İkinci Mahmudun gözdesi, saray komik ve dalkavuklarından ve zamanının değerli musikişinaslarındandır. Evvelâ Üçüncü Selimin rikâbı hümayun çavuşlarındandı. Musikideki bilgisi ile temayüz etti, fasıl heyetlerine iştirak etti ve akranı arasında Küpeli Ça...

Asıl adı Abdullahtır. Kasımpaşa mevlevihanesini kuran şeyhtir. On yedinci asrın birinci yarısında yaşamış, zamanında evliyalığına inanılmıştır. Vaızlarını dinlemek üzere tekkesine ilk defa olarak ayak basan kimselere “Safa geldin, falan Efendi” diye ad...

Son devrin değerli zâkirlerinden ve ilâhi bestekârlarındandır; Kocamustafapaşa dergâhının bir odasında münzevî hayatı sürerdi; âyinlerinde tekkenin ihyitar zâkirbaşısı ilk ilâhiyi okur, alt tarafını bu Abdi Dede idare ederdi. Hakkâklikte kıymetli bir ü...

On yedinci asırda yaşamış, namlı çiçek meraklılarındandır; Eyyübludur, tohumdan elde ettiği kırmızı bir lâleye “Gülrengi Abdi” adı konmuştu. Bibl. : Ubeydullah, Tezikei şükûfeciyan. Samatyada Abdieçlebi Camii (Resim ve Plân: Reşat Sevinçsoy)

On yedinci aısr sonlarına doğru yaşamış, İstanbulun namlı çiçekçilerinden; çiftçilik ile geçinirlerdi; bundan ötürü ilk defa kendilerinde görülen iki lâleye “Dehkanî Hâtayi” ve “Dehkanî Kırmızı” isimleri verilmiştir. Bunlardan Hasan Beşe 1692 (H. 1104)...

Asıl adı Abdülkerimdir, Kasımpaşa mevlevihanesi dervişlerinden ve on sekizinci asrın namlı hattatlarından idi. Sülüs ve nesih yazıyı Ressamzade Mehmed Efendiden öğrenmişti, tâlikte kuvvetli bir hattattı. Pek çok eser bırakmıştır. 1766 (H. 1130), de, ak...

Onyedinci asrın birinci yarısında yaşamış büyük âlim ve devlet adamı; babası, İstanbula Cezayir ve Tunus taraflarından gelip yerleşmiş bir Mağrip şehzâdesi imiş. Halil Paşanın kardeşi Beylerbeyi Mehmed Paşaın kızıile evlenmiş ve bu izdivaçtan Sarı Abdu...

Onsekizinci asır ricâlindendir; halk ağzında gayet zengin olduğu söylenir; Üsküdarda, Ayazma islekesile Salacık arasında o sahilin namlı yalılarından birine sahipti. O devrin âdetince, zengin olarak dile gelenler, vazifelerinde mallarının müsaderesiyle...

Onsekizinci asır maliyecilerinden ve hattatlarındandır; Enderunu hümayûn gilmanları arasından yetişmedir, yazıyı Ağakapılı İsmail Efendiden öğrenmişti. Saraydan çıktıktan sonra maliye kalemine intisab etti, üçüncü defterdarlığa kadar yükseldi ve 1758 (...

Onsekizinci asır hattatlarından; divanı hümayûn kâtipliğinden sadrazam kethüdalığına kadar yükseldi, yazıyı Kâtipzade Mustafa Efendiden öğrenmiş, bilhassa hurda talik yazıda hüner sahibi olmuştu. 1763 (H. 1177) de öldü, evinin yanında Sarı Musa camii m...

Onsekizinci asır devlet adamlarından ve namlı hattat; “Mutbak emini” lâkabile meşhur Kösec Hüseyin Efendinin oğluydu, sülüs ve nesih şeyhâne yazıyı Suyolcuzade Mustafa Efendiden tahsil etmişti. Bir ara Rami Mehmed Paşa yerine reisülküttap olmuş, 1710 (...

Onsekizinci asır hattatlarından; ilk üstadı Edirnede Kavafzade Hüseyin Efendi oldu, yazıya karşı duyduğu derin aşk ile İstanbula gelerek büyük yazı üstadı Emîr Efendiye intisab etti ve ondan icazetname aldı. Sarayda Hasoda oğlanlarına yazı muallimi tay...

Onsekizinci asır hattatlarından; defterdar kalemi kâtiplerindendi, oturduğu semte nisbetle “Akbıyıklı” diye de anılırdı. Bibl. : Müstakimzâde, Tuhfei hattâtin.

Onyedinci asrın tohum sahibi namlı çiçekçilerinden; “Abdi Çelebi” diye de anılır; 1698 (H. 1110) de yetiştirdiği güvez bir buhuruna “Sorgucu Hindî” adı verilmişti. Bibl. : Ubeydullar, Tezkirei şükûfeciyan.

1590 (H. 1000) yılından evvel yaşamış İstanbul ricalinden ve devrinin namlı hattatlarından; yazıda büyük şehrin seçkin şöhretlerinden Şükrullah Halifenin yetiştirmesidir. Bibl. : Müstakimzâde, Tuhfei hattâtin.

İkinci Mahmud zamanında Arabistandaki Vahabî isyanının reisi; dört nefer oğlu ve yakın adamlarile beraber Mısır valisi Mehmed Ali Paşanın oğlu İbrahim Paşa tarafından Der’iyye kalesinin zaptında esir edildi. Bu haber 19 İkinciteşrin 1818 (20 Muharrem 1...

Onsekizinci asrın namlı hattatlarından ve şair; Rami Mehmed Paşanın oğludur; sülüs ve nesih yazıyı önce Çinici zade Abdurrahman Efendiden öğrenmiş, sonra asrının büyük sanatkârlarından Mehmed Rasim Efendiden de hüsnü hattın hurda inceliklerini tahsil e...

On sekizinci asır şairlerinden; devrinin büyük üstadlarından Süleyman Nahifî tarafından yetiştirilmiştir. Sâlim tezkiresinde şu beyti kaydedilmiştir: Dâmeni nahli güle dest irmezise hârden Bûyi saffet bahş hâlidir hele agyârden Şiirlerinde Sıdkı mahl...

Onsekizinci asır şairlerinden; “Şerif” mahlasını kullanırdı. Kıt’a Ser tâ be pây mahrem olurum sim tenlere Reşkile sîneçâk olurum pirehenlere Bâli hadengi âhdan itse kemanını Şâyan kümanı mihneti ebrû çekenlere... Bibl. : Sâlim, Tezkirei şüerâ.

Onsekizinci asrın birinci yarısında başa güreşen namlı pehlivanlardan; Üçüncü Ahmedin oğulları için yaptırttığı büyük sünnet düğününde Zünnuoğlu ve Kara Osman pehlivanlarla güreşmiştir. Bibl. : Seyyid Vehbi, Surnâme.

Onaltıncı asırda İstanbulun en namlı yay ustalarından; hal tercümesine ait bir kayda rastlanamadı.

Son hattatlardan, 1875 de Ruscukta doğdu; Kadri Efendi adında birinin oğludur. Dört yaşında iken ailesi İstanbula hicret ederek Üsküdarda Kızlarağası semtinde yerleşti. Karakadı iptidai mektebinde okuyup hâfızı kur’an olan Abdülkadir Efendi aynı mekteb...

Şeyhülislâmların on dokuzuncusu; Müeyyed zadelerden, Sivasî tekkesi şeyhi Abdülkerim Efendinin oğludur; 1514 (H. 920) de doğdu, Ebüssuud Efendinin talebesi oldu, ki bilââhare büyük âlimin kızkardeşiyle evlenerek bir yakın akrabalık tesis etti, meslek h...

On yedinci asrın çiçek meraklılarından, “Kerimi lâ’lin” ve “Şerifi lâ’lin” adlariyle iki zerrini tescil edilmişti; 1686 (H. 1098) da ölmüştür. Bibl. : Ubeydullah, Tezkirei şükûfeciyan.