TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 8: Çir-Diş
DİLÂVER ÇAVUŞ (Mehmed)
Tersâne çavuşlarından aslı Danimarkalı bir mühtedî olub 1880 ile 1885 arasında geçen gençliğinde mâcerâli hayatı ve aşırı derecede güzelliği ile İstanbulun avâmî şöhretlerinden olmuşdu. Tophâne ketebesinden Üsküdarlı halk şâiri Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında pek yakından alâkadar olduğu bu delikanlı hakkında müstakil bir deftercik çıkmışdır. Râzinin anlattıklarına göre Danimarka sancağı çeker Hadsund (?) adında bir yelkenlinin tayfası 15-16 yaşlarında bir genç iken Londra Limanında yatarlar iken kendisinin meclûbu olan kaptanını sekri hâli ile cerh ve katletmiş ve gece denize atlayarak ilticâ ettiği bir Yunan yelkenlisinin kaptanı tarafından nimâye edilerek Akdenize kaçırılmış ve 1882 den 1885 yılına kadar üç sene Zefiros isimli bu gemide Hiristo Liparoti adındaki hâmisi kaptanın zenânesi olarak kaldmışdır. 1885 yazında rakı ve şarab yükü ile İstanbula geldiklerinde Galatada Kömürcü adı ile meşhur koltuk meyhânede Âşık Râzi ile tanışmış, yunan gemisinde çekdiği cevrü cevâfıyı anlatmış, korsan kılıklı yunanlı gemicilerin elinde âdetâ bir esir gibi yaşadığını ağlayarak söylemişdir; büyük kalenderlerden Âşık Râzi hiç tereddüd etmeden 19 yaşındaki Danimarkalı gemiciyi o gece meyhâneden kaldırdığı pırpırı kılığı ile evine götürmüş, on gün kadar yanında alakoyarak saklamış, kıl...
⇓ Read more...
Tersâne çavuşlarından aslı Danimarkalı bir mühtedî olub 1880 ile 1885 arasında geçen gençliğinde mâcerâli hayatı ve aşırı derecede güzelliği ile İstanbulun avâmî şöhretlerinden olmuşdu. Tophâne ketebesinden Üsküdarlı halk şâiri Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında pek yakından alâkadar olduğu bu delikanlı hakkında müstakil bir deftercik çıkmışdır. Râzinin anlattıklarına göre Danimarka sancağı çeker Hadsund (?) adında bir yelkenlinin tayfası 15-16 yaşlarında bir genç iken Londra Limanında yatarlar iken kendisinin meclûbu olan kaptanını sekri hâli ile cerh ve katletmiş ve gece denize atlayarak ilticâ ettiği bir Yunan yelkenlisinin kaptanı tarafından nimâye edilerek Akdenize kaçırılmış ve 1882 den 1885 yılına kadar üç sene Zefiros isimli bu gemide Hiristo Liparoti adındaki hâmisi kaptanın zenânesi olarak kaldmışdır. 1885 yazında rakı ve şarab yükü ile İstanbula geldiklerinde Galatada Kömürcü adı ile meşhur koltuk meyhânede Âşık Râzi ile tanışmış, yunan gemisinde çekdiği cevrü cevâfıyı anlatmış, korsan kılıklı yunanlı gemicilerin elinde âdetâ bir esir gibi yaşadığını ağlayarak söylemişdir; büyük kalenderlerden Âşık Râzi hiç tereddüd etmeden 19 yaşındaki Danimarkalı gemiciyi o gece meyhâneden kaldırdığı pırpırı kılığı ile evine götürmüş, on gün kadar yanında alakoyarak saklamış, kılık kıyâfetini müslüman Türk zeynine sokmak ile de kalmayarak adı Knut Hanser (?) olan genci iknâ ederek ona islâmiyeti kabul ettirmiş ve Üsküdar’da Bulgurlu Köyünde büyük bir sünnet düğünü yaptırmış, delikanlı Mehmed Dilâver adını almıştır. Yunanlı Kaptan Hiristo Liparoti parasını çalıp kaçdığı iftirâsi ile İstanbul zabtiyesine ihbarda bulunmuş ise de müslüman olan gencin izi tamamen kaybolmuş ve Dilâver, yine Âşık Râzinin delâleti, şâirin bahriye ümerâsından bir dostunun himmeti ve nihâyet gencin de kendi isteği ile Donanmâyı Hümâyuna gönüllü nefer olarak girmiş, Heybetnümâ Zırhlısı efrâdı arasına verilmişdir. Âşık Râzi Danimarkalı mahbub gencin buraya kadar olan ahvâli içinde bir de manzume kaleme almışdır ki şudur: Gemici şehbazım Danimarkalı Beyaz forma giyer mavi yakalı Sıvar da pantolun paçalarını Yalın ayak topuk vurur cakalı Bülbülümdür Bahri Baltık kopili Benim ile muhabbeti kuşdili Hurşîd oldu viran gönül kandili Fitilini cundabazım yakalı Doyum olmaz mestânelik hâline Bıçkınlık şânından yâlü bâline Âguuşimde bakdırırken fâline Kuzu olur buzlu ülke çakalı Kahvehâne, hamam, bostan, bağ, bağçe Sefâ sürdük gezdik on gün o gece Bir de düğün yaptım o güzel gence Hüsnü arttı sünnet kanı akalı Yaş ondokuz duman duman hatâver Knut Hansen oldu Mehmed Dilâver Gidüb bir gün Tersâneye beraber Bir dost bulduk gaayet ile arkalı Dilâverim şimdi kalyon neferi Tasvirinin işte gelmişdir yeri Kıyâfeti, sîmâ, ayak, elleri Bir içim su oldu Danimarkalı Zırhlı Heybetnümâ olmuş lânesi Sırma perçemle üstünde dalfesi Rengi rûye reşk ider hind canfesi Kuşağında palaskası tokalı Ya o ince belde o al kuşağı Ucu sarkar şöyle belden aşağı Tersânenin o tığ gibi uşağı Usturaya yeni vermiş sakalı Yalın topuk nümâyişi pek hoşdur Bıçkın revişlidir sanma sarhoşdur Gönül tatarını peşinden koşdur Çevre ile işlemeli markalı Pâ bürehne sîne küşâ civelek Gemideki efrâd ağzında melek Kaptan baba görüb beğendikde pek Oğlana bu lakabını takalı Kışın kara şayak yazın ak keten Albenili forma şereri fiten Sefînei aşka açdıkda yelken Alkış tutar Boğaz iki yakalı Sünnet düğünü üzerine de şu tarih kit’asını yazmışdır: Râzi ağam bana târihini yaz Diye Dilâverim ittikde niyaz Yirmi yaşı ile çıkdı târihi “Sünnet oldu Danimarkalı şehbaz” 1323 – 20 = 1303 (1885-1886) Bu Mehmed Dilâver tersânede çavuşluğa kadar yükselmiş ve bahriye ümerâsından bir zâtin Râmize Kalfa adında habeşî câriyesi ile evlenmiş, Tersâneden ayrıldıkdan sonra İstinyede yerleşmiş, küçük bir kayıkcı-balıkcı kahvehânesi açarak geçinmişdir. Ölüm tarihi tesbit edilemedi. Râzi adını verdiği bir oğlu İstinyede sandalcı iken 1915 de Birinci Cihan Harbinde askere alınmış, anılmıyor isem Çanakkalede Barbaros Zırhlısı efrâdı arasında şehid olmuşdur. Vâsıf HİÇ
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM080972
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 8, pages 4569-4570
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD