Beyoğlu kazası merkez nahiyesinin Hüseyinağa mahallesinde Balo sokağı ile Sakızağacı caddesi arasındadır. (B. : Hüseyinağa mahallesi). İstanbulun umumî evleri bu sokaktadır. İkinci Abdülhamit zamanında burada kendi halinde Rum aileleri otururdu; Beyoğlu kafe şantanlarında çalışan, yahut tiyatro ve at cambazhanelerinde türlü hünerler gösteren Avrupalı ecnebi san’atkâr ve oyunculara oda oda kiraya verirlerdi. Ölüleri yakmak taraftarı olan meşhur kimyager Nurettin Münşi de bu sokakta otururdu. O devirde umumî evler Yeniçarşıdaydı; cadde boydan boya, iki yanındaki sokaklarda Beyoğlu’nun bir fuhuş ve rezalet girdabıydı; bunların içinde en namlı sokak Çiçekçi sokağıydı (B. : Çiçekçi sokağı). Son yıllarda yıkılmış olan Galatarasay polis merkezi o zamanlar mutasarrıflık binasıydı; içinde bir de tevkifhanesi vardı. 1324 de Meşrutiyet ilân edilince mutasarrıflık makamının ve mektebi sultaninin hemen yanı başında uygunsuz bir mahalle hoş görülmedi. Yeniçarşı ve civarındaki evlerin halkı Abanoz sokağına nakledildi. Abanoz sokağını Tarlabaşı caddesine bağlıyan Kilit sokağında, Kilit sokağı ile Balo sokağı arasındaki Küçükyazıcı sokağında da eskiden umumî evler vardı; meşhur kumarbazlardan Kör Eminin bahriyeli Hulûsiyi vurmasına sebep olan ilk kavga, Küçükyazıcıda bir umumî evdeki dost gecesin...

Beyoğlu kazası merkez nahiyesinin Hüseyinağa mahallesinde Balo sokağı ile Sakızağacı caddesi arasındadır. (B. : Hüseyinağa mahallesi). İstanbulun umumî evleri bu sokaktadır. İkinci Abdülhamit zamanında burada kendi halinde Rum aileleri otururdu; Beyoğlu kafe şantanlarında çalışan, yahut tiyatro ve at cambazhanelerinde türlü hünerler gösteren Avrupalı ecnebi san’atkâr ve oyunculara oda oda kiraya verirlerdi. Ölüleri yakmak taraftarı olan meşhur kimyager Nurettin Münşi de bu sokakta otururdu. O devirde umumî evler Yeniçarşıdaydı; cadde boydan boya, iki yanındaki sokaklarda Beyoğlu’nun bir fuhuş ve rezalet girdabıydı; bunların içinde en namlı sokak Çiçekçi sokağıydı (B. : Çiçekçi sokağı). Son yıllarda yıkılmış olan Galatarasay polis merkezi o zamanlar mutasarrıflık binasıydı; içinde bir de tevkifhanesi vardı. 1324 de Meşrutiyet ilân edilince mutasarrıflık makamının ve mektebi sultaninin hemen yanı başında uygunsuz bir mahalle hoş görülmedi. Yeniçarşı ve civarındaki evlerin halkı Abanoz sokağına nakledildi. Abanoz sokağını Tarlabaşı caddesine bağlıyan Kilit sokağında, Kilit sokağı ile Balo sokağı arasındaki Küçükyazıcı sokağında da eskiden umumî evler vardı; meşhur kumarbazlardan Kör Eminin bahriyeli Hulûsiyi vurmasına sebep olan ilk kavga, Küçükyazıcıda bir umumî evdeki dost gecesinde olmuştu. Bugün Küçükyazıcı sokağındaki evlerde bekâr pansiyonları vardır; bir de küçük kahvehane bulunmaktadır; müşterileri seyyar esnaf ile Abanozun sermaye kızlarıdır. Kilit sokağının Tarlabaşı caddesi kavşağındaki köşede bulunan kahvehane de bu çeşit bir yerdir. Büyük Bayram sokağı ile Tarlabaşı caddesi arasındaki Topraklüle sokağı Abanoz ile bir dört yol ağzı kavşağı yaparak kesişirler; burada da dost tutmuş günahkâr kadınlar oturur. Birinci Cihan harbinde bu sokaktaki evler de umumî evdi. Bunların içinde de 5/9 numaralı Nikolaidis’in evi pek namlıydı. Çiçekli, güzel bir bahçesi, bahçesinde de bir havuzu vardı. Rivayetlere göre, adını aile namusu dediğimiz mukaddes kıymete hürmet ederek kyadetmediğimiz bir harp zengini, haftada birkaç gece bu eve gelir, masallarda olduğu gibi kadınları soyar, havuza altın saçarak onların çılgın bir hırsla suya atılıp çırpınmalarını seyredermiş, bu eğlencelerde piyasanın en meşhur sâzende ve hânendeleri de hazır bulunurlarmış ki o zamanlar, bu sokağın adı Lâle sokağıydı. Bugünkü Abanoz sokağı Cumhuriyet ahlâk zabıtasının sıkı kontrolü altındadır; eskiden fuhûş rezaletleri kapılardan sokağa taşardı, zurna ve lâterna sesleri, gazeller, nâralar, günün her saatinde ortalığı inletir; hovarda sarhoşlar pencerelere tırmanır, kadınlar yarı çıplak sokaklara dökülür; geceleri, Beyoğlu ve civarının uçarı kopukları, fenerler ve lâternalarla alay gösterip geçerlerdi. Ev kapılarının müşterilere açılma saati de tahdit edilmemişti; sabaha kadar herhangi bir kapıyı açtırmak için paralı olduğunu hissettirmek kâfiydi. Abanoz sokağının Meşrutiyetten Birinci Cihan Harbine kadar süren ilk zamanlarında, Balo sokağında bir kaç bakkal ve kahveci vardı; bunlar, evlerde felâketzede kızlara yüksek faizle para verirler, tefecilik ederlerdi; hepsi çok para yapmış zengin olmuşlardı. Piyasanın düşük kıymetteki sâzendeleri de her sabah erkenden gelip bu kahvehanelerde otururlardı; evlerden herhangi birine yağlıca bir müşteri düşüp davet edilmelerini beklerlerdi. On yıl kadar evvel Cumhuriyet Hükûmeti, Abanozdaki umumî evleri kapattı ve içindekileri dağıttı, fakat ahlâk zabıtasının ileri sürdüğü ciddî tehlikeler karşısında umumî evlerin yine bu sokakta toplanmasına karar verildi. (B. : Umumî evler). Bibl. : M. S. Çapanoğlu, Not. Abanoz Sokağı, 1944 de (Resim: K. Z.)