Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Mehmed (Küçük) maddesi
MEHMED ( Küçük ) – Hicrî 1099 (M.1687) de Dördüncü Sultan Mehmedin tahtdan indirildiği askeri ihtilâlde sipâhi zorbalarından ; nereli olduğu tesbit edilemedi , vak'anüvislerin kaydına göre bir kebeye sâhib değil baldırı çıplak iken kısa zaman içinde İstanbulda Kaarun malına sâhib oldu ; ?????????? İstanbulda kemer kuşaklı ve belleri hançerli kırk elli iç oğlanı, ve altın gümüş çevkânlı , başı telli maiyet çavuşları ile dolaşmaya başladı. İstediği memurları azlettirir , ve rüşvetin aldığı kimseleri yerlerine tâyin ettirir , müslim ve gayrimüslim, şehir tüccarlarından ve zenginlerinden bir kâğıdı ile dilediği kadar para alır , devlet ricâli şerrinden , erbâlen servet kendi tatlı canından korkarak her arzûsuna boyun eğer olmuşlardı. Çok kimseler Küçük Mehmedin eli ile düşmanından intikam almış , bu sûretle pek çok bigünah mahvolmuşdu. Kendisine baş vuranlara avam ferîbâne tesâhüb gösterir , ve her istediklerini derhal yerine getirirdi. Şöyle ki biri yakaladıkları yoksulluğundan ve borcundan şikâyet eylediğinde eline bir mühürlü kâğıd verip filan tüccar veya falan zengine git , sana şu kadar akce versin diye gönderir , Küçük Mehmedin kâğıdını götüren adam da yazılı olan parayı bitamam alırdı ; mâlında mühründe : “Musahhihi dinci devlet , Bende Küçük Mehmed ” yazılı idi.
İsyan etmiş o...
⇓ Devamını okuyunuz...
MEHMED ( Küçük ) – Hicrî 1099 (M.1687) de Dördüncü Sultan Mehmedin tahtdan indirildiği askeri ihtilâlde sipâhi zorbalarından ; nereli olduğu tesbit edilemedi , vak'anüvislerin kaydına göre bir kebeye sâhib değil baldırı çıplak iken kısa zaman içinde İstanbulda Kaarun malına sâhib oldu ; ?????????? İstanbulda kemer kuşaklı ve belleri hançerli kırk elli iç oğlanı, ve altın gümüş çevkânlı , başı telli maiyet çavuşları ile dolaşmaya başladı. İstediği memurları azlettirir , ve rüşvetin aldığı kimseleri yerlerine tâyin ettirir , müslim ve gayrimüslim, şehir tüccarlarından ve zenginlerinden bir kâğıdı ile dilediği kadar para alır , devlet ricâli şerrinden , erbâlen servet kendi tatlı canından korkarak her arzûsuna boyun eğer olmuşlardı. Çok kimseler Küçük Mehmedin eli ile düşmanından intikam almış , bu sûretle pek çok bigünah mahvolmuşdu. Kendisine baş vuranlara avam ferîbâne tesâhüb gösterir , ve her istediklerini derhal yerine getirirdi. Şöyle ki biri yakaladıkları yoksulluğundan ve borcundan şikâyet eylediğinde eline bir mühürlü kâğıd verip filan tüccar veya falan zengine git , sana şu kadar akce versin diye gönderir , Küçük Mehmedin kâğıdını götüren adam da yazılı olan parayı bitamam alırdı ; mâlında mühründe : “Musahhihi dinci devlet , Bende Küçük Mehmed ” yazılı idi.
İsyan etmiş olan ardı Belgraddan Edirneye, ve oradan İstanbula doğru yürür iken, idamları istenecek kimselerin isimleri yazılmış defter Küçük Mehmede teslim edilmişdi. O da, rüşvetini aldıı kimselerin adını defterden gizlice silmişdi. 1099 yılı muharreminin yedinci perşenbe günü, 13 kasım 1687, sipâhiler kendi zorbabaşıları aleyhine At Meydanında toplandılar ; ulûfelerinin hâlâ verilmediğinden şikâyet ettiler. Ebüsseyb oğlu Ahmed Ağa, Küçük Mehmed ve Tekeli Ahmed Ağa gibi ileri gelenlerine gelenlerine : “Bizi Belgraddan sürüyüb getirdiniz, bizim yüzümüzden Kaarun malına , ata ve dama nâil oldunuz , biz ise bülûsi ahmere muhtâcız,akşam ekmek alacak akçemiz yok..sâhibi kâlem olmak hüner değil, ulûfelerimizi alıverin..ve illâ cümlemizi paralarız!..” diye bağrışırlar. Onlarda önlerine düşüp sadırâza gidildi. Sadırâzam Siyavuş Paşa (B.: Siyavuş Paşaha) hazînede ara olmadığını söyliyerek bir kaç gün mühbet istedi ; zorba başılar da mülayim sözlerle sipâhileri yatışdırmaya muvaffak oldu.
Bu vak'adan sonra Küçük Mehmed artık İstanbuldan kaçıp izini yok etmek zamanının geldiğine karar verdi ise de ertesi cuma günü ikinci bir ayaklanma oldu. Et Meydanında kalkan yeniçeriler At Meydanında toplanan sipâhilerle birleşdiler. İstanbul ana baba günlerinden birini daha yaşadı. Küçük Mehmedde bulunan defter mûcilerince katli lâzım gelenleri yeni pâdişahdan (Üçüncü Süleymandan ; B.: Süleyman III) istiyorlardı. Yeniçeri ve sipâhiler tarafından At Meydanına dâvet edilen Küçük Mehmed görünmedi ; kaçdığı haberi yayılınca sipahiler arasında bir galeyan oldu . Rüşvet alarak defterden bazı isimleri sildiği esâsen söylenmeye başlanmışdı. Bütün İstanbul kapuları tutuldu . Henüz şehirden çıkamamış olan Küçük Mehmede bâzı bendeleri , At Meydanındaki meşverete gitmemesinin doğru olmadığını söylediler ; “ düşmanlarınız hakkınızda tezvire başlamadan muşverete varın ” dediler.Bu teklifi mâkul görüb ilerde kaçma fırsatını kollamak üzere yola çıkdı , Cağaloğlu Sarayı civârında bir mescidde abdest alıp At Meydanına doğrulur iken yeniçeri ve sipâhilerden mürekkeb bir kalabalık ile karşılaşdı. İhtiyar bir sipâhi : “ İşte Küçük Mehmed !.. koman şu mel'unu !..” diye bağırdı , ve henüz sözünü bitirmemişdi ki başına bir kepenk demiri vurup atından yıkdılar ve kılıç üşürüp paraladılar ; ölüsünün ayaklarına ip takıp müdhiş bir velvele, nârâlarla, havaya tüfenkler atarak Divan Yolundan At Meydanına sürüklediler . Menzili bozulduğunda yüz kese nakdi , yüz keselik de muhtelif kiymetli eşyâsı çıkdı , basanlar arasında yağma edildi. Cesedini ertesi günü Ahır kapusundan denize attılar.
Bibl.: Silâhdar Tarihi, II.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
M12A054
Tema
Kişi
Konular
Mehmed (Küçük), Küçük Mehmed, Sipahi, Suç, Crime, Zorbalık, Extortion, Mehmed IV (Sultan), Yeniçeri, Janissary, İsyan, Rebellion, Belgrad, Belgrade, Edirne, Ahmed Ağa (Tekeli), Ebüsseyfoğlu Ahmed Ağa, Siyavuş Paşa (Sadrazam), Siyavuş Pasha (Grand vizier), Et Meydanı, Et Square, Rüşvet, Bribery, Cağaloğlu Sarayı, Cağaloğlu Palace, Divan Yolu, Divan Avenue, Ahırkapısı
Tür
Belge
Biçim
El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Mehmed bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine tükenmez kalem
Bakınız Notu
Siyavuş Paşa; Süleyman III
Bibliyografya Notu
Silâhdar Tarihi, II
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.