldırdığında, Konya isyanından ve Konyanın kapıkulu sipahilerinden kâtip Mustafa Çelebi şehri müdafa etmiş, Abazayı geri çekilmeğe mecbur bırakarak büyük şöhret kazanmıştı. Bu muvaffakiyetinin tezine de ecelile ölmüş, dul karısını, sipahi Rum Mehmet almıştı. Aslı Kenkinliydi; devrin defterdarlarından Burak Ömer Efendi kapısına uşak olarak girmiş, bir sipahilik ele geçirmiş, bir ara Alaşehir taraflarında dolaşmış, nihayet Konyada Mustafa Çelebi İsminde eşrafdan zengin bir sipâhîye kapılanmış olan Rum Mehmet, bu zâtin ölümü üzerine dul karısiyle evlendikten sonra Mustafa Çelebinin "Saray misal" hanesine oturmuş, emirlerine âmade bin kadar pürsilâh sipahi ile bu vilâyetin hakikî sahibi olmuştu. Bütün iş sahipleri Rum Mehmet Beyin kapısına varır olduğundan paşa kapısının kadir ve kıymeti kalmamıştı; her gün divan kurar, şikâyet dinlerdi. Nerede bir serseri, ele avuca sığmaz uygunsuz varsa sipahi kılığına girip ona gelir: "Ocak düşkünüyüm, filân yerde ulufem çalındı - yahut - şu oldu, bu oldu" diye yakılır, Rum Mehmed d...

MEHMED BEY (RUM) – Dördüncü Murad saltanatının korkunç bir anarşi içinde geçen ilk yıllarında kısa bir zaman İstanbul'u titretmiş nâmlı sipâhî zorbalarından. Genç Osmanın kanını dava ederek Abaza Mehmet paşa, Erzurum ve Sivas eyaletlerini eline geçirip Konya üzerine saldırdığında, Konya isyanından ve Konyanın kapıkulu sipahilerinden kâtip Mustafa Çelebi şehri müdafa etmiş, Abazayı geri çekilmeğe mecbur bırakarak büyük şöhret kazanmıştı. Bu muvaffakiyetinin tezine de ecelile ölmüş, dul karısını, sipahi Rum Mehmet almıştı. Aslı Kenkinliydi; devrin defterdarlarından Burak Ömer Efendi kapısına uşak olarak girmiş, bir sipahilik ele geçirmiş, bir ara Alaşehir taraflarında dolaşmış, nihayet Konyada Mustafa Çelebi İsminde eşrafdan zengin bir sipâhîye kapılanmış olan Rum Mehmet, bu zâtin ölümü üzerine dul karısiyle evlendikten sonra Mustafa Çelebinin "Saray misal" hanesine oturmuş, emirlerine âmade bin kadar pürsilâh sipahi ile bu vilâyetin hakikî sahibi olmuştu. Bütün iş sahipleri Rum Mehmet Beyin kapısına varır olduğundan paşa kapısının kadir ve kıymeti kalmamıştı; her gün divan kurar, şikâyet dinlerdi. Nerede bir serseri, ele avuca sığmaz uygunsuz varsa sipahi kılığına girip ona gelir: "Ocak düşkünüyüm, filân yerde ulufem çalındı - yahut - şu oldu, bu oldu" diye yakılır, Rum Mehmed de: "Elem çekme, gayretin bizimdir, kazancımız sizin gibi şahbazlar içindir, Allah kerimdir, baba çorbasına kanaat edersen yanımızda kal!" deyip haline göre esvap, başına bir sarık ve bir kaç kuruş harçlık verip atına yem tayin eder, tatlı dil ile okşayarak kendisine bend ederdi. Bu yol ile başına bir hayli erazil toplamıştı. 1631 de Anadoludaki bütün kapı kulu sipahisi İstanbula çağrıldığında Rum Mehmed Bey takımı da payitahta akın eden kafilelerden birini teşkil etti. İstanbulda mahşeri andıran bir kalabalık toplandı. Sadrazam Hafız Ahmet paşa ile defterdar Mustafa paşa ve devrin padişahı dördüncü Muradın gözdeleri Yeniçeri ağası Hasan Halife ile musahip Musa Melik Çelebinin paralandıkları, ihtilâllerde, saraya hücum eden sipahileri sevk ve idare edenlerden biri oldu. Fakat İstanbula hâkim olan sipahi zorbalarının bir toplantısında: "Bu padişaha yaptıklarımızı hazım ve affetmez, onun saltanatında bize kurtuluş yoktur, elbette onu indirip şehzadelerden biri iclâs ederiz" diye hükûmdara karşı da yeni bir ayaklanmaya karar verilirken, Rum Mehmed muhalefet etti: "Padişahimızı aldatanlardan istediğimiz gibi intikam aldık. Daha ziyade fesada bulaşırsak, âlem ayak üzerinde Allah saklasın devleti Osmaniyenin güneşini söndürürüz". Dedi. Ayakdaşları israr edince: "Bu büyük maddedir.. Yeniçeri ile ittifak lâzımdır!." dedi. El altından da sipahilerin kararını Yeniçeri ağası Köse Mehmed Ağaya bildirerek yeniçerilerin bu maddede sipahilere muhalefetini tavsiye etti; ve bu iki adamın muhalefeti ile bu son fitne önlenmiş oldu. Rum Mehmet gizlice saraya davet olunarak dördüncü Muradın fevkalâde iltifat ve ihsanlarına nail oldu. Sipahileri fitneye teşvik edenin sadrıazam Recep Paşa olduğunu söyledi; paşanın sarayda idamı üzerine de, bir gece kendi takımı ile beraber gizlice Üsküdara geçerek ılgar ile Konyaya döndü. Rum Mehmedin bu hareketi diğer sipahi zorbalarına ağır bir darbe oldu, öyle ki, çok geçmeden cemiyetleri dağılarak birer birer yakalanıp idam olundular. Rum Mehmedin bir mütegallibe olarak Konyada hiç bir zulmü görülmemişti, hattâ bilâkis, halkın hukukunu muhafaza eder, şeriat ahkâmının gereği gibi tatbikine çalışırdı; fakat hüküm ve nüuzu altında bulunan yerlere gönderdiği adamlarının buralarda yaptıkları türlü şerî tecavüzlere de göz yumardı. İstanbul dönüşünde: "Padişahın hal'ine mani oldum!" diye bir kat daha kabarmıştı. İstanbulda kalan başlıca zorbaların idamından sonra, canını kurtaranlar ona koşup sığınmışlardı. Hizmetine karşılık Rum Mehmede Mer'aş eyaleti ihsan olundu. Mirimiran olup "paşa" ünvanı alan Rum Mehmed Konyadan Mer'aşa kalktı. İstanbulda vaziye hâkim olan Dördüncü Murad ise taşradaki zorbaları da birer yoliyle kaldırmağa karar verdiğinden, celâdet ve cesareti ile meşhur Behsinili Ali Beyi Rum Mehmed paşanın izalesine memur etti. Ali Beyin büyük bir kuvvetle Ayıntaba doğru yürüdüğünü haber alan Rum Mehmed de onu bu şehir önünde karşıladı. Fakat ağır telefat vererek mağlûp oldu, Ayıntap kalesine sığındı. Ali Bey, Rum Mehmedin fermanlı olduğunu ilân edince bütün vilâyet halkı da sipahi zorbaya karşı silâhlandı, Rum Mehmed ile başlıca adamları aman dileyerek kaleden çıktılar. Fakat Ali Bey aman vermeyip cümlesini idam ettirdi ve kesik başlarını İstanbula, Dördüncü Murada gönderdi. Başlar, halka teşhir edilmek üzere Babıhümayun önüne atıldı. Bibl.: KÇ, Fez, II; Na, III.