S14064

Kişi

Sırrı Paşa, Vefat, Death, Nişan, Rütbe, Mahmudpaşa, Konak, Mansion, Cenaze töreni, Funeral ceremony, Girit, Girid, Crete, Hanya, Hanya, Chania, Hanya Mekteb-i İdadisi, Hanya İdadi Mektebi, Chania High School, Hanya Mekteb-i Rüşdiyesi, Hanya Rüşdiye Mektebi, Chania Middle School

Belge

El yazısı

Türkçe, Osmanlı Türkçesi

Açık erişim

Kadir Has Üniversitesi

Kâğıt üzerine kurşun kalem

İkdâm Çharşenbe 29 Teşrîn-i sânî 1311 11 Kânûn-ı evvel 1895 24 Cumâdâü’l-ahir 1313 Bir ziyâ’-ı ‘azîm Cenâb-ı hakk ‘ömr ü şevket-i şahâneyi müzdâd eylesün. Diyarbekir vâlîliğinden münfasılan bir müddetden beri Der-sa’âdetde bulunan Sırrı Paşanın iki senedir düçâr oldığı hastalık bir mâh evvel kesb-i şiddet iderek vâkı’ olan müdâvât kârger te’sîr olamayub bu nâdire-i fazl ve edeb dün gice sâ’at bir buçuk râddelerinde terk-i dağdağa-ı hayât müste’âr eylemişdir. Ruhullah revha-ı vafur fî ferâdîsü’l-cünnân fütuha Merhûm müşâr-ileyh Ankara, Bağdad, Adana, Trabzon, Sivas, vâlîlikleri gibi büyük me’mûriyetleri yedd-i kifâyetinde idâre ederek her vilâyetde âsâr-ı kabiliyet-i vakâr-ı agâhîsini te’bîd eylemiş ve bulunduğu me’mûriyetlerdeki mü’esser hamiyyet ve gayreti levha-ı hatırdan silinmeyecek derecede muhakkem bulunmuşdur. Sırrı Paşa merhûmun bu meziyetinden başka ‘âlem-i ‘ilm ve edibimizce diğer büyük bir meziyeti daha vardır ki o da ‘irfân ve edebe etdiği hidmetdir. Kendisi ‘ulûm-ı şarkiyeyi tâsen şebâbetden beri hakkıyla tederrüs ve ta’lîm ederek üç lisânda da bir büyük olmak mertebesini ihrâz eylemişdir. Paşanın iktidâr-ı tahrîri tavsîfden müstağnîdir. Usûl-i kadîme-i edeb nazarından bir mu’allim-i muktedir oldığı gibi usûl-i cedîdede dahî sehl-i mümteni’ ‘addına bi-hakk-ı sezâ âsâr vücûda getirmişdir. Âsâr-ı ‘adîdesinin mutâla’asıyla tenvîr-i ezhân eyleyenler içinde bunu kim teslîm etmez? Hele Sırr-ı Kur’ân gibi, ‘Akâid Tercümesi gibi ahkâm-ı celîle-i islâmiyeyi Türkce edâ ve ifâde etmek husûsunda göstermiş oldığı iktidâra erbâb-ı fazl ve nühâ ile’l-ebed âferîn-hân olacaklarında şübhe mi vardır? Kendisi vicdân-ı sâdık eshâbından olub her yazdığına im’ân-ı nazar edilse: «Ene’l-kelâm-ı lafî’l-fu’âd ve inma Cehlü’l-lisân ‘ale’l fu’âd delîla» hükmü bedîdâr olur. Ziyâ-ı ebedîsinden dolayı geriye nâk olan erbâb-ı sadık ve hulûs: « Âyâ gâ’iban hâziran fî’l-fu’âd Selâm ‘ale’l-gâ’ibi’l-hâzır» neşîdesiyle rûh-ı Sırrıya ithâf-ı takdîrât etmekle belki ta’dîl-i te’essür edebilirler. Cenâb-ı Hak efrâd-ı ‘â’ilesine ve bi-tahsîs eshâb-ı fazl ve kemâlden olan mahdûmlarına sabır-ı cezîl ihsân buyursun. Müşâr-ileyh hâtırımıza gelen âsâr-ı kalemiyesi [şunlardır]: Sırr-ı Kur’ân, Ahsenü’l-Kasas Nakdü’l-kelâm fî ‘Akâ’idi’l-İslâm, Sırr-ı Tenzîl, Sırr-ı İstivâ, Şerh-i ‘Akâ’id, Arâü’l-milel, Ruh, Rü’yet-i bârî, Nûrü’l-hüdâ li-men istehdâ, Sırr-ı Meryem, Sırr-ı Furkân, Sırr-ı İnsân, Galatat, Mektûbât, ve gazetelerdeki makâlâtı. Na’aş-ı-gufrân-ı nakşî bugün Mahmudpaşa civârındaki konağından ihtifâlât-ı lâyıka ile kaldırılacakdır. İkdâm Pençşenbe 30 Teşrîn-i sânî 1311 12 Kânûn-ı evvel 1895 25 Cumâdâü’l-ahir 1313 [Merhûm Sırrı Paşa] Vukû’-ı vefâtı dünkü nüshamızda ber-tafsîl-i derc-i sütûn te’essür kılınan Diyarbekir Vâlî-i sâbıkı ‘allâme-i şehr Sırrı Paşanın na’aş-ı gufrân-ı nakşları fâsıl-ı bî-nazîr dün evinde tekbîr-hân olan dedegân ve dervişân ve iktizâ eden polis ve jandarma efrâdı ve arkada ziyâ-ı ebedîsinden dolayı dilhun olan akraba ve ta’allukâtı ve ihyâ ve odası hâzır bulunduğu hâlde Mahmûd Paşa civârında kâ’in konaklarından kemâl-i ihtifâlât ve tekrîmât ile kaldırılarak Ayasofya Câmi’-i şerîfine isâl ve câmi’-i şerîf-i mezkûrda cenâze namâzı edâ kılındıkdan sonra yine kemâl-i tekrîm ve ihtirâm ile kaldırılarak Sultan Mahmûd Türbe-i şerîfesinde tehi’ye olunan makbere-i mahsûsada vedi’a-ı rahmet-râbb-ı müte’âl edilmişdir. Rahmetullah-ı aleyh rahmeten vâsi’aten [...] merhûm müşâr-ileyh 1260 sene-i hicriyesinde Kandiyede tevellüd ederek mahall-i mezkûr ile Hanya Mekteb-i ibtidâ’î ve rüşdiyesinde ve Bursa Yenişehrinde vesâ’ir-i geşt ü güzâr eylediği mahallerde ikmâl-i tahsîl eylemişdir. Bin iki yüz yetmiş yedi senesinde 17 yaşında iken üç yüz gurûş ma’âşla Hanya evkâf kitâbetine bi’t-ta’yîn bir müddet orada bulundukdan sonra iki bin beşyüz gurûş ma’âşla vüzerâ-yı ‘azâm dîvân-ı kitâbetinde istihdâm olarak seksen dört senesinde ma’âş-ı mezkûrla Yanya ve seksen beş senesinde Aydın vilâyetleri mektûbçulukları mu’âvinliğine ve seksen altı senesinde altı bin gurûş ma’âşla Prizrin ve seksen dokuz senesinde dört bin beşyüz gurûş ma’âşla Tuna mektûbçuluklarına ta’yîn olunarak doksan üç senesinde sekiz bin gurûş ma’âşla Bihke ve bir müddet sonra ma’âş-ı mezkûrla İzvornik mutasarrıflıklarına tahvîl olunarak mes’ele-i zâ’ilede on bin gurûş ma’âşla Vidin Sancağı mutasarrıflığına me’mûr edilmiş ve o aralık Varna ve Şumnuda bulunan ‘asâkir-i şahâne ile oradan hicret arzusunda muhâcirînin sevkiyâtına nezâret etmek üzere Vidin Sancağı Devlet-i ‘Aliye Komiserliğine bi’t-ta’yîn iki mah sonra ikmâl-i vazîfe ile Der-sa’âdete ‘avdet ve on bir bin gurûş ma’âşla Karesi Sancağı mutasarrıflığına ta’yîn kılınmış ve doksan altı senesinde yirmi bin gurûş ma’âşla Trabzon Vilâyeti Vâliliğine terfi’en bi’t-ta’yîn doksan yedi senesinde infisâl ederek şehr-i Şevvâl-i şerîfde on beş bin gurûş ma’âşla Kastamonu Vilâyeti vâlîliğine ve doksan sekiz senesinde ma’âş-ı sâbıkıyla tekrâr Trabzon Vilâyeti vâlîliğine rücu’t eylemiş ve üçyüz senesinde on yedi bin gurûş ma’âşla Ankara Vilâyetine tahvîl-i me’mûriyeti icrâ buyurılarak üçyüz iki senesinde ma’âş-ı hâlisiyle Diyarbekir Vilâyetine ve üçyüz altı senesinde Adana Vilâyetine nakl olunmuş ve üçyüz yedi senesinde yirmi bin gurûş ma’âşla Bağdad Vilâyeti vâlîliğine tahvîl ve altı bin gurûşun zammıyla ‘uhdesinde ‘ilâve-i me’mûriyet olarak Bağdad Arâzî-i Seniyye Komisyonu Riyâseti tevcîh ve üçyüz sekiz senesinde tekrar on yedi bin gurûş ma’âşla Diyarbekir Vilâyeti vâlîliğine nakl edilmişdi. 1282 târîhinde Hocalık ve Râbi’a ve 85de sâniye sınıf-ı sânîsi ve müte’akiben 88de mütemâyiz ve 93de rütbe-i evvelî sınıf-ı sânîsi ve bir müddet sonra Rum-ili Beylerbeyliği pâyesi ve fî 7 Rebî’ü’l-âhir sene-i 307de rütbe-i sâmiye-i vezâret tevcîh buyurulmuş idi. Vidin komiserliği esnâsında üçüncü rütbeden mecîdî ve 96 târîhinde ikinci mecîdî ve 306 târîhinde birinci mecîdî ve 1312de birinci rütbeden ‘Osmânî nişân-ı zî-şânları ihsân buyurulmuş idi. Sırrı Paşa’nın Vefâtı

İkdâm, 29-30 Teşrîn-i sânî 1311 [=11-12 Aralık 1895], no. 497-498, s. 1

İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.