AYETULLAH – Ressam, bu satırların yazıldığı sırada Güzel Sanatlar Akademisi freks atöyesi profesörü,maliyeci ve devlet adamı Nurullah Sümer'in küçük kardeşi. 4 nisan,1905 de izmirde doğdu.Babası İzmirde âşar müdürü Mehmed Esad Beydir.İzmir Sultanisinde tahsilden sonra 1925 de Fransaya giderek Marsilya Ticaret mektebine girdi: çocukluk çağından beri resme karşı büyük bir heves ve istidadı vardı,boş zamanlarını Marsilya Güzel Sanatlar mektebinde çalışmakla geçirdi ve aslî talebeliğe kabul edildi. O sırada büyük Fransız üstatlarından ihtiyar Marsilyalı Théophile Bérengier'ye tavsiye edildi ve iki yıl üstadın atelyesinde çalışdı. 1927 de Marsilya Ticaret Mektebinden mezun olarak vatana döndü,bir müsabaka imtihanını kazanarak Osmanlı Bankasının İzmir şubesine girdi. 1928 de İzmir Türk Ocağında ilk defa olarak etüd ve tablolarından mürekkep bir resim sergisi hazırladı,İzmir Valisi merhum General Kâzım Dirik tarafından açılan bu sergi, genç sanatkârın adı etrafında geniş bir alaka uyandırdı ve bu sefer,resim tahsili için devlet hesabına tekrar Fransaya gönderildi,Pariste üstad P.Baudouin atelyesine devamederek freske çalışdı. Fransada bir çok hususî sergiler açdığı gibi eserleri 1932 Paris ve Versay salonlarında da kabul olundu ve gümüş madalya aldı. Garbî Avrupanın bu sanat merkezinde,...

AYETULLAH – Ressam, bu satırların yazıldığı sırada Güzel Sanatlar Akademisi freks atöyesi profesörü,maliyeci ve devlet adamı Nurullah Sümer'in küçük kardeşi. 4 nisan,1905 de izmirde doğdu.Babası İzmirde âşar müdürü Mehmed Esad Beydir.İzmir Sultanisinde tahsilden sonra 1925 de Fransaya giderek Marsilya Ticaret mektebine girdi: çocukluk çağından beri resme karşı büyük bir heves ve istidadı vardı,boş zamanlarını Marsilya Güzel Sanatlar mektebinde çalışmakla geçirdi ve aslî talebeliğe kabul edildi. O sırada büyük Fransız üstatlarından ihtiyar Marsilyalı Théophile Bérengier'ye tavsiye edildi ve iki yıl üstadın atelyesinde çalışdı. 1927 de Marsilya Ticaret Mektebinden mezun olarak vatana döndü,bir müsabaka imtihanını kazanarak Osmanlı Bankasının İzmir şubesine girdi. 1928 de İzmir Türk Ocağında ilk defa olarak etüd ve tablolarından mürekkep bir resim sergisi hazırladı,İzmir Valisi merhum General Kâzım Dirik tarafından açılan bu sergi, genç sanatkârın adı etrafında geniş bir alaka uyandırdı ve bu sefer,resim tahsili için devlet hesabına tekrar Fransaya gönderildi,Pariste üstad P.Baudouin atelyesine devamederek freske çalışdı. Fransada bir çok hususî sergiler açdığı gibi eserleri 1932 Paris ve Versay salonlarında da kabul olundu ve gümüş madalya aldı. Garbî Avrupanın bu sanat merkezinde, gazeteler, genç Türk ressam Ayetullah Sümer'den bahsettiler.Bizzat kendisinin topladığı makale kesiklerinden mürekkep bir kolleksiyon bunun canlı birer şahidir. Aşağıdaki satırlar bu koleksiyondan alınmıştır: “Fakat her yerde-ister natürmort, ister portrede olsun bir kabiliyet göze çarpmaktadır. Ayetullah, renkten ziyade ışığı aramaktadır. Onun bütün sanatı buradadır. Onun Rembrandt'ın ismi altında ezilmesini istememekle beraber, gayesinin dahi Hollandalı üstadın zaferlerinden pek uzak olmadığını itiraf etmek lâzımdır. “Netice itibariyle kaynakları muhtelif ve ananevi olan çok klâsik, dikkatli olduğu kadar âlim,parlak, telkin verici ve herşeyden evvel, baştan çıkarıcı olmaktan ziyade cazip olan bir sanat karşısındayı?..” 1933 de resim tahsilinide bitirerek memlekete döndü, Güzel Sanatlar Akademisinde fresk atölyesi ihdas olunarak bu atölyenin profesölüğüne getirildi. Gerçekseverliği bilhassa natürmort ve portrelerde kendini gösterdi. Ayetullah, Türk âleminin de dikkatinide üzerine çekmekte gecikmedi. Hususî kolleksiyonlarda, devlet müesselerinde, Dolmabahçe resim müzesinde eserleri vardır. 1939 da Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün huzurunda portresini yapmıştır. 13 mayıs 1943 tarihli Tasviri Efkârda Peyami Safa ondan şöyle bahsediyor:“Ayetulluh bu natürmortları, bazı peyizajları (bilhassa Pariten ve Versaydan iki hisli intiba), sonra annesinin portresi, bir çok poşatlar ve zenci kızının çıplağı, dünyanın her yerinde gururla teşhir edeceğimiz eserlerdir. “Ayetullah Sumer'in sergisinden dışardaki parlak ilk bahar gününü dolduran daha aydınlık renk ve ışık itibariyle dolup taşarak çıkdım. Yeni garp cereyanlarının hayranlarından bir noktayı daha unutmamalarını rica ederim ki, bu renkler ve ışıklar Türk oğlu Türkler”. Bazı resmi binaların büyük duvar resimlerini yapmış olan sanatkârın bu vadide çok dikkatli, titiz, sabırlı çalıştığı görülür. Ayetullah, memleketimizde realist resmin mümesillerini toplamış bulunan Güzel Sanatlar Birliğiliğinin de kâtibi umumiliğini yapmaktadır. Ressam Ayetullahın İstanbuldan taplolardan bazıları,eb'adı ve kimlerin elinde bulunduğunu gösteren notlaela şunlardır:Haliçde mehtap,gri,koyuve açık sarırenklerle (73x92, Manisa vilâyeti); Çamlıcada akşam,açık mavi,gri ve mor renklerle,sarı,yeşil ve koyu morlar hâkimdir(150x80, Londar halk evi); Yaz akşamı,mavi, yeşil ve mor, kızıl renkler hâkimdir, (81x100,Etibank); Haliçde akşam,hafif bir sis altında olan Haliç mor, pembe ve sarı renklerle yapılmıştır,65x54,Evkaf U.M.); Bogazda kış sabahı,karlı bir kış sabahı olan bu tabloda pembe,hafif mor,açık yeşil,sarı ve griler vardır,(73x60, Ekonomi Bakanı); Hasbahçeden,Topkapu Sarayı bahçesinden akşam ağaçlar arasından Boğaz görünmektedir, mavi,sarı ve koyu yeşil, morlar vardır,(73 x 60, İstanbul Belediyesi); İstanbul Limanı,Bağdad Köşkünden akşamüzeri liman gözükmektedir. Çok hareketli bu mevzu açık mavi, sarı yeşil,mor ve grilerle yapılmıştır,(73x60,Başbakanlık); Şemsi Paşa Camii,akşam sisli bir havada mor,sarı ve grilerle yapılmıştır, (73x60,Başbakanlık); Haliçde akşam, mor,sarı, yeşilve griler hâkimdir, (116x73, Ticaret Ofisi U.M.); Limanda sis, mavi,gri ve morlar hâkimdir,(70x60,Ticaret Odası); Mehtap, Burgaz adasında ay batarken, koyu mavi, gri ve gümüşi renklerle yapılmıştır,(73x60, Hamit Saraçoğulu); Haliçde sisli sabah, gri ve sarılar hâkimdir, (65x54, Faik Mikelay); Sonbahar akşamı,Burgaz adasında fırtınalı bir akşam, sarı, koyumavi ve koyu morlarla yapılmıştır, (73x54 Faik Mikelay); Çiftehavuzlarda akşam, deniz kenarında çamlar arasından Büyükada görünür,mavi,sarı, mor, yeşil ve kızıl renkler hâkimdir,(150x80, Muammer Eriş); Çamlıcadan,Çamlıcadan Sarayburnu görünüyor,akşam üzeri ve sisli bir hava,açık mavi,gri, mor, sarı,yeşil,koyu morlar hakimdir,(150x80, Zeki Karabuda);İlkbahar sabahı, Çifte havuzlardan Adalar görünüyor,mavi, griyeşil ve sarılarla yapılmıştır, (65x54,Naci İpekci);Boğaziçinde akşam, sıcak bir akşam olan bu tabloda olan mavi,yeşil ve sarılar hâkimdir, (46x38, İhsan İpekci); Nişantaşında sabah, sıcak ve sisli bir hava olan bu tabloda Üsküdar görünmektedir,mavi,gri ve yeşiller hâkimdir,(46x38,Ahmed Çanakcılı);Yıldızdan,bir sisli sonbahar,Yıldızdan Üsküdar ve Bogaz görünmektedir,mavi,gri,açık yeşil,sarı ve morlar hâkimdir,(46x38,Kazım Göker); Tipi, Gülhane parkında bir kış akşamı rüzgar ve kar,griler hâkimdir,(46x38,Muhterem Kolay).