MEHMED ( Hâfız ) – Uygunsuz güruhundan mâcerâ adamı bir yobaz ;aslı Erzurumun kazâsını tesbit edemediğimiz Tâzegül Köyünden olup hicrî 1200 (M.1785-1786) yılı etrâfında ve yirmi yaşlarında iken tahsil için İstanbula gelmiş,Fatih Tetimme medreselerinin bir odasında yerleşmişdir. Medreselerin âdetâ haşerât yatağı hâline gelmiş olduğu bir devir idi.Medreseden feyz alarak yetişmiş büyük ilim adamı müverrih Şânîzâde Atâullah Efendi (B.:Atâullah Efendi,Şânîzâde,cild 3,sayfa 1259) o devrin medrese hayatını şu amansız acı satırlarla tasvir ediyor “..suhtekân ise tullâbı şebâbı nev suftekân ile medârisde bî muhâbâ hikâyei Kavmi Lût ile meşgul ve mümâris olub tasvîri mesâili sekkâkiyede sâhibi yedi tûlâ ve fâris idiler ” diyor. Tâzegüllü Hâfız Mehmed de onasında “nev süftekân” dan bir çömezi ile “nerü şevher” olmuş yaşıyordu.Softaların pençei tasarrufundaki tâze çömezler yüzünden azgın yeniçerilerle softalar arasında Fatih Camii avlusunda kanlı bir kavga oldu,o kavgada bıçağını çeken Hâfız Mehmed üzerine saldıran yeniçerilerden iki neferi öldürdü,kendisinin de sağ elinin iki parmağı doğrandı,ve kaçıp gizlendi. Artık İstanbulda kalamayacağını anlayan Hâfız Mehmed, Anadoluda ve Rumelinde nereye gitse cinâyetinden ötürü tâkib edilip aranacakdı;çok uzak bir yere kaçmaya karar verdi ve bir abaz...

MEHMED ( Hâfız ) – Uygunsuz güruhundan mâcerâ adamı bir yobaz ;aslı Erzurumun kazâsını tesbit edemediğimiz Tâzegül Köyünden olup hicrî 1200 (M.1785-1786) yılı etrâfında ve yirmi yaşlarında iken tahsil için İstanbula gelmiş,Fatih Tetimme medreselerinin bir odasında yerleşmişdir. Medreselerin âdetâ haşerât yatağı hâline gelmiş olduğu bir devir idi.Medreseden feyz alarak yetişmiş büyük ilim adamı müverrih Şânîzâde Atâullah Efendi (B.:Atâullah Efendi,Şânîzâde,cild 3,sayfa 1259) o devrin medrese hayatını şu amansız acı satırlarla tasvir ediyor “..suhtekân ise tullâbı şebâbı nev suftekân ile medârisde bî muhâbâ hikâyei Kavmi Lût ile meşgul ve mümâris olub tasvîri mesâili sekkâkiyede sâhibi yedi tûlâ ve fâris idiler ” diyor. Tâzegüllü Hâfız Mehmed de onasında “nev süftekân” dan bir çömezi ile “nerü şevher” olmuş yaşıyordu.Softaların pençei tasarrufundaki tâze çömezler yüzünden azgın yeniçerilerle softalar arasında Fatih Camii avlusunda kanlı bir kavga oldu,o kavgada bıçağını çeken Hâfız Mehmed üzerine saldıran yeniçerilerden iki neferi öldürdü,kendisinin de sağ elinin iki parmağı doğrandı,ve kaçıp gizlendi. Artık İstanbulda kalamayacağını anlayan Hâfız Mehmed, Anadoluda ve Rumelinde nereye gitse cinâyetinden ötürü tâkib edilip aranacakdı;çok uzak bir yere kaçmaya karar verdi ve bir abaza kaptanın gemisine binerek Anapanın Soğucak İskelesine çıkdı. Yolda gemicilerden Abaza kabîlelerinin âdet ve yaşayışları,inanları,dilleri hakkında pek çok şey öğrenmişdi ;Abadlar Kabîlesine sığınmışdı sığında ve onlarla kısa zamanda sevişip anlaşdı.Hastalarına muskalar yazdı,yazdığı muskalar her derde devâ,her illete şifâ bilindi ; o kabîleler para kullanmadıkları için muskalarına bir öküz yahud dört koyun verirlerdi,Hâfız bir nüfuz sâhibi oldu.Nüfuzunu Osmanlı devletinin hizmetinde kullansaydı belki cinâyet suçunu af ettirebilirdi, bilâkis kötüye kullandı,o câhil insanları devlete bağlayacak yerde,imparatorluğun doğu sınırında devlet otoritesini zedleyecek fitnelere,serkeşliklere teşvik etti ve nihâyet hicrî 1221 (M.1806) senesinde Anapa vâlisi Nakibzâde Mustafa Paşa tarafından ele geçirilerek Anapada îdam edildi. Ali Riza SAGMAN