“Suya dalıp denizin dibine inen adam” (Türk Lûgatı). Şemseddin Sâmi Bey Kaamûsi Türkîde: “Süngerle mercan ve inci vesâire avlamak, veya denizin dibine düşmüş şeyleri çıkarmak için deniz dibine dalmaya alışık adam” diyor. İstanbul limanında, sularında dalgıçlar, izaha lüzum yokdur ki sâdece deniz kazalarından sonra batık teknelerde bir şey aramak, veya batık tekneleri çıkarma imkânını sağlamak için indirilir. Son yıllarda sâhil yollarından içinde yolcuları ile beraber denize uçan otomobiller, dalgıçlar için yeni ve hazin bir iş konusu olmuş, arabalar ile berâber cesedlerin çıkarılması fecî sahneler teşkil etmişdir. Eskiden dalgıçlık babadan oğula, yahud çırağa kalır bir ocak halinde idi. Evliyâ Çelebi, onyedinci asır ortasında İstanbul dalgıç esnafı için şunları yazıyor: “Esnâfı gavvâsânı bahr — Dükkânları yokdur. Galatada ve Kasımpaşada lonca yerlerinde bulunurlar. 300 nefer olub ekser efrâdı Magrib, Reşîd, İskenderiye urbânıdır, bir kısmı da Rodos Cezîresi kurbinde Sömbeki Cezîresi reâyâsındandır. Amma bu gavvaslar (dalgıçlar) inci çıkaran gavvaslar gibi bî hemtâ değillerdir. Pirleri Eşşeyhi Hâlidi Ummânî’dir. Bu dalgıçların bâzıları ellerinde gaayet keskin ve iki taraflı bıçak tasırlar, deniz dibinde köpek balığına rast gelir ise o bıçak ile cidal olmak içindir. Dalgıçlar ordu-...

“Suya dalıp denizin dibine inen adam” (Türk Lûgatı). Şemseddin Sâmi Bey Kaamûsi Türkîde: “Süngerle mercan ve inci vesâire avlamak, veya denizin dibine düşmüş şeyleri çıkarmak için deniz dibine dalmaya alışık adam” diyor. İstanbul limanında, sularında dalgıçlar, izaha lüzum yokdur ki sâdece deniz kazalarından sonra batık teknelerde bir şey aramak, veya batık tekneleri çıkarma imkânını sağlamak için indirilir. Son yıllarda sâhil yollarından içinde yolcuları ile beraber denize uçan otomobiller, dalgıçlar için yeni ve hazin bir iş konusu olmuş, arabalar ile berâber cesedlerin çıkarılması fecî sahneler teşkil etmişdir. Eskiden dalgıçlık babadan oğula, yahud çırağa kalır bir ocak halinde idi. Evliyâ Çelebi, onyedinci asır ortasında İstanbul dalgıç esnafı için şunları yazıyor: “Esnâfı gavvâsânı bahr — Dükkânları yokdur. Galatada ve Kasımpaşada lonca yerlerinde bulunurlar. 300 nefer olub ekser efrâdı Magrib, Reşîd, İskenderiye urbânıdır, bir kısmı da Rodos Cezîresi kurbinde Sömbeki Cezîresi reâyâsındandır. Amma bu gavvaslar (dalgıçlar) inci çıkaran gavvaslar gibi bî hemtâ değillerdir. Pirleri Eşşeyhi Hâlidi Ummânî’dir. Bu dalgıçların bâzıları ellerinde gaayet keskin ve iki taraflı bıçak tasırlar, deniz dibinde köpek balığına rast gelir ise o bıçak ile cidal olmak içindir. Dalgıçlar ordu-esnaf alayında uryan puryan Meydanı Arasat kavmi gibi: — Yâ gavvâs!... yâ giyâs-... diyerek geçerler.” Dalgıçlık, körpe delikanlılık çağında öğrenilir; dalgıç olacak gencin boylu boslu, güçlü kuvvetli, çok sağlam yapılı, soğukkanlı olması şarttır. Dalgıçların bir kısmı serbest çalışmış, bir kısmı Kaptanpaşalık emrinde tersâne dalgıcı olmuşdur. İstanbul sularında ibtidâi şartlarla 7-8 kulaç derinliğe kadar inilebilmişdir. Ondokuzuncu asır ortalarına kadar dalgıçlar denize bir iç donu ile çıplak olarak ve bir halata bağlı ağır bir taşa basarak inmişler, ihtiyaten de kendilerini bellerinden ana halata bir iple bağlamışlardır ve deniz dibinde pek az kalabilmişlerdir. Dalgıçları denize indirmek için de büyük bir çıkrık bulunan dalyan salapurvalarına benzeyen dalgıç salapuryaları kullanılmışdır. Türk Ansiklopedisi: “Dalgıç” maddesinde “Türkiyede Dalgıç” bendinde şunları yazıyor: “... Sultan Aziz devrinin sonlarına doğru dünyanın sayılı deniz kuvvetlerinden biri hâline gelen Osmanlı Donanmasında çok sayıda ve tecrübeli dalgıçlar bulundurulmuşdur. Bu dalgıçların çoğu Sömbeki Adasından devşirildikleri için Sultan Mecid, Aziz ve Hamid devirlerinde donanmada çalışan dalgıçlara “Sömbeki” de denilirdi. Osmanlı bahriyesinde dalgıçlık mesleğinin usta - çırak düzeni içinde öğretimi İkinci Sultan Mahmud devrinde başlamışdır: fakat Türkiyede bir dalgıç okulu ancak Cumhuriyet devrinde kurulmuşdur.” (B.: Dalgıç Okulu).