NEBİL KAPTAN – Geçen asır sonlarında yaşamış, kalender meşreb,cemâl âşıkı bir halk şâiri;ömrü boyunca denizlerde dolaşmış ve ancak üç tayfası bulunan çırnık denilen bir yelkenli gemi kaptanı ;1890 da Ayvansarayda kalafat yerinde kendi malı olan bir kayıkhânenin üstündeki bekâr odasında yaşı doksanın üstünde ölmüşdür.Kabri Eğrikapu dışında İstanbul fethi şehidlerinin toplu mezarlığı olan Tokmaktepede idi ve kabrinde kitabesiz bir taş vardı,taşında da bektaşliğinden kinâye,İsmi Celâlin ilk harfi olan bir sülüs elif harfı yazılıydı.O taşda oradan bir çevre yolu göçirilirken fethi mübinin şehidlerinin kabristanı ile birlikde kaldırılmışdır. Anadolunun doğu Karadeniz yalısı halkındandı,doğum yeri kesin olarak bilinmiyor.ÜSküdarlı Kalender Hak Şâiri Tophâne ketebesinden Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında yakından tanıdığı Nebil Kaptın için iki defter vardır ve biz Nebil Kaptanı o defterlerden tanıyoruz.Âşık Râzi,çoğu tayfaları için yazılmış 4818 beyit toplamışdır,o beyitlerin 4000 den fazlası da ,muhtelif zamanlarda gemisinde bulunmuş 300 genc tayfasının hal tercemesi mâhiyetindedir,ki çoğu kendi isimleri ile bu şehir kütüğüne kaydedilmişdir.Âşık Râzi Nebil Kaptan için şunları yazıyor : “..Onu son zamanlarında,Ayvansarayda kayıkhânesi üstündeki bekâr odasında otururken tanıdım.Gemi...

NEBİL KAPTAN – Geçen asır sonlarında yaşamış, kalender meşreb,cemâl âşıkı bir halk şâiri;ömrü boyunca denizlerde dolaşmış ve ancak üç tayfası bulunan çırnık denilen bir yelkenli gemi kaptanı ;1890 da Ayvansarayda kalafat yerinde kendi malı olan bir kayıkhânenin üstündeki bekâr odasında yaşı doksanın üstünde ölmüşdür.Kabri Eğrikapu dışında İstanbul fethi şehidlerinin toplu mezarlığı olan Tokmaktepede idi ve kabrinde kitabesiz bir taş vardı,taşında da bektaşliğinden kinâye,İsmi Celâlin ilk harfi olan bir sülüs elif harfı yazılıydı.O taşda oradan bir çevre yolu göçirilirken fethi mübinin şehidlerinin kabristanı ile birlikde kaldırılmışdır. Anadolunun doğu Karadeniz yalısı halkındandı,doğum yeri kesin olarak bilinmiyor.ÜSküdarlı Kalender Hak Şâiri Tophâne ketebesinden Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında yakından tanıdığı Nebil Kaptın için iki defter vardır ve biz Nebil Kaptanı o defterlerden tanıyoruz.Âşık Râzi,çoğu tayfaları için yazılmış 4818 beyit toplamışdır,o beyitlerin 4000 den fazlası da ,muhtelif zamanlarda gemisinde bulunmuş 300 genc tayfasının hal tercemesi mâhiyetindedir,ki çoğu kendi isimleri ile bu şehir kütüğüne kaydedilmişdir.Âşık Râzi Nebil Kaptan için şunları yazıyor : “..Onu son zamanlarında,Ayvansarayda kayıkhânesi üstündeki bekâr odasında otururken tanıdım.Gemiciliği tamamen bırakmışdı,fakat kalenderlik ve derbederlik yolunda devam ediyordu.Sokakda yalın ayak dolaşır.Üstünde partal bir gemici pantalonu,kışın ayaklarına bir gemici çizmesi geçirip omuzlarına da bir gemici kaputu atar,fakat eli altınla,gümüşle oynardı.Uzun boylu,esmer,ağarmış sakal ve pos bıyıkları ile,cami yıkılmış,mihrab durur,erkek güzeli bir ihtiyardı.Bilhassa içki âlemlerinde sohbeti çok tatlıydı.Vaktiyle tayfa adı altında gemisine alıp barındırdığı garibandan gencleri,kayıkhânesinin üstündeki odalara yerleştirmişdi.Kapusuna garibim diye baş vuran geri çevrilmezdi.Bilhassa ayakları koşarlı olanlar yangın tulumbası sandıklarından birine uşak olarak yerleştirilirdi.Pek çok genc de onun himayesi ile bir iş bulmuş,sanat öğrenmişdir. “..Benzeri gelmemiş,gelmesi de güç adamdı.Şâirdi,ressamdı (?),hattat idi (?),hekimlikden anlardı,musiki bilgisi vardı. “..Bir gemi mühendisi idi.Aslı ya Trabzonlu ya Arhavili idi,varlıklı bir âilenin evladı olarak gemicilik hayatına babasının küçük yelkenlisinde tayfalık ile başlamışda.Sonra İstanbula gönderilmiş,bir süre Mühendishânei Bahrii Hümâyunda okumuş,diploma almış,donanmanın ilk mektebli zabitlerinden biri olmuş,istikbâli gaayetle parlak iken kâkül,perçem,baldır,bacak,kaş göz,ayak topuk sevdâlarına kapılmış,bir bektâşi babasının irşadı da eklenince,babasının çırnığında yalın ayaklı tayfalıkda karar kılmışdı. “..Kayıkhâne üstündeki odası bir oyuncakcı dükkânı gibiydi.Kendi eliyle yapılmış yelkenli,buharlı çeşid çeşid gemicikler (Gemi Modelleri) ile doluydu.Meşhur Mahmudiye Kalyonunu yapmak için altı aydan fazla çalışdığını söylerdi. “..İngilizce,fransızca,italyanca,rumca arabcayı anadili gibi konuşurdu,en son has çingenece olan Romanyolca öğrenmişdi. “..Bir gün Ayasofya sıra kahvelerinde gördüğü Sübhandağlı Dilâver adında bir kahveci çırağını uşak olarak Ayvansaraydaki bekâr odasına almış ve başı o garib çocuğun dizinde hayata veda etmişdi ve kayıkhânesini,bütün eşyası ile birlikde o çocuğa bağışlamışdı (B.: Dilâver,Sübhandağlı,cild 8 ,sayfa 4596)..” Aşağıdaki manzume,Nebil Kaptının kandisi için yazdığı uzunca bir destandandan alınmışdır : Kaptanpaşa çıplağı Tersâne levendiyiz Gerçi çıplağız ama yürekde cevherimiz Liman rıhtım iskele gülleri çıplak kopuk Mühmel civan seçmede müsellem hünerimiz Yedi deryâ dolaşdık gemicilik var serde Hatirai âlemde derman aradık derde Şaşırdık pusulayı yelkenler oldu mayna Yalı çapkını güzel gördüğümüz yerlerde ................. Yunanın şıkırdımı yamandır gaayet yaman Urum dilberi seven levendin hâli duman Cümlesi kahbe olur kolla kendini Nebil Sakın gönül kaptırma safasın sür geç heman ............................ Vâsıf HİÇ