SS8085

Kişi

Şengel (Eyyublu Ali Riza), Eyyublu Ali Riza Şengel, Ali Rıza Şengel, Ali Riza Şengel (Eyüplü), Eyüplü Ali Riza Şengel, Eyüb, Eyüp, Mehmed Emin Efendi, İsmail Hakkı Bey, Donanma Cemiyeti, Society for Aid to Ottoman Navy, Musiki-i Osmani Cemiyeti, Society of Ottoman Music, Şehnaz Heveran makamı, Song mode of Şehnaz Heveran, İstanbul Belediyesi Konservatuvarı, İstanbul Municipality Conservatory, Merkez Efendi Kabristanı, Merkez Efendi Cemetery, Müzik muallimi, Müzik öğretmeni, Music teacher, Müzik tarihi, History of music, Müzik, Music

Belge

El yazısı

Türkçe, Osmanlı Türkçesi

Açık erişim

Kadir Has Üniversitesi

İstanbul Ansiklopedisi Şem-Şen bölümü için yazılmış metin

Kâğıt üzerine mürekkep

M. Rona, "50 Yıllık Türk Musikisi"

Geçen ‘asır sonları ile ‘asrımız başının büyük mûsîkî üstâdlarındandır; 1880’de Eyüb’de doğdu, babası Mehmed Emîn Efendi adında bir zat bir zât olub mûsîkîye derîn vukûfiyetle tanınmışdı; her hafta evlerinde bir mûsîkî gecesi tertîb olunur, zamanın şöhretleri toplanarak isti’dâdlı ve hevesli genclere en ağır besteler geçilir, ta’lîm ediliyordu. Bu hevesli gencden san’at hevâsı içinde yetişen ‘Alî Rızâ Bey henüz on beş yaşında iken bütün makâm usûl ve makâmları öğrendi. On sekiz yaşında İsmâ’il Hakkı Bey, gibi bir üstâddan nota ve mûsîkî nazariyeleri dersleri almağa başladı. 1908’de Meşrûtiyet’in i’lânı üzerine Donanma Cem’iyeti menfa’atine virilen bir müsâmerede ilk defa güzîde bir sâz hey’etinin kıymetli bir rüknü olarak sahnede ilk def’a halk karşısına çıkdı; yine o târîhlerde yigirmi yedi sekiz yigirmi sekiz dokuz yaşlarındayken iken, Musikii Osmanî Cemiyetinin Eyüb Şu’besindesi mu’allimliğini kabûl iderek etdi; ayrıca birkaç mûsîkî dershânesinde ve evinde dersler verdi. Bestekâr olarak da binden fazla eser verdi; ilâhiler tevşler tevşihler, beş yüze yakın şarkı ve saz eserleri besteledi; “Şehnaz Heveran” adını verdiği bir de makâm i’câd etdi; ve nihâyet uzun ‘asırlar uzun yıllarca İstanbul Belediyesi Konservatuvarı icrâ hey’etinin şefliğini yaparak unutulmuş eski eserlerin ihyâsı yolunda büyük hizmetde bulundu. Derîn ve genîş bilgisi ile Türk mûsîkîsinin hazînesi olan ‘Alî Rızâ Bey 1953’de öldü. Mûsîkîmiz onun şahsında son yarım ‘asrın en büyük simâlarından birini kâyıb etmiş oldu; kabri Merkez Efendi’dedir. Çözülme zülfüne ey dilrübâ dil bağlayanlardan Kaçınma âteşi aşkınla bağrın dağlayanlardan Tarzı nevin nakış ağır semâ’isi ile canfezâ, nevâ, şehnâz heveran peşrevleri, bestekâr, cânfezâ ve şehnâz heverân sâz semâ’ileri, ‘acem ‘aşîrân ve tâhir bûselik longâlar yâdigârlarının başında hatırlanan, bir fânîyi ebedileşdirmeğe kâfî değerde eserlerdir.

İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.